του Αντώνη Ζαΐρη*
Επίμαχο θέμα για το σύνολο της οικονομίας, μάκρο και μικροοικονομίας, συνιστούν οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πληθωριστικών πιέσεων που επηρεάζουν την καθημερινότητα όλων των πολιτών. Για μεν το μήνα Απρίλιο 2022 σύμφωνα με μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 10,2%, σε ιστορικά υψηλό από τον Φεβρουάριο του 1995. Προς τούτο συνέβαλλαν η έκρηξη ανόδου σε ετήσια βάση του φυσικού αερίου κατά 122,6%, του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 88,8% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 65,1%. Παρόμοια όμως ανοδική τροχιά, στις συγκρίσιμες μεταβολές Απριλίου 2022 και Απριλίου 2021, ακολούθησαν και βασικά είδη διατροφής όπως ελαιόλαδο +22%, ψωμί και δημητριακά + 10%, γαλακτοκομικά και αυγά + 11,7%, φρούτα και λαχανικά + 18,6% και +13,8%, ένδυση και υπόδηση +1,6% κα.
Επιπρόσθετα, το υψηλό ενεργειακό κόστος αποτέλεσε βασικό λόγο ανατίμησης και σε πρώτες ύλες +145%, γυαλιά και μπουκάλια +70%, είδη συσκευασίας, λιπάσματα, ζωοτροφές με αποτέλεσμα τον περιορισμό της παραγωγής και την άνοδο του πληθωρισμού κόστους, ο οποίος εξαιτίας ακριβώς των ενεργειακών ανατιμήσεων είναι δύσκολα διαχειρίσιμος με οδυνηρές συνέπειες στην αλυσίδα αξίας και στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων που αναζητούν «πύλη» εξόδου στις διεθνείς αγορές.
Από την άλλη, το αντίδοτο της μικρής αύξησης των επιτοκίων που πιθανολογείται να ισχύσει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σίγουρα θα φρενάρει την αναπτυξιακή δυναμική των Οικονομιών. Πάραυτα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο πληθωρισμός σε αυτή τη φάση του πολέμου στην Ουκρανία δεν προέρχεται από την πλευρά της ζήτησης όπως συνέβη στην κρίση της πανδημίας (αδυναμία προσφοράς να ικανοποιήσει την υπερβάλλουσα ζήτηση) αλλά από την πλευρά της προσφοράς- παραγωγής που οδήγησε σε ανατιμήσεις κόστους πρώτων υλών.
Ως εκ τούτου, στη συγκεκριμένη περίπτωση η νομισματική χαλάρωση και δημοσιονομική επέκταση που σημαίνει να δοθούν χρήματα να τονωθεί η ζήτηση μάλλον δεν έχει νόημα.
Τα πρόσφατα ωστόσο μέτρα της Κυβέρνησης με επιδοτήσεις της τιμής του ρεύματος μέχρι 80% σε Επιχειρήσεις και Νοικοκυριά, και με αναδρομική ισχύ, έρχονται να ανασχέσουν το αρνητικό κλίμα, να αποκαταστήσουν την ισορροπία στο ισοζύγιο προσφοράς- ζήτησης, να επαναφέρουν την τιμολογιακή πολιτική των επιχειρήσεων στα πρότερα ανταγωνιστικά επίπεδα τιμών, αποτρέποντας την προοπτική μελλοντικών αυξήσεων και με σταθερό στόχο την διασφάλιση της ανταγωνιστικής λειτουργίας της αγοράς.
Το τελευταίο βέβαια διάστημα αρκετοί έγκριτοι Οικονομολόγοι προειδοποιούν και αναφέρονται στην παρουσία ενός παγκόσμιου φαινομένου, του Στασιμοπληθωρισμού που συνδυάζει πληθωρισμό και στασιμότητα δηλαδή ισχνή οικονομική ανάπτυξη με ταυτόχρονη αύξηση ανεργίας και αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος διαβίωσης. Οι έκδηλες ανησυχίες στις αυξήσεις των τιμών ενέργειας θα ¨φρενάρουν¨ την παγκόσμια ανάπτυξη και θα υποχρεώσουν τις Κεντρικές Τράπεζες σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού ώστε να ελεγχθεί ο Πληθωρισμός με επιβάρυνση όμως του ΑΕΠ.
Ζητούμενο παραμένει ο τρόπος αντίδρασης σε όλα αυτά της Παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που συναρτά σε ένα βαθμό και την παροδικότητα ή μονιμότητα των επερχόμενων δυσκολιών. Ο χρόνος θα δείξει!!
*Αναπλ. Αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, Επικ. Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Παν. Νεάπολις στην Κύπρο και Μέλος της Ένωσης Αμερικάνων Οικονομολόγων (ΑΕΑ)
