ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΑ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

του Vladimir Spidla *

Ενώ η ανεργία καλπάζει σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), δεν μπορώ να καταλάβω ποιο είναι το νόημα κάποιων κραυγών ότι δήθεν παρατηρείται «αιμορραγία εργαζομένων». Τί θα πει αυτή η κενή περιεχομένου φράση, όταν στην ΕΕ ο καθένας μας είναι ελεύθερος να πάει κα να εγκατασταθεί όπου τού προσφέρεται εργασία; Ενίοτε δε και υπό όρους καλύτερους από αυτούς που θα μπορούσε να πετύχει στην χώρα του.

Αυτή η δυνατότητα κινητικότητας είναι απολύτως θετική και μπορεί να γίνει και φάρμακο στην αποτελεσματική καταπολέμηση της ανεργίας. Διότι, πέρα από την οικονομική κρίση και την ανεργία που αυτή προκαλεί, η Ευρώπη πρέπει, ταυτοχρόνως με τις οικονομικές λύσεις στα σημερινά προβλήματα, να βρει νέους δρόμους και στον τομέα της εργασίας. Από την άποψη αυτή, η επαγγελματική κινητικότητα στον ευρωπαϊκό χώρο αποτελεί κορυφαία επιταγή.

Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικές είναι οι «Ημέρες Απασχόλησης» που διεξάγονται κάθε χρόνο, τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, με στόχο την ενημέρωση εργαζομένων και εργοδοτών για τα οφέλη της επαγγελματικής κινητικότητας στην Ευρώπη. Υπό αυτή την έννοια, ο εκδηλώσεις αυτές παρέχουν την ευκαιρία στις δύο πλευρές να συναντηθούν και να συνομιλήσουν, γεγονός πολύ σημαντικό για τις εργασιακές σχέσεις και την διευρωπαϊκή προώθησή τους. Οι «Ημέρες Απασχόλησης» φέρνουν επίσης εργοδότες και εργαζομένους σε επαφή με το δίκτυο συμβούλων της EURES, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν και να κατατοπίσουν τόσον εκείνους που αναζητούν μία διαφορετική εργασιακή εμπειρία, όσο και τους εργοδότες που αναζητούν τους καλύτερους υποψήφιους, ανεξαρτήτως υπηκοότητας. Με το να φέρνει κοντύτερα αυτές τις δύο ομάδες, η EURES συνεισφέρει στην καλύτερη λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας και ενισχύει με τον τρόπο αυτόν την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα των πολιτών της Ευρώπης.

Γιατί, όμως, η κινητικότητα των εργαζομένων είναι σημαντική;

Η τεράστια πλειονότητα των Ευρωπαίων συνδέει την ιδέα της ΕΕ με την ελεύθερη κυκλοφορία σε όλα τα κράτη μέλη. Επίσης, η επαγγελματική κινητικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου της προώθησης της απασχόλησης και της ανάπτυξης που έχει θέσει η Ευρώπη. Σήμερα, παρά την κρίση, η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας προσφέρει πολλές ευκαιρίες και νέες εμπειρίες στους εργαζομένους –αλλά, για να μπορέσουν να ωφεληθούν από τις ευκαιρίες αυτές, πρέπει να επιδείξουν μεγαλύτερη κινητικότητα, τόσο σε επίπεδο θέσεων εργασίας, όσο και από γεωγραφικής άποψης.

Λόγω της μη ομοιόμορφα κατανεμημένης προσφοράς και ζήτησης Ευρωπαίων εργαζομένων στις χώρες και τις περιφέρειες της Ευρώπης, οι ελλείψεις δεξιοτήτων σε τομείς όπως ο κλάδος υγειονομικής περίθαλψης και ο κλάδος των μηχανικών, δεν είναι δυνατόν να καλύπτονται πάντα μέσω προσλήψεων σε τοπικό επίπεδο. Στην περίπτωση αυτή, η ενίσχυση της γεωγραφικής κινητικότητας οδηγεί στην καλύτερη αντιστοίχηση των επαγγελματικών προσόντων με τις θέσεις εργασίας. Η αύξηση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού θα διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπ’ όψιν την ταυτόχρονη συνύπαρξη κενών θέσεων εργασίας και ανέργων.

Ο τυπικός μετακινούμενος εργαζόμενους είναι, συνήθως, νεότερος σε ηλικία και με περισσότερα προσόντα, ενώ παραμένει στο εξωτερικό για μικρά χρονικά διαστήματα. Εργαζόμενοι τέτοιου είδους παρέχουν στους εργοδότες τα προσόντα που χρειάζονται, όταν και όπου τα χρειάζονται. Η κινητικότητα συνδέεται συνήθως με την επιστροφή στην χώρα καταγωγής, ενώ προσελκύει όλο και περισσότερα άτομα χωρίς εργασία, είτε αυτοί είναι άνεργοι είτε άτομα που αναζητούν την πρώτη τους εργασία. Από στοιχεία προκύπτει ότι, άτομα χωρίς εργασία τα οποία μεταβαίνουν σε μία ξένη χώρα, βρίσκουν δουλειά πολύ γρηγορότερα από όσους παρέμειναν στην χώρα διαμονής τους. Κατά συνέπεια, η επαγγελματική κινητικότητα είναι απαραίτητη στην σημερινή αγορά εργασίας.

Πολλοί έχουν ήδη διαπιστώσει ότι η εργασία σε μία ξένη ευρωπαϊκή χώρα παρέχει στα άτομα την ευκαιρία να μάθουν μία ξένη γλώσσα, να ανακαλύψουν έναν νέο πολιτισμό και να αναπτύξουν νέες δεξιότητες. Όλο και περισσότεροι ενημερώνονται σχετικά με τις ευκαιρίες για κινητικότητα. Στην σημερινή εποχή των οικονομικών δυσκολιών πρέπει, περισσότερο από ποτέ, να αναπτύξουμε μία πραγματική νοοτροπία κινητικότητας στην Ευρώπη.

Η κινητικότητα θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της επαγγελματικής σταδιοδρομίας όλων των Ευρωπαίων. Εκδηλώσεις όπως αυτές που διοργανώνονται στο πλαίσιο εκθέσεων εργασίας μπορούν, σε πρώτη φάση, να δείξουν τον δρόμο. Κατόπιν, οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους θα χρειαστούν πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης σε κάθε στάδιο του εγχειρήματός τους στον κόσμο της επαγγελματικής κινητικότητας, ενώ το ζήτημα της επιστροφής στην χώρα διαμονής τους –και, κυρίως, αυτό της επαγγελματικής τους επανένταξης στην εγχώρια αγορά εργασίας μετά από περίοδο εργασίας στο εξωτερικό– πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν.

Είναι σημαντικό, επίσης, ιδιαίτερα στις χώρες με σοβαρά προβλήματα ανεργίας, να υπάρξουν ριζικοί επαγγελματικοί επαναπροσανατολισμοί. Όλο και περισσότερο, οι αγορές εργασίας θα μοιάζουν με κινούμενη άμμο και αυτό δεν θα βοηθά όσους έχουν αμετάθετες επαγγελματικές αντιλήψεις. Παράλληλα, η ΕΕ θα χρειαστεί να ενισχύσει την δια βίου μάθηση, σε ένα παγκοσμιοποιημένο εργασιακό περιβάλλον. Η ΕΕ, στην σημερινή φάση της παγκόσμιας οικονομίας, έχει πολλά προβλήματα να ξεπεράσει, αν θέλει να παραμείνει μεταξύ των ισχυρών του πλανήτη μας. Αυτή είναι μία μεγάλη πρόκληση για όλους μας.

* Τσέχος πρώην πρωθυπουργός και πρώην Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιος για την απασχόληση, τις κοινοτικές υποθέσεις και την ισότητα των ευκαιριών