του καθηγητού Γιώργου Καλαμωτουσάκη*
Η Ιρλανδία παραβιάζοντας κατάφορα τους κανόνες ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, εφάρμοσε σχεδόν μηδενική φορολογική πολιτική για τις πολυεθνικές εταιρείες που εγκαθίστανται στη χώρα με βάση τον Νόμο “Trade Exemption Act” του 1976.
Ο Νόμος αυτός προβλέπει ότι «η αλλοδαπή εταιρεία που εγκαθίσταται στην Ιρλανδία (α) δεν θεωρείται «φορολογικός κάτοικος» της Ιρλανδίας εφόσον η αλλοδαπή ελεγχόμενη πολυεθνική εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας, και (β) ως αλλοδαπή εταιρεία στην Ιρλανδία δεν θεωρείται «φορολογούμενος κάτοικος» στην χώρα προελεύσεως. Τουτέστιν, δηλαδή δεν είναι «φορολογούμενος κάτοικος» πουθενά!
Έτσι, ενώ ο φορολογικός συντελεστής στην Ιρλανδία είναι 12,5%, η φορολογική επιβάρυνση των πολυεθνικών επί του συνόλου του παγκοσμίου εισοδήματός που μεταφέρεται στην Ιρλανδία κυμαίνεται μεταξύ 2,5% και 4,5%. Με αυτό το «colpo grosso” πλέον των 12,000 αλλοδαπών εταιριών έχουν εγκατασταθεί στην Ιρλανδία, αντιπροσωπεύοντας το 3,4% του συνόλου των επιχειρήσεων της χώρας, ενώ παράγουν το 72% του συνολικού τζίρου της οικονομίας, ήτοι, Ευρώ 900 δισεκατομμύρια. Ας σημειωθεί ότι 970 Αμερικάνικες πολυεθνικές, (μεταξύ των οποίων IBM, Apple, Amazon, Microsoft) απασχολούν 978,000 εργαζόμενους, προσθέτοντας πλέον των 41 δισεκατομμυρίων στην ετήσια κατανάλωση της Ιρλανδίας.
Με βάση τα στοιχεία της WORLD BANK*, μεταξύ του 1960 και 1990, η μέση ετήσια αύξηση του κατά κεφαλή (per capita) εισοδήματος σε USD της Ιρλανδίας ήταν 6,74%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της Ελλάδος, στην ίδια περίοδο, ήταν 6,15%. Σε απόλυτoυς αριθμούς το ΑΕΠ της Ιρλανδίας το 1960 ήταν USD 3,0 billion και το 1990 USD 49,3 billion. Αντίστοιχα, το ΑΕΠ της Ελλάδος ήταν USD 4,3 billion το 1960 και USD 97,9 billion to 1990.
Η αστρονομική απόκλιση των σχετικών ρυθμών οικονομικής αναπτύξεως μεταξύ Ελλάδος και Ιρλανδίας πραγματοποιήθηκε τις επόμενες τρεις δεκαετίες , 1990-2023. Στην περίοδο αυτή έλαβε χώρα η «επέλαση» των πολυεθνικών εταιρειών στην Ιρλανδία με στόχο την εκμετάλλευση της διευρυμένης ενιαίας τότε αγοράς των 450 εκατομμυρίων καταναλωτών.
Κατά συνέπεια, μεταξύ 1990 και 2023 το κατά κεφαλή (per capita) εισόδημα στην Ιρλανδία αυξήθηκε με ρυθμούς «μεγατόνων» της τάξεως του 33,5% ετησίως, ενώ ο αντίστοιχος ρυθμός αυξήσεως του κατά κεφαλή (per capita) εισοδήματος στην Ελλάδα δεν ξεπέρασέ το 7,5% ετησίως.
Σε απόλυτους αριθμούς το ΑΕΠ της Ιρλανδίας το 2023 ξεπέρασε τα USD 545 billion, από USD 49 billion το 1990. Αντίθετα, το ΑΕΠ της Ελλάδος, που δεν είχε το όφελος του τζίρου των πολυεθνικών εταιρειών, έφτασε το 2023 τα USD 238 billion, από USD 98 billion το 1990. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι μεταξύ του 2010 και 2020 το ΑΕΠ της Ελλάδος , σε απόλυτους αριθμούς, μειώθηκε, λόγω Μνημονίων και COVID, κατά USD 112 billion, ενώ το ΑΕΠ της Ιρλανδίας στην ίδια περίοδο υπερ. -διπλασιάστηκε, από USD 222 billion to 2010 σε USD 429 billion το 2020.
Τίθεται επομένως το ερώτημα γιατί η Ελλάδα δεν εφάρμοσε έγκαιρα ένα φορολογικό καθεστώς αντίστοιχο με αυτό της Ιρλανδίας ώστε να προσελκύσει εκτεταμένες επενδύσεις πολυεθνικών εταιρειών?
Η απάντηση είναι και απλή και απλοϊκή. Η τυχόν εφαρμογή φορολογικής πολιτικής διακρίσεων (ddiscriminatory trade policy), πέραν του ότι παραβιάζει το καθεστώς ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενώσεως είναι και εις βάρος των Ελληνικών επιχειρήσεων. Ο σημαντικότερος όμως λόγος είναι ότι η εφαρμογή του Ιρλανδικού φορολογικού καθεστώτος υπερ. των αλλοδαπών εταιρειών, παραβιάζει κατάφορα το Σύνταγμα της Ελλάδος.
Εξ άλλου για τους ίδιους λόγους, δηλαδή της παραβίασης του καθεστώτος ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ επέβαλλε σωρευτική φορολογική ποινή Ευρώ 13 δισεκατομμυρίων , υπερ. του Υπουργείου Οικονομικών της Ιρλανδίας, στις πολυεθνικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες και λειτουργούν με βάση το καθεστώς του Νόμου της Ιρλανδίας «Trade Exemption Act” του 1976.
Η παραπάνω ανάλυση σαφώς επιδεικνύει ότι η σύγκριση της οικονομικής αναπτύξεως μεταξύ της Ιρλανδίας και της Ελλάδος, στην περίοδό 1990 και 2023, είναι τελείως αδόκιμος. Και η όποια σύγκρισή ευνοεί την Ιρλανδία και τιμωρεί την Ελλάδα, η οποία, ειρήσθω εν παροδω, εφαρμόζει πιστά τους κανόνες ανταγωνισμού τόσο της Ελλάδος όσο και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
*πρώην Καθηγητής Χρηματοικονομικής στο New York University,Graduate School of Business και Διευθυνων Συμβουλος της American Εxpress Bank, Ελλαδα και Μεση Ανατολη
**Data Source: World Bank (https.//datatopics.worldbank.org/world-development-indicators/)
