του Θανάση Φροντιστή*
Στο λεξικό της απασχόλησης συναντάμε λέξεις όπως «εργαζόμενος», «άνεργος», «απασχολούμενος», κ.α., σπανίως όμως συναντάμε τη λέξη «παραιτημένος», μια σημαντική και μάλιστα σημαδιακή λέξη που σηματοδοτεί την εποχή της πανδημίας και μετά, όταν ανακάλυψαν στις ΗΠΑ, αλλά και σε άλλες χώρες, ότι αρκετά εκατομμύρια απασχολούμενοι πριν την πανδημία αρνήθηκαν να επιστρέψουν στην εργασία τους. Μια εντελώς καινοφανής κατάσταση, που παρατηρήθηκε ιδιαίτερα στους κλάδους του τουρισμού και της εστίασης, αλλά όχι μόνο. Όταν έγιναν σχετικές έρευνες του φαινομένου αυτού προέκυψαν οι λόγοι που το υπαγόρευσαν, όπως οι εξαιρετικά χαμηλές αμοιβές, τα εξαντλητικά ωράρια χωρίς πληρωμή των υπερωριών, οι απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, η απαξίωση των εργαζομένων, η έλλειψη κάποιας προοπτικής, κ.α. Η εργοδοσία, μη αναμένοντας ασφαλώς την εξέλιξη αυτή, κατελήφθη εξ απροόπτου και επεξεργάζεται σχέδια αντιμετώπισής της. Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, μάλιστα στην αρχή της τουριστικής σαιζόν, εκτιμάται ότι υπάρχουν 50.000 κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό και την εστίαση, που αντιστοιχούν σε ανάλογους «παραιτημένους», δηλ. ανθρώπους που αρνούνται να δουλέψουν με τις αμοιβές και τις συνθήκες υπό τις οποίες προσφέρονται αυτές οι θέσεις απασχόλησης.
Φαίνεται, ότι η…Εργατική Τάξη ανακαλύπτει έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο να αντιδρά στον μη σεβασμό ή και την παραβίαση των εργατικών δικαιωμάτων και στις απαράδεκτες αμοιβές, δηλ. στις συνθήκες γαλέρας. Με την αποχή από την εργασία! Φαίνεται δε, ότι η μορφή αυτή αντίδρασης είναι πιο αποτελεσματική από άλλες, ενεργές μέχρι και μαχητικές μορφές διεκδίκησης. Κι αυτό, σε παγκόσμιο επίπεδο! Πράγμα που δημιουργεί έντονο προβληματισμό στην εργοδοσία. Στις ΗΠΑ , όπου ο Τραμπ, ανάμεσα σε άλλα, είχε ολοκληρώσει την ισοπέδωση των εργατικών δικαιωμάτων, ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιδίωξε από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του την αναστήλωσή τους και μάλιστα προέτρεψε τους εργαζόμενους να συμμετέχουν σε συνδικάτα, ενώ, ταυτόχρονα, αύξησε τους μισθούς και τα ημερομίσθια. Η ΕΕ έστειλε αντίστοιχο μήνυμα στις χώρες μέλη να στηρίξουν τους μισθούς και τις συλλογικές συμβάσεις. Ανάμεσα σε αυτές και η δική μας χώρα, όπου οι Υπουργοί εργασίας, ιδίως ο τωρινός, κάνουν ό,τι μπορούν για να κρατήσουν τις αμοιβές της εργασίας σε επίπεδα πείνας και να περιορίσουν τα εργατικά δικαιώματα. Ζηλωτής προφανώς του αφεντικού της ΑΜΑΖΟΝ Τζόζεφ Μπέζος, που δεν επιτρέπει τη δημιουργία συνδικάτων στον όμιλό του, όπου επικρατούν, ως γνωστό, συνθήκες γαλέρας, ενώ ο ίδιος είναι ο Νο. 2 δισεκατομμυριούχος στον κόσμο! Καθώς η Θάτσερ και ο Ρήγκαν ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν στην πράξη το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, βρήκαν αργότερα μιμητές σε όλο τον κόσμο, που, τελικά, οδήγησαν στους «παραιτημένους, δηλ. στο αντι-δόγμα «δεν θέλουμε τις δουλειές σας»!. Αν το αντι-δόγμα αυτό είναι επικίνδυνο για το «σύστημα» είναι γιατί, σ’ αυτό δε χωράει «Νόμος και Τάξη», αφού οι «εν δυνάμει άνεργοι» δεν κατεβαίνουν στα πεζοδρόμια για να διαμαρτυρηθούν. Αν ζούσε σήμερα ο Μαρξ, αντί του «Προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε» θα πρότεινε την προτροπή «Παραιτημένοι όλου του κόσμου ενωθείτε»!
Οι 50.000 κενές θέσεις εργασίας στον Τουρισμό και την Εστίαση στην Ελλάδα είναι ένα πρωτοφανές φαινόμενο, που υπάρχει φόβος να επηρεάσει κρίσιμα τη λεγόμενη «Βαριά Βιομηχανία» της χώρας, στην οποία απασχολούνται ήδη πάρα πολλοί και με χαμηλές αμοιβές μετανάστες, σε σημείο που να υπάρχει κίνδυνος να …αλλάξει εθνικότητα ο Ελληνικός τουρισμός, τον οποίο βέβαια έρχονται να απολαύσουν οι επισκέπτες μας. Το ζήτημα αυτό φαίνεται αλλά δεν είναι διόλου απλό. Ιδίως, όταν η χώρα δεν έχει ως τώρα αναπτύξει μια μακροχρόνια στρατηγική προσφοράς ενός τουριστικού προϊόντος υψηλής ποιότητας για επισκέπτες υψηλής εισοδηματικής στάθμης, έχοντας υιοθετήσει το λαθεμένο δόγμα «ανταγωνιστικότητα ίσον χαμηλές τιμές». Έτσι, στους επισκέπτες μας στα ξενοδοχεία και την εστίαση γενικότερα προσφέρονται …ελληνοποιημένες ντομάτες, τυριά και άλλα προϊόντα εισαγωγής, ενώ οι υπηρεσίες προσφέρονται από κακοπληρωμένους Αλβανούς, Ουκρανούς, Πακιστανούς, κλπ. Οι έμπειροι Έλληνες εργαζόμενοι παραμένουν «παραιτημένοι».
Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού είναι ορατός ο κίνδυνος η υποδοχή των τουριστών στα ξενοδοχεία να γίνεται από ρεσεψιονίστ με …μπούρκες και το σερβίρισμα και οι λοιπές υπηρεσίες να παρέχονται από σερβιτόρους και άλλο προσωπικό με…κελεμπίες!...Εργοδότες και κυβερνήσεις κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι ο τουρισμός στη χώρα μας είναι σημαντικός κλάδος και όχι σημαία ευκαιρίας. Ο κλάδος αυτός θα μπορούσε να προσελκύσει το τζετ-σετ των παγκόσμιων επισκεπτών, αν στόχος του σταματήσει να είναι ο αριθμός των επισκεπτών αντί το έσοδο ανά επισκέπτη. Αυτό σημαίνει διαφορετική προσέγγιση του κλάδου με διαφορετικά καταλύματα και υψηλής στάθμης υπηρεσίες από καλά εκπαιδευμένους και καλοπληρωμένους ΕΛΛΗΝΕΣ εργαζόμενους. Μόνο αυτοί μπορούν να πείσουν ότι ο κλάδος δεν έχει σημαία ευκαιρίας. Μόνον αυτοί μπορούν να διασφαλίσουν μια πολύ υψηλότερη προστιθέμενη αξία στον τουρισμό. Για την ώρα και επί σειράν ετών τα στελέχη αυτά είτε αναζητούν και τους προσφέρονται καλές θέσεις εργασίας σε άλλες χώρες, είτε …υπάρχουν παραιτημένοι…
*Δρ Οικονομολόγος-Συγγραφέας
