ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (25/6/2013)

*Το ξεκίνημα των συζητήσεων για την ολοκλήρωση έως τον Οκτώβριο 2014 της Συμφωνίας Ελεύθερων Εμπορικών Συναλλαγών και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership –TTIP) ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ θεωρείται μια μεγάλη επιτυχία του Βρεταννού πρωθυπουργού κ. Νταίηβιντ Κάμερον –ο οποίος και θα την χρησιμοποιήσει για λόγους εσωτερικής πολιτικής. Υπογραμμίζεται ότι με την Συμφωνία αυτή ο Βρεταννός πρωθυπουργός θα έχει σοβαρά επιχειρήματα απέναντι στην εκλογική του πελατεία για να την πείσει πριν το δημοψήφισμα του 2017 ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ για κορυφαίους οικονομικούς λόγους. Από την πλευρά τους, Γερμανοί παρατηρητές επισημαίνουν ότι η Συμφωνία θα ωφελήσει σημαντικά τις ΗΠΑ, συμβάλλοντας στην δημιουργία 1,2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας, έναντι 400.000 στην ΕΕ.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, η ΤΤΙΡ είναι ένα πολύ θετικό βήμα για την δυνατότητα της Δύσης να αντισταθεί στον κρατικό καπιταλισμό των αναδυομένων χωρών. Επειδή δε το εγχείρημα αυτό θα δημιουργήσει νέες συνθήκες στο παγκόσμιο εμπόριο, Τουρκία και Βραζιλία επιδιώκουν να επαναδιαπραγματευθούν τις εμπορικές τους σχέσεις με την Ευρώπη. Υπάρχει τέλος –και αυτό είναι το πιο σημαντικό– το ζήτημα της Κίνας. Οι Ευρωπαίοι εξηγούν στους Αμερικανούς ότι επιθυμούν να λειτουργήσουν από κοινού ως διαμορφωτές προδιαγραφών, γιατί αλλιώς κινδυνεύουν να καταλήξουν να αποδέχονται τις προδιαγραφές άλλων σε έναν κόσμο που θα ελέγχεται από τους αναδυόμενους γίγαντες.

*Τα πιστωτικά αδιέξοδα των ευρωπαϊκών μικρομεσαίων επιχειρήσεων βρίσκονται στο επίκεντρο μιας σειράς πρωτοβουλιών που σκέπτεται να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Συγκεκριμένα, θα πρόκειται για 2,3 δισεκατ. ευρώ επενδυτικές ενισχύσεις σε Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία –χώρες στις οποίες κατά μέσον όρο η πραγματική οικονομία στηρίζεται στην μικρομεσαία επιχείρηση. Αναφορικά με την Ελλάδα, πέρα από τα 500 εκατ. ευρώ που θα χορηγήσει στην χώρα μας η ΕΤΕπ, υπάρχει και γερμανικό σχέδιο για την δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας η οποία και θα πριμοδοτηθεί με 200 εκατ. ευρώ.

*Το θέμα της τραπεζικής ενοποίησης στην Ευρώπη θα είναι εκ νέου στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσα στη εβδομάδα. Ως γνωστόν, στο θέμα αυτό οι κυβερνήσεις θέλουν να έχουν άμεση σχέση και εποπτεία, για ευνόητους πολιτικούς λόγους. Έτσι, αποφασίστηκε προσφάτως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ESM) να απομακρυνθεί από την θέση του άμεσου χρηματοδότη της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών –βασική προϋπόθεση για την τραπεζική ενοποίηση μαζί με την ενιαία τραπεζική εποπτεία. Η Σύνοδος εναπόθεσε το θέμα στα χέρια του Eurogroup, το οποίο κλήθηκε να αποδείξει ότι το θέμα της τραπεζικής ενοποίησης δεν έχει πεθάνει.

Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν και ισχυρές αμερικανικές πιέσεις, που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει. Ως γνωστόν, λίγο πριν ο πρόεδρος Ομπάμα συναντήσει την καγκελάριο Α.Μέρκελ στο Βερολίνο, οι αμερικανικές εποπτικές Αρχές είχαν εξαπολύσει μία εξαιρετικά ισχυρή τροχιοδεικτική βολή προς την Ευρώπη, αποκαλύπτοντας ότι η μεγαλύτερη τράπεζα της ευρωζώνης, η Deutsche Bank, είναι η χειρότερα ανακεφαλαιοποιημένη τράπεζα. Με άλλα λόγια, οι αμερικανικές Αρχές στέλνουν το μήνυμα ότι από πλευράς επιτοκίων είναι πιθανόν η Fed να αλλάξει τακτική και να περιορίσει την ρευστότητα από την οποία επωφελούνται και οι ευρωπαϊκές τράπεζες.

Ήδη, οι πρώτες εκτιμήσεις που κυκλοφορούν αναφέρονται στην πολύ πιθανή άνοδο του κόστους δανεισμού της Ευρώπης, ιδιαίτερα δε των ισχυρών οικονομιών της ευρωζώνης, σε περίπτωση που τα αμερικανικά επιτόκια αρχίσουν να εγκαταλείπουν την ζώνη της μηδενικής βάσης. Ο ίδιες εκτιμήσεις επιμένουν ότι η αλλαγή αυτή δεν θα επηρεάσει –τουλάχιστον όχι άμεσα– τις οικονομίες εκείνες που δεν στηρίζονται στις αγορές κεφαλαίου για την χρηματοδότησή τους, όπως π.χ. η ελληνική. Η διαφυγή της ευρωζώνης από την πίεση αυτή δεν θα είναι εύκολη. Και στην Σύνοδο Κορυφής, όσο και αν η επίσημη ατζέντα επιχειρεί να παρακάμψει την άμεση λήψη απόφασης για την τύχη των τραπεζών, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα επισημάνει την κρισιμότητα της κατάστασης στο πλαίσιο της συνολικότερης συζήτησης για την πορεία της οικονομίας. Συνεπώς, έστω και ατύπως, στην Σύνοδο Κορυφής θα τεθεί σοβαρό θέμα της παραπέρα πορείας του ευρώ.