του Θεόδωρου Σκυλακάκη*
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» είναι ένα αναπτυξιακό εργαλείο το οποίο δίνει έμφαση στη στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Γεγονός που αποτυπώνεται και στον πρόσφατο νόμο του Κράτους 4935/2022: «Κίνητρα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών».
Αποτελώντας μεταρρύθμιση του «Ελλάδα 2.0», σκοπός του νόμου είναι η παροχή σημαντικών κινήτρων στις επιχειρήσεις για μετασχηματισμούς και συνεργασίες που θα αυξήσουν την παραγωγικότητά τους για να μπορέσουν να γίνουν περισσότερο εξωστρεφείς, να προσφέρουν καλύτερους μισθούς στους εργαζομένους τους, να προχωρήσουν σε προσλήψεις προσωπικού, κ.λπ.
Άλλωστε μια σειρά από μελέτες (π.χ. της ΕΤΕ, η έκθεση Πισσαρίδη κ.ά.) καταδεικνύουν ότι το μέσο μέγεθος της ελληνικής μικρής και μεσαίας επιχείρησης είναι πολύ μικρότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, παρατηρείται ότι ελλείψει οικονομιών κλίμακος πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν είναι αρκετά ανθεκτικές σε περιόδους κρίσης και αναγκάζονται να παύσουν τη δραστηριότητά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα από την ίδρυσή τους.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του νόμου παρέχονται κίνητρα για κάθε μορφής μετασχηματισμούς (συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς ατομικής επιχείρησης) σε εταιρεία οποιασδήποτε μορφής, καθώς και συνεργασίες προσώπων, είτε με τη μορφή δεσμευτικών συμβάσεων-συμφωνιών είτε με την από κοινού ίδρυση νέων εταιρειών.
Μεταξύ των κινήτρων είναι η απαλλαγή κατά 30% από την καταβολή του φόρου εισοδήματος επί των φορολογητέων κερδών της νέας εταιρείας ή του συνεργαζόμενου προσώπου. Η απαλλαγή αυτή ανέρχεται σε 50% στην περίπτωση συνεργασιών φυσικών προσώπων κατ’ επάγγελμα αγροτών.
Στην περίπτωση συνένωσης επιχείρησης ή εισφοράς ατομικής επιχείρησης, το φορολογικό όφελος δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό ποσό των 500.000 ευρώ, σε διάστημα έως εννέα ετών από την ημερομηνία εφαρμογής της απαλλαγής από τον φόρο. Στην περίπτωση συνεργασίας προσώπων, το φορολογικό όφελος δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 125.000 ευρώ για κάθε μία από τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, σε διάστημα έως τριών ετών από την ημερομηνία εφαρμογής της απαλλαγής.
Στα φορολογικά κίνητρα που προβλέπει ο ν. 4935/2022 είναι και η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει, σε περίπτωση μετασχηματισμού, από την υπεραξία μεταβίβασης στοιχείων πάγιου ενεργητικού της νέας εταιρείας σε τρίτο, η απαλλαγή από οποιαδήποτε φορολογική επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένου του τέλους χαρτοσήμου και του φόρου εισοδήματος της προκύπτουσας υπεραξίας κάθε πράξης σχετικής με τον μετασχηματισμό, για τις περιπτώσεις μετασχηματισμών του νέου νόμου και η, υπό προϋποθέσεις, αναγνώριση της έκπτωσης όλων των δαπανών της αποκτώσας εταιρείας, οι οποίες πραγματοποιούνται για τον σκοπό της απόκτησης εταιρικών συμμετοχών.
Παράλληλα, δίνουμε ισχυρά κίνητρα και στους αγρότες, καθώς δεν μπορούμε ως χώρα να επιβιώσουμε χωρίς ισχυρό πρωτογενή τομέα. Συγκεκριμένα, σε επαγγελματίες αγρότες, μέλη Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων, όπως οι ομάδες παραγωγών, καθώς και σε επαγγελματίες αγρότες που συνάπτουν δεσμευτικές συμβάσεις με επιχείρηση-αγοραστή για την απορρόφηση των προϊόντων τους στο πλαίσιο της συμβολαιακής γεωργίας, χορηγείται απαλλαγή κατά 50% από τον φόρο εισοδήματος επί των φορολογητέων κερδών από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον το 75% των προϊόντων παραγωγής τους πωλείται στο πλαίσιο των παραπάνω συνεργασιών.
Στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχειρήσεων η απαλλαγή χορηγείται υπό τις εξής προϋποθέσεις:
Ο συνολικός μέσος κύκλος εργασιών των μετασχηματιζόμενων εταιρειών ή ατομικών επιχειρήσεων, κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη τριετία, είναι τουλάχιστον ίσος με το 150% του κύκλου εργασιών της μεγαλύτερης συμμετέχουσας επιχείρησης με βάση τον μέσο κύκλο εργασιών της τελευταίας τριετίας.
Οι μετασχηματιζόμενες εταιρείες ή ατομικές επιχειρήσεις είναι πολύ μικρές, μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό.
Ο κύκλος εργασιών της νέας εταιρείας πρέπει να είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό των 375.000 ευρώ και
Η νέα εταιρεία πρέπει να απασχολεί περισσότερους από εννέα εργαζομένους (πλήρης απασχόληση).
Αντιστοίχως, στην περίπτωση συνεργασίας προσώπων η απαλλαγή χορηγείται εφόσον:
Καθένα από τα συνεργαζόμενα πρόσωπα εισφέρει στο εταιρικό κεφάλαιο του υπό ίδρυση νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας ποσό ίσο με το 10% τουλάχιστον του εταιρικού του κεφαλαίου και το εταιρικό κεφάλαιο του νέου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας δεν υπολείπεται του ποσού των 125.000 ευρώ.
Ταυτόχρονα, σημαντική καινοτομία του νόμου αποτελεί ο ορισμός της συνεργασίας, που μέχρι πρότινος δεν προβλεπόταν στο ελληνικό δίκαιο. Για την ακρίβεια ως «συνεργασία» νοείται η σχέση που δημιουργείται δυνάμει οποιασδήποτε μορφής σύμβασης ή συμφωνίας μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων, με σκοπό την ίδρυση οποιασδήποτε μορφής νομικού προσώπου ή άλλης νομικής οντότητας από δύο ή περισσότερα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των κοινοπραξιών, των συνεταιρισμών, των οργανώσεων ή των ομάδων παραγωγών ανεξαρτήτως νομικής μορφής ή με αντικείμενο τη συμβολαιακή γεωργία ή τη σύμβαση δικαιόχρησης (franchising) – όπου τα κίνητρα αφορούν μόνο τον δικαιοδόχο.
Παρότι ένας νόμος δεν αρκεί για να αλλάξει η κουλτούρα της ελληνικής κοινωνίας σε σχέση με τη συνεργασία, είναι μία καλή αρχή. Το «κλειδί» σε αυτό το εγχείρημα είναι τα θετικά παραδείγματα που θα προκύψουν, δηλαδή οι επιτυχημένες συνεργασίες, που θα πείσουν όλο και περισσότερους επιχειρηματίες να τολμήσουν κάτι αντίστοιχο. Οι συνεργασίες και οι συνενώσεις είναι μία ακόμα μεταρρύθμιση που έχει στόχο, σε συνδυασμό με τις άλλες πολιτικές της κυβέρνησης (μείωση φόρων και εισφορών, ψηφιοποίηση του κράτους, ενεργειακή μετάβαση κ.λπ.), να οδηγήσει σε μία οικονομία με πιο ανταγωνιστικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις. Μια οικονομία ανθεκτική στις κρίσεις και δυναμική στην αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η παγκόσμια αγορά.
*αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών
**πρώτη δημοσίευση: περιοδικό «Οικονομικός Ταχυδρόμος»
