Ο δρόμος του Πολιτισμού για έναν καλύτερο κόσμο

του Γιάννη Ρούντου*

Ο δρόμος για τη διαχείριση κάθε κινδύνου και μεταβολής που απειλεί την κοινωνική ζωή, την οικονομία και το φυσικό περιβάλλον (τρεις αλληλένδετες έννοιες στα διακυβεύματα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη) είναι αρχαίος και έχει όνομα: είναι ο δρόμος του Πολιτισμού.

Πολλοί τεχνοκράτες αντιλαμβάνονται την έννοια της Βιωσιμότητας με στενά χρηματοοικονομικά κριτήρια εξασφάλισης δυνατοτήτων χρηματοδότησης και κερδοφορίας, αγνοώντας αυτόν τον δρόμο. Μια αντίληψη της ολιστικότητας του Πολιτισμού προϋποθέτει ευρύτερη παιδεία και σφαιρική κοσμοθέαση, παράλληλα με την τεχνική εξειδίκευση και τη λογοδοσία κανονιστικής συμμόρφωσης που πλέον, διαμορφώνει τάσεις και στην επιχειρηματικότητα.

Είναι θετικό το γεγονός ότι τα επιχειρηματικά στελέχη και οι σύμβουλοι, που διαθέτουν τεχνική κατάρτιση σχετικά με τα CSRD/ESRS και τα ESG, αυξάνονται. Ωστόσο, παράλληλα διαπιστώνεται έλλειμμα αντίληψης της μεγάλης εικόνας, μιας φιλοσοφίας και ανθρωπιστικής θέσης στην πράξη με βάση δημιουργίας την Ηθική Ευθύνη. Ό,τι, δηλαδή, περιέχεται εννοιολογικά και μπορεί να δομηθεί μέσα στη σφαίρα του Πολιτισμού.

Εδώ, υπάρχει ένα μεγάλο κενό γνώσης και ενδιαφέροντος από την πλευρά της επιχειρηματικής κοινότητας, που αρκείται σε τεχνική, απολογιστική διεκπεραίωση συμμόρφωσης. Ειδικότερα στην Ελλάδα, ενώ ο Πολιτισμός αποτελεί εθνικό πλούτο, θεωρείται δυστυχώς μη ελκυστική επένδυση και τούτο παίρνει διαστάσεις απογοητευτικές σε μεγάλους επιχειρηματικούς οργανισμούς διεθνών συμφερόντων, που επικαλούνται την κατ’ επιταγήν “υποχρέωση ευθυγράμμισης με τη στρατηγική των μετόχων και της έδρας”…

Κανένας Στόχος των UN SDGs δεν είναι επιτεύξιμος χωρίς τη θεώρησή του στο πολιτιστικό πεδίο αναφοράς. Το στοίχημα της Βιωσιμότητας δεν θα το κερδίσουμε με προσχηματικά, θεωρητικά “οράματα” σε παρουσιάσεις, χωρίς ανάγνωση και αναγνώριση των ιδιαίτερων γνωρισμάτων και πόρων σε τοπικό επίπεδο για τη Βιωσιμότητα.

Χρειάζεται να αναδειχθεί και να μεθοδευθεί η αναγκαιότητα για την ανάληψη πρωτοβουλιών, από τις μικρότερες επιχειρήσεις μέχρι τα τοπικά και διεθνή θεσμικά κέντρα και τους φορείς διακυβέρνησης, για:

-Ανάπτυξη της πολιτιστικής διπλωματίας και διακίνησης ιδεών για τον Πολιτισμό. Να προσδιοριστεί η έννοια και ο ρόλος του Πολιτισμού διαχρονικά και στη σύγχρονη εποχή, να ξεδιπλωθεί το νήμα στη σύγχρονη ζωή και την καθημερινότητα, να μεταφραστεί σε κοινωνικό βίωμα.

-Θεωρητική και πρακτική σύνδεση του Πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς με τους παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης / Sustainable Development Goals του ΟΗΕ.

-Επιστράτευση της ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητας -καθ’ όσον ο Πολιτισμός αποτελεί πνευματική υπόθεση παραγωγής και διακοινώνησης έργου- και αξιοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών / Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών με αξιόλογη δυναμική και Συλλογικοτήτων για την άσκηση πίεσης σε διακυβερνητικούς κόμβους αλλά και κυβερνήσεις των κρατών προκειμένου να μεγιστοποιηθεί το πολιτιστικό κεφάλαιο.

-Σταθερό και συγκροτημένο μορφωτικό και επιμορφωτικό σχέδιο δράσης για την πολιτιστική αγωγή κάθε γενιάς, με συνεχή υποστήριξη υλοποίησης. Αναζήτηση του κοινού πολιτιστικού παρονομαστή στη συνέχεια και τη διαδοχή των γενεών, με γεφύρωση των χασμάτων και των αντιθέσεων και με στόχο την κοινωνική συνοχή. Ο Πολιτισμός ενώνει.

Η διεθνής κοινότητα -περισσότερο στην Ευρώπη- θα μπορούσε να κατανοήσει ευκολότερα τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και να διαμορφώσει αποτελεσματικότερες πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και αποτροπής των μεγάλων κοινωνικών εντάσεων, ανισοτήτων και αδιεξόδων (σε υγεία, παιδεία, εργασία, στέγαση, κατανάλωση, αστική διαβίωση και μετακίνηση, ασφάλεια, μετανάστευση, συμπερίληψη κ.λπ. ζητήματα) μέσα από τη μεγάλη και ανοικτή λεωφόρο του Πολιτισμού και της Μόρφωσης.

Εκτιμώ πως όλη αυτή η πολύπτυχη προετοιμασία είναι απαραίτητη και χρειάζεται να εξελίσσεται συνεχώς, ώστε να έχει ο Πολιτισμός -ειδικότερα για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής- κάποια καλή τύχη στη θεματική ατζέντα μιας COP (όπου ο βηματισμός δεν έχει την απαιτούμενη πρόοδο) με σκοπό μια “κοινή απόφαση εργασίας για τον Πολιτισμό και τη δράση για το Κλίμα”. Είναι ενθαρρυντικό ότι διαφαίνονται προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, διεθνώς και στον τόπο μας, που χρειάζονται υποστήριξη (ένα παράδειγμα: climateheritage.org).

*στέλεχος επί 40ετία στην επιχειρηματική κοινότητα σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης, με αξιοσημείωτο δημιουργικό έργο στην Επικοινωνία και διοικητικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις & Σχέσεις, τη Δημόσια Εικόνα και την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη στην ασφαλιστική αγορά (1994-2021 στην Interamerican)