ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (18/6/2013)

*Μεγάλη ένταση επικρατεί στις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)) και της Ρωσίας, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κατηγορεί την ρωσική κυβέρνηση για μέτρα εμπορικού προστατευτισμού τα οποία παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές διεθνών συμφωνιών. Είναι δε προφανές ότι τα μέτρα αυτά υπαγορεύονται από την ανάγκη της ρωσικής κυβέρνησης να περιορίσει τις εισαγωγές, ιδιαίτερα σε αυτοκίνητα, λόγω ελλείψεως συναλλαγματικών αποθεμάτων. Τα δύο τελευταία χρόνια, η Ρωσία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στο επίπεδο αυτό και προσπαθεί να το ξεπεράσει προκαλώντας ευρωπαϊκές επενδύσεις στο έδαφός της. Ωστόσο, επειδή οι τελευταίες είναι αραιές, για συγκεκριμένους λόγους διαφθοράς και γραφειοκρατίας, η ρωσική πλευρά προσπαθεί να εκβιάσει καταστάσεις.

Έτσι, για παράδειγμα, με εντελώς βίαιο τρόπο αποθάρρυνε τις εισαγωγές ξυλείας από τις σκανδιναβικές χώρες, τις οποίες από τα 400 εκατ. ευρώ κατέβασε στα 61 εκατ. ευρώ από το 2009 έως το 2011, με σκοπό να πιέσει τις βιομηχανίες να επενδύσουν στην αγορά της. Επίσης, αρνήθηκε να μειώσει τα τελωνειακά δικαιώματα σε περισσότερα από 370 ευρωπαϊκά προϊόντα, με αποτέλεσμα να χαθούν για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς κάπου 4 δισεκατ. ευρώ. Ακόμα, παρά το γεγονός ότι από την 22α Αυγούστου 2012, ύστερα από 18 χρόνια διαπραγματεύσεων, η Ρωσία είναι μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου, δεν εφαρμόζει καμμία από τις αρχές που έχει δεσμευθεί να εφαρμόζει.

Έτσι, η ΕΕ πιστεύει ότι η Ρωσία θέλει να προκαλέσει κρίση στις σχέσεις της με την Ευρώπη για λόγους που διπλωματικά απέχουν από το να είναι ξεκάθαροι. Σημειώνουμε επίσης ότι ευρωπαϊκές εταιρείες είδαν τις εξαγωγές τους να μηδενίζονται, ιδιαιτέρως στα αγροτικά προϊόντα, όταν αρνήθηκαν να ενδώσουν σε πιέσεις για δωροδοκία υψηλά ισταμένων γραφειοκρατών. «Υπάρχει ένας εμπορικός πόλεμος με την Ρωσία», μάς είπε ανώτατο στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Εμπορίου της Επιτροπής, «ο οποίος μέχρι σήμερα έχει κοστίσει σε απώλειες για ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πάνω από 7 δισεκατ. ευρώ…». Είναι ένας πόλεμος, εξάλλου, του οποίου κάποιες άγνωστες πτυχές εκδηλώθηκαν προσφάτως και στην Ελλάδα.

*Πολύ ευνοϊκά έγινε δεκτή στις Βρυξέλλες η ανακοίνωση του ελληνικού τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (ΕΕΔ) για το κλείσιμο της ΕΡΤ, στην οποία καυτηριάζεται μεν ο τρόπος του κλεισίματος, πλην όμως εκφράζεται και η άποψη ότι το καθεστώς αδιαφάνειας και διαφθοράς που ίσχυε στην ΕΡΤ έπρεπε άμεσα να εκλείψει.

*Καθηγητής στο Sloan School of Management του ΜΙΤ και παλαιός chief economist του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο κ.Simon Johnson πιστεύει ότι, πίσω από την πρόσφατη διένεξη του ΔΝΤ με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπάρχει το σοβαρό πρόβλημα της χαμηλής κεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών. «Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν πολύ χαμηλή κεφαλαιοποίηση», επισημαίνει, «που σημαίνει ότι λειτουργούν με πολύ λεπτό μαξιλάρι χρηματοδότησης κεφαλαίων –και ως εκ τούτου χρηματοδοτούν τους ισολογισμούς τους με χρέος 95% ή 97%. Ως αποτέλεσμα, έχουν πολύ περιορισμένη δυνατότητα να απορροφήσουν απώλειες, δημιουργώντας πιθανότητα να εξαπλωθεί η αφερεγγυότητα σε όλο το χρηματοοικονομικό τους σύστημα –και σε όλο τον κόσμο– με απρόβλεπτο τρόπο».

Οι Ευρωπαίοι ζουν με τον φόβο ότι θα αντιμετωπίσουν την δική τους «στιγμή Lehman», όταν μία σχετικά μέτρια πτώση στις αξίες των ομολόγων θα πυροδοτήσει έναν ευρύτατο πανικό και μία ακόμη κατάρρευση της πραγματικής οικονομίας. Για τον λόγο αυτόν, όταν προτάθηκε για πρώτη φορά σημαντική αναδιάρθρωση χρέους για την Ελλάδα, η χρηματοοικονομική ελίτ της ευρωζώνης τάχθηκε ομόφωνα κατά. Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι αξιωματούχοι ήταν μεταξύ αυτών που ανησυχούσαν περισσότερο για το τί θα μπορούσε να γίνει αν χρεοκοπούσε η Ελλάδα ή ακόμα και εάν πραγματοποιούσε ελεγχόμενη αναδιάρθρωση.

«Υπό αυτές τις συνθήκες, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι αυτές που θα πρέπει να καταστούν υπεύθυνες για την σοβαρότητα της ύφεσης στην Ελλάδα, καθώς και για τον υπερβολικό βαθμό στερήσεων που επιβλήθηκαν σε ευάλωτους ανθρώπους σε όλη την προβληματική περιφέρεια. Υπάρχει πολλή ρητορική αναφορικά με την αλληλεγγύη, η πραγματικότητα όμως είναι ότι επετράπη μία ασύνετη προσέγγιση προς τις τράπεζες να καθοδηγήσει τις αποφάσεις της μακροοικονομικής πολιτικής. Μέχρι το ΔΝΤ μπορέσει να αντιμετωπίσει ευθέως και ανοιχτά τους Ευρωπαίους γι αυτό το θέμα, θα πρέπει να περιμένουμε και άλλες καταστροφές τύπου Ελλάδας», τονίζει ο καθηγητής.