ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (02/07/2013)

*Παρά αυτά που θέλουν να δείξουν προς τα έξω Γάλλοι και Γερμανοί πολιτικοί, ο γαλλο-γερμανικός άξονας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) λειτουργεί καλά και αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι ο Γάλλος πρωθυπουργός κ. Αιρώ είναι γερμανομαθής και με μεγάλη εμπειρία σε γερμανικά θέματα. Το πρόβλημα στις σχέσεις των δύο χωρών έγκειται σήμερα στην μειωμένη γαλλική ανταγωνιστικότητα και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αρκετές γερμανικές τράπεζες. Όμως, αναμένεται ότι αυτά τα δύο προβλήματα σταδιακά θα εξομαλυνθούν και, μετά τις γερμανικές εκλογές, ο άξονας θα λειτουργήσει εκ νέου αποτελεσματικά. Αυτό, εξάλλου, φοβούνται και ο Αμερικανοί, που όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα εμπορική και επενδυτική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ θα ήθελαν την Ευρώπη διαιρεμένη και πιο ασταθή. Εξ ου και οι «συμβουλές» του κ.Τζωρτζ Σόρος να ζητήσει η Ελλάδα διαγραφή του χρέους της. Κάτι τέτοιο θα αποσταθεροποιούσε την ευρωζώνη και θα απέφερε στον ίδιο κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

*Παρά τις κάποιες σημαντικές διαφορές, οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ τα ξημερώματα της περασμένης Πέμπτης κατάφεραν τελικώς να καταλήξουν σε συμφωνία για τα σχέδια των τραπεζικών bail-in. Η όλη συζήτηση κράτησε 25 ώρες. Όσο για τα βασικά σημεία αυτής της συμφωνίας, που έγινε θετικά δεκτή από τις αγορές, έχουν ως ακολούθως:

-Περιλαμβάνεται περισσότερη ευελιξία, καθώς θα επιτρέπεται στην κυβέρνηση να διοχετεύει κεφάλαια, αλλά μόνον μετά από την εφαρμογή του ελάχιστου bail-in στο 8% των συνολικών υποχρεώσεων της προβληματικής τράπεζας, αν και η κρατική παρέμβαση θα περιορίζεται στο 5% των υποχρεώσεων της τράπεζας.
-Ο ESM, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, μπορεί επίσης να διοχετεύει κεφάλαια, αλλά μόνον όταν έχουν αφαιρεθεί όλοι οι ανασφάλιστοι ομολογιούχοι.
-Το Ηνωμένο Βασίλειο εξασφάλισε μία διατύπωση που τού επιτρέπει να αποφύγει την δημιουργία ενός ex ante ταμείου εξυγίανσης, όσο συνεχίζει να λαμβάνει κεφάλαια από την τραπεζική εισφορά και το τέλος χαρτοσήμου.
-Η Σουηδία επίσης εξασφάλισε μία προσαρμογή στο κείμενο η οποία τής επιτρέπει να διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό το ισχύον μοντέλο.
-Η συμφωνία αναφέρει ότι τα σχέδια για το bail-in θα ισχύσουν το 2018, ενώ η οδηγία στο σύνολό της χρειάζεται ακόμα την έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο –επομένως θα μπορούσε να αλλάξει πάλι.
-Εξαιρούνται συγκεκριμένοι πιστωτές: ασφαλισμένες καταθέσεις, ασφαλισμένες υποχρεώσεις, υποχρεώσεις των εργαζομένων, διατραπεζικές υποχρεώσεις και πληρωμές υποχρεώσεων που λήγουν σε διάστημα μικρότερο των επτά ημερών. Οι εθνικές αρχές εξυγίανσης μπορούν επίσης να εξαιρέσουν άλλους πιστωτές σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
-Όπως παρουσιάστηκε και στα προηγούμενα προσχέδια, οι ασφαλισμένες καταθέσεις είναι απολύτως προστατευμένες και η προτίμηση που δίνεται σε ΜμΕ και καταθέσεις ιδιωτών έχει διατηρηθεί επίσης.
Η επίτευξη συμφωνίας από μόνη της είναι κάτι θετικό, καθώς έρχεται να προσθέσει κάποια αναγκαία διαβεβαίωση μετά από την κυπριακή κρίση. Επίσης, διατηρεί την πρόοδο προς την τραπεζική ένωση. Το φορτίο έχει μετατοπιστεί μακριά από τους φορολογούμενους, προς τους πιστωτές της τράπεζας.

*Ενώ η Ευρώπη βιώνει έναν οδυνηρό φαύλο κύκλο ύφεσης και λιτότητας, οι περισσότερες κυβερνήσεις είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση αυτή, χρυσώνοντας το χάπι στους πολίτες. Γνωρίζουν πολύ καλά πόσο ευάλωτο είναι στο σύνολό του το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και πόσο επικίνδυνη είναι για πολλές χώρες η θηλιά του δημόσιου χρέους τους.

Από την άλλη πλευρά, έγκυροι παρατηρητές επισημαίνουν ότι ελάχιστα περιθώρια κινήσεων έχει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης. Τα τελευταία στοιχεία που ανακοινώθηκαν για τον πληθωρισμό στην Γαλλία και στην Ιταλία έδειξαν ότι οι τιμές παίρνουν την ανιούσα, ενώ ανάλογες ανοδικές τάσεις κατέγραψαν λίγες ημέρες νωρίτερα οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ισπανίας και του Βελγίου. Με τα πληθωρισμοφοβικά αντανακλαστικά της Ευρωτράπεζας να ενεργοποιούνται και με το βασικό προεξοφλητικό επιτόκιο στην ευρωζώνη να βρίσκεται ήδη στο ιστορικό χαμηλό επίπεδο 0,50%, ελάχιστα έως μηδενικά περιθώρια για νέες κινήσεις τόνωσης της ρευστότητας στην ευρωζώνη απομένουν στον Μάριο Ντράγκι, ασχέτως αν έχει υποσχεθεί να πράξει «ό,τι απαιτείται» για να στηρίξει την οικονομία και το ευρώ.
Είναι λοιπόν σαφές ότι το παιχνίδι του διεθνούς ανταγωνισμού σκληραίνει και η Ευρώπη παίζει το μέλλον της, εις βάρος των θεσμών ευημερίας που οικοδομήθηκαν όταν, μαζί με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, είχε, κατά τον ευρωβουλευτή κ.Θ.Σκυλακάκη, το «μονοπώλιο του καπιταλισμού». Αυτό τελείωσε, όμως, γιατί και άλλοι μπήκαν στον χορό.

*Η από την 1η Ιουλίου 2013 ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μεσούσης της οικονομικής κρίσης της τελευταίας, κρίνεται θετική από πολλούς χρηματοοικονομικούς παράγοντες. Και τούτο διότι εκπέμπει προς τις αγορές σήμα ότι η ΕΕ οδεύει προς περαιτέρω ολοκλήρωση, πράγμα που κάνει απίθανη την όποια διάλυσή της. Στο μέτρο δε που η ΕΕ θα ξεκινήσει έστω και μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις με την Σερβία, την Ουκρανία και ενδεχομένως την Μολδαβία, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα γίνεται ισχυρότερο –και αυτό, την ώρα που η Ρωσία επιχειρεί να δημιουργήσει μία οικονομική ζώνη στην Κεντρική Ασία, με μοναδικό της ατού τους ενεργειακούς πόρους αλλά όχι και την προωθημένη τεχνολογία για την αξιοποίησή τους.