Μια ανεστραμμένη παγίδα ρευστότητας

του Ηλία Καραβόλια

Όταν το χρήμα δεν γεννούσε τόκο, όταν ήταν πάμφθηνο δηλαδή ως προϊόν, έλειπε τόσο πολύ από τις μάζες.

Όταν αυτές όμως κλείστηκαν στα σπίτια και στις οθόνες (lockdowns) χωρίς να παράγουν, τότε πληρώνονταν από τα κράτη, πρώτη φορά φυσικά στην σύγχρονη οικονομική ιστορία.

Τώρα που τα επιτόκια ανεβαίνουν, η απίστευτη ποσότητα χρήματος που εκδόθηκε αλλά και τα ταμειακά πλεονάσματα από κέρδη των λίγων, είναι σαν μια ανεστραμμένη εκδοχή της παγίδας ρευστότητας: οι ροές χρήματος φρακάρουν ενώ είναι ήδη παρκαρισμένες!

Δηλαδή: το κεφάλαιο δεν νιώθει ασφαλές μέσα στην αδράνεια του. Έτσι, η υπερσυσσώρευση στα ταμεία των λίγων (πχ. big tech), προκαλεί ανισορροπίες σε ισολογισμούς και τιμές ομολόγων και μετοχών (βλ. τραπεζικά χαρτοφυλάκια).

Πώς γίνεται άραγε και κινδύνευσαν οργανισμοί στις κατ’ εξοχήν ισχυρές τραπεζικά χώρες (ΗΠΑ- Ελβετία) όταν υποτίθεται ότι εκεί μαζεύτηκε η ρευστότητα λόγω πανδημίας, Ουκρανίας, εκτοπισμού ρωσικών κεφαλαίων αλλά και ενεργειακής κρίσης;

Ή μήπως δεν μαζεύτηκε το χρήμα εκεί και τελικά έχει παρκαριστεί μαζικά σε τίτλους «παγκόσμιου» χρέους (ομόλογα); Θέλει ψάξιμο το ζήτημα και πορίσματα με στατιστική ακρίβεια.

Αλλά ένα είναι σίγουρο: στον ισολογισμό μιας τράπεζας εκτός από τα συσσωρευμένα υπερκέρδη, απεικονίζεται, με εξαντλητική σημειολογία μυστικισμού, ολόκληρη η εικόνα του αθέατου για τις μάζες οικονομικού κυκλώματος: ροές- παύσεις - εργασιακή αξία- λήξεις χρεογράφων - υπεραξίες- περιθώρια κεφαλαιακού κέρδους- ζημίες -στοιχήματα.

Και δυστυχώς εκεί μέσα είναι που τυλίγεται και ο βίος μας ως προθεσμιακό παραγωγό, ως στοίχημα στις αγορές.

Είμαστε όλοι λογιστικές εγγραφές σε κάποια excel, και «κουβαλάμε» κάθε τέτοια εγγραφή του μόχθου ως «υποθηκευτική σκιά»(Χ.Λιάπης, ψυχίατρος), ενώ το τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα νομιμοποιείται, από εμάς τους ίδιους, να μας μετατρέπει σε τίτλους με στοίχημα και απόδοση (securitisation-funds).