Κίνδυνοι για την παγκόσμια ανάπτυξη

του Sthephen S. Roach*

Ο προβλέψιμος κύκλος αναθεώρησης προς τα κάτω για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές έχει ξεκινήσει. Αυτό είναι το μήνυμα από την εξαμηνιαία έκθεση World Economic Outlook που μόλις κυκλοφόρησε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η οποία ενισχύει προηγούμενες αναθεωρήσεις από πολλές εξέχουσες ιδιωτικές ομάδες προβλέψεων.

Η αναθεώρηση, σε μεγάλο βαθμό ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι μεγάλη – μια απότομη μείωση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης στο 3,6% για το 2022, ή 1,3 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την πρόβλεψη του ΔΝΤ για την παγκόσμια ανάπτυξη 4,9% που έγινε μόλις έξι μήνες νωρίτερα. Προς τιμήν του το ΔΝΤ προειδοποίησε από πριν ότι αυτό έρχεται, με μια ενδιάμεση αναθεώρηση προς τα κάτω 0,5 ποσοστιαίας μονάδας που είχε προηγουμένως δημοσιευτεί τον Ιανουάριο. Ακόμα κι έτσι, κοιτάζοντας πίσω τα τελευταία 15 χρόνια, αυτή είναι η τρίτη μεγαλύτερη περικοπή στον τακτικό εξάμηνο κύκλο αναθεώρησης του ΔΝΤ.

Ένας λόγος για να αμφιβάλλουμε για τις ανοδικές προβλέψεις είναι ότι το μαξιλάρι της Κίνας έχει ξεφουσκώσει. Η οικονομία της Κίνας αναπτύσσεται επί του παρόντος πολύ κάτω από τον ρυθμό σχεδόν 8% που καταγράφηκε από το 2010 έως το 2019.

Οι προκλήσεις είναι πολλές. Ενώ η Fed κρατάει τώρα πιο σκληρή στάση, τα λόγια είναι φθηνά. Μέχρι στιγμής, έχει αυξήσει τα επιτόκια μόνο 25 μονάδες βάσης, ή μόλις το 10%, από τις περίπου 250 μονάδες βάσης σωρευτικής σύσφιξης που αναμένουν οι χρηματοπιστωτικές αγορές τους επόμενους έξι μήνες. Ακόμη και αν η Fed κινηθεί όπως αναμενόταν και αυξήσει το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στο 2,5% έως τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους, το ονομαστικό επιτόκιο πολιτικής είναι πιθανό να είναι πολύ χαμηλότερο από το ποσοστό πληθωρισμού.

Αυτό σημαίνει ότι το πραγματικό (προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό) επιτόκιο θα παραμείνει σε αρνητικό έδαφος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, σηματοδοτώντας μια περίοδο 38 μηνών αρνητικών πραγματικών επιτοκίων πολιτικής – πολύ περισσότερο κίνητρο από ό,τι σε προηγούμενες περιόδους χαλαρής νομισματικής πολιτικής υπό τους Alan Greenspan, Ben Bernanke και η Janet Yellen. Τα πραγματικά επιτόκια έχουν σημασία για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και την ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Το συμπέρασμα είναι ότι η άνοδος των πραγματικών επιτοκίων πρέπει να προχωρήσει πολύ περισσότερο.

Ολα αυτά υπογραμμίζουν τους καθοδικούς κινδύνους που δημιουργούνται στην παγκόσμια οικονομία. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές συμφωνούν ότι ένας κόσμος επιρρεπής στον πληθωρισμό, με τις κεντρικές τράπεζες που εξακολουθούν να ακολουθούν χαλαρή νομισματική πολιτική, ολισθαίνει κατά κάποιον τρόπο ένδοξα προς μια ήπια προσγείωση. Αλλά αυτό το ήδη ρόδινο σενάριο πώς θα υλοποιηθεί χωρίς την Κίνα; Κάποιοι ονειρεύονται.

*μέλος του διδακτικού προσωπικού του Yale University
**πρώτη δημοσίευση: www.ot.gr