του
Παναγιώτη Παπάζογλου*
Μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008, ο ρόλος της οικονομικής διεύθυνσης και ειδικότερα αυτός του Γενικού Οικονομικού Διευθυντή (CFO) στην καθοδήγηση της εταιρικής ανάπτυξης και στρατηγικής έχει διευρυνθεί σημαντικά προκειμένου να αντιμετωπίζονται διάφορες προκλήσεις, όπως η αυξανόμενη αστάθεια των χρηματοοικονομικών αγορών, οι κανονιστικές αλλαγές, η παγκοσμιοποίηση και η άνοδος των αναδυόμενων αγορών. Είναι πλέον σαφές ότι ο ρόλος του σημερινού CFO διευρύνεται σταδιακά και είναι πιο σύνθετος από ποτέ.
Ο σύγχρονος CFO δεν είναι μόνον ο επικεφαλής μιας περίπλοκης και διακριτής λειτουργίας ενός οργανισμού, αλλά σταδιακά μετατρέπεται ακόμη και σε εκπρόσωπο της δημόσιας εικόνας του οργανισμού. Βεβαίως, το μεγαλύτερο ποσοστό των «παραδοσιακών» αρμοδιοτήτων των CFO έχει διατηρηθεί και γι αυτό οι υποψήφιοι CFO θα συνεχίσουν να χρειάζονται μία στέρεα βάση χρηματοοικονομικών γνώσεων. Καθώς, όμως, οι οργανισμοί σήμερα έχουν μπροστά τους ένα αβέβαιο μέλλον, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αφήνοντας την ανάπτυξη των CFO στην τύχη διακινδυνεύουν το μέλλον τους.
Η συνεχής επαφή μας με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παγκόσμια αγορά και τα αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης της Ernst & Young με τίτλο «Finance Forte –the future of finance leadership» υποδεικνύουν ότι υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα στην ισχυρή εταιρική απόδοση και τον βαθμό στον οποίο οι CFO προσεγγίζουν την ανάπτυξη ταλέντων και τον προγραμματισμό της διαδοχής μέσω επίσημων διαδικασιών. Η έρευνα υποδεικνύει, επίσης, ότι οι επιχειρήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στην μελλοντική ανάπτυξη των CFO, όμως η ευθύνη ανήκει από κοινού τόσο στους επίδοξους όσο και στους υφιστάμενους CFO Ομίλου. Οι υποψήφιοι πρέπει να κάνουν περισσότερα προκειμένου να αποκτήσουν το εύρος των δεξιοτήτων και των εμπειριών που απαιτούνται προκειμένου να γίνουν Οικονομικοί Διευθυντές.
Απαραίτητα χαρακτηριστικά και δεξιότητες
Οι βασικοί τομείς που ένας δυνητικός CFO θα πρέπει να αναπτύξει προκειμένου να διασφαλίσει ότι είναι καλά προετοιμασμένος για να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές προκλήσεις του ρόλου, είναι οι ακόλουθοι:
Η προετοιμασία για τον ρόλο του CFO Ομίλου πρέπει να αρχίσει από νωρίς. Οι επίδοξοι υποψήφιοι πρέπει να εκτεθούν σε ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών ρόλων μέσα στο πλαίσιο της εταιρείας και να αποκτήσουν ευρεία εμπειρία σε χρηματοοικονομικά θέματα. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί σε κεντρικές θέσεις και η απόκτηση ευρύτερης εμπειρίας σε θέματα εμπορίου και στρατηγικής αξιολογείται ως ιδιαίτερα σημαντική. Αυτή η εμπειρία συμβάλλει στην απόκτηση μιας πιο ολοκληρωμένης οπτικής και προσφέρει στους υποψήφιους την δυνατότητα να χτίσουν καλύτερες σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της εταιρείας.
Η εμπειρία στον τομέα των Συγχωνεύσεων και των Εξαγορών αποτελεί προϋπόθεση για τον ρόλο του CFO. Παρά το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης δεν πραγματοποιήθηκε μεγάλος αριθμός Συγχωνεύσεων και Εξαγορών, η δραστηριότητα στον κλάδο θα αυξηθεί κατά την περίοδο της οικονομικής ανάκαμψης που θα ακολουθήσει, προσφέροντας στους μελλοντικούς CFO κατάλληλες ευκαιρίες ώστε να επιδείξουν τις στρατηγικές και ηγετικές τους ικανότητες.
Αποτελεσματικότητα στην επικοινωνία. Οι «παραδοσιακές» αρμοδιότητες του CFO, όπως η διαχείριση κόστους και οι ταμειακές ροές, θα παραμείνουν στις προτεραιότητες των ΔΣ που αναζητούν τους μελλοντικούς CFO Ομίλου. Οι επιτυχημένοι υποψήφιοι που θα ξεχωρίσουν, όμως, θα είναι αυτοί που είναι επιπλέον ικανοί στην αποτελεσματική επικοινωνία. Όσον αφορά στο εσωτερικό περιβάλλον της εταιρείας, ο επιτυχημένος CFO θα πρέπει να είναι σε θέση να καλλιεργήσει ισχυρούς δεσμούς και δίκτυο με τα ενδιαφερόμενα μέρη, να σχεδιάσει και να εκτελέσει στρατηγικές αποφάσεις και να μπορεί να διοικήσει ομάδες με διαφορετικές ικανότητες. Όσον αφορά στο εξωτερικό περιβάλλον της εταιρείας, ο σημερινός CFO σταδιακά γίνεται το δημόσιο πρόσωπο του οργανισμού, μια που ο ρόλος του προϋποθέτει επικοινωνία με ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων μερών, όπως τραπεζικοί οργανισμοί, ρυθμιστικές αρχές, αναλυτές και μέσα ενημέρωσης.
Ο σύγχρονος CFO θεωρείται ότι είναι πρωτίστως ηγέτης ολόκληρου του οργανισμού παρά επικεφαλής μίας μόνον λειτουργίας του. Επειδή όμως είναι σχεδόν αδύνατο για έναν CFO να είναι ειδικός σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του, θα πρέπει να είναι πολύ έμπειρος στην δημιουργία και την αποτελεσματική διοίκηση των ομάδων που βρίσκονται γύρω του. Με άλλα λόγια, ο ρόλος του CFO μοιάζει με τον ρόλο του διευθυντή ορχήστρας και προϋποθέτει ότι πρέπει να διευθύνει μία σειρά από ειδικούς με ισχυρές δεξιότητες, γνώσεις και εμπειρίες σε διαφορετικούς τομείς.
Η σημασία των ταχέως αναπτυσσόμενων αναδυόμενων αγορών, τόσο ως πηγή ανάπτυξης όσο και ως προορισμός για τα κέντρα κοινών υπηρεσιών, υπογραμμίζει την σημασία που έχει για τους CFO να κατανοήσουν τα διάφορα διεθνή επιχειρηματικά πλαίσια. Οι εταιρείες θα πρέπει να μεριμνήσουν σχετικά, θεσμοθετώντας οργανωτικές δομές σταδιοδρομίας που περιλαμβάνουν περιόδους εργασίας τόσο σε αναδυόμενες όσο και σε ανεπτυγμένες αγορές.
Τέλος, οι επίδοξοι CFO θα πρέπει να κτίσουν ισχυρούς δεσμούς με το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού, καθώς τα μέλη του θα κληθούν να λάβουν την τελική απόφαση για την επιλογή του νέου CFO. Παράλληλα, η σχέση ενός επίδοξου CFO με την ηγεσία δίνει την ευκαιρία για περισσότερη συμμετοχή στις αποφάσεις και ανάληψη ενός πιο στρατηγικού ρόλου.
Σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον, που γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκο, ο ρόλος του σύγχρονου CFO αποκτά ιδιαίτερη σημασία γιατί εμπερικλείει ιδιαίτερες προκλήσεις. Κατά συνέπεια, τα σχετικά προγράμματα ανάπτυξης ταλέντων θα πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους όλο το φάσμα των δεξιοτήτων που απαιτεί αυτός ο κορυφαίος ρόλος, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις σημερινές απαιτήσεις των επιχειρήσεων. Το 73% των συμμετεχόντων στην μελέτη της Ernst & Young υποστήριξε ότι επί του παρόντος υπάρχουν πολύ λίγα άτομα στην επιχείρησή τους τα οποία διαθέτουν τις απαραίτητες ικανότητες για τον ρόλο του CFO. Αυτό δε που είναι πραγματικά ενδιαφέρον και αξίζει να σημειωθεί είναι ότι θεωρούν πως δεν υπάρχει έλλειψη ταλέντων, αλλά έλλειψη ευκαιριών για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την κορυφαία αυτή θέση.
* CEO της εταιρείας Ernst & Young
