του Κ. Ασημακόπουλου*
Η εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης στα λατομεία αποτελεί μια καινοτόμο προσέγγιση με σημαντικά οφέλη, αλλά και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από το κράτος. Ακολουθεί μια αναλυτική επισκόπηση των θετικών και αρνητικών στοιχείων της εφαρμογής ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων στα λατομεία.
Θετικά στοιχεία
1. Μείωση των εκπομπών ρύπων
Η ηλεκτροκίνηση συμβάλλει στη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και άλλων ρύπων όπως CO?, NOx και σωματίδια, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης του αέρα. Η πλήρης ηλεκτροκίνηση στα λατομεία καθιστά την λειτουργία των φιλικότερη στο περιβάλλον συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα εντός και γύρω από τα λατομεία.
2. Μείωση θορύβου
Τα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα είναι πολύ πιο αθόρυβα σε σύγκριση με τα παραδοσιακά που χρησιμοποιούν κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αυτό βελτιώνει την ποιότητα ζωής των εργαζομένων στα λατομεία και μειώνει την ηχορύπανση στην ευρύτερη περιοχή. Τα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα θα πρέπει για λόγους ασφάλειας να είναι εφοδιασμένα με τέτοια μέσα (φανούς σημαίες κλπ.) που να κάνουν ορατή και αισθητή την παρουσία τους.
3. Λιγότερο κόστος συντήρησης
Οι ηλεκτροκινητήρες έχουν λιγότερα κινούμενα μέρη σε σύγκριση με τους κινητήρες ντίζελ, κάτι που μειώνει την ανάγκη για τακτική συντήρηση και το κόστος επισκευών. Αυτό μπορεί να συμβάλλει σε σημαντική εξοικονόμηση μακροπρόθεσμα καθώς μειώνει τις στάσεις λειτουργίας και τα έξοδα συντήρησης.
4. Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας
Τα ηλεκτρικά μηχανήματα είναι πιο αποδοτικά στη χρήση της ενέργειας σε σύγκριση με τα πετρελαιοκίνητα, αφού μετατρέπουν περισσότερο από την ενέργεια που καταναλώνουν σε παραγωγική ισχύ, κάτι που μπορεί να μειώσει το ενεργειακό κόστος λειτουργίας των λατομείων. Αυτό είναι σημαντικό καθώς τα λατομεία και η βιομηχανία εξόρυξης γενικότερα έχουν υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις, και η ηλεκτροκίνηση αποτελεί στρατηγικό βήμα προς την πράσινη μετάβαση? και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
5. Μειωμένο κόστος καυσίμων και αύξηση της απόδοσης
Η ηλεκτροκίνηση μπορεί να βελτιώσει την απόδοση, καθώς τα ηλεκτρικά μηχανήματα επιτρέπουν καλύτερο έλεγχο στην κατανάλωση ενέργειας και την ισχύ, βελτιστοποιώντας τις διαδικασίες εκμετάλλευσης των λατομείων. Παράλληλα τα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα παρουσιάζουν χαμηλότερο κόστος κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με τον ντίζελ, ενώ συνήθως απαιτούν λιγότερη συντήρηση, μειώνοντας τις λειτουργικές δαπάνες μακροπρόθεσμα.
6. Κοινωνική υπευθυνότητα
Η ηλεκτροκίνηση δείχνει δέσμευση σε θέματα κοινωνικής ευθύνης, κάτι που μπορεί να βελτιώσει τη φήμη της εταιρείας να τύχει καλύτερης αποδοχής από την τοπική κοινωνία και να εξασφαλίσει πλεονεκτήματα σε θέματα αδειοδοτήσεων και συνεργασιών.
Αρνητικά στοιχεία
1. Αρχικό κόστος επένδυσης
Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση απαιτεί υψηλή αρχική επένδυση για την αγορά ηλεκτρικών μηχανημάτων και την εγκατάσταση της απαραίτητης υποδομής για τη φόρτιση, όπως σταθμούς φόρτισης και υποδομές ηλεκτρικού ρεύματος. Η αρχική επένδυση, που μπορεί να είναι δύσκολο να καλυφθεί, ειδικά στις μικρότερες επιχειρήσεις ιδιαίτερα όταν εγείρονται θέματα χρηματοδότησης.
2. Περιορισμένη αυτονομία και χρόνος φόρτισης
Τα ηλεκτρικά μηχανήματα μπορεί να έχουν περιορισμένη αυτονομία σε σύγκριση με τα πετρελαιοκίνητα και απαιτούν χρόνο φόρτισης. Αυτό μπορεί να δημιουργεί καθυστερήσεις στη λειτουργία του λατομείου κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε συχνές διακοπές για φόρτιση, μειώνοντας την παραγωγικότητα, ειδικά στα λατομεία με εντατική λειτουργία και απαιτήσεις μεγάλης διάρκειας εργασίας. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχει σωστός σχεδιασμός για τις διαδικασίες στο κύκλωμα φόρτισης.
3. Ανάγκη για αναβάθμιση της ηλεκτρικής υποδομής
Η πλήρης μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση προϋποθέτει την ύπαρξη κατάλληλων σταθμών φόρτισης σε κομβικά σημεία στο λατομείο. Αν δεν υπάρχουν, η εγκατάστασή τους προσθέτει κόστος και απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό. Η απαίτηση για φόρτιση πολλών μεγάλων μηχανημάτων μπορεί να απαιτεί την ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή, κάτι που μπορεί να είναι δαπανηρό και να απαιτεί χρόνο για να υλοποιηθεί Επιπρόσθετα τα λατομεία που βρίσκονται μακριά από υποδομές ηλεκτρικού δικτύου μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην παροχή ενέργειας για τη φόρτιση των μηχανημάτων. Η σύνδεση στο δίκτυο ή η δημιουργία ανεξάρτητων ενεργειακών λύσεων μπορεί να είναι πολύ κοστοβόρα και μερικές φορές απαγορευτική.
4. Περιορισμένη διαθεσιμότητα ηλεκτρικών βαρέων μηχανημάτων
Παρά την τεχνολογική πρόοδο, η ποικιλία ηλεκτροκίνητων βαρέων μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται σήμερα στη εξορυκτική βιομηχανία δεν είναι τόσο μεγάλη όσο των παραδοσιακών μηχανημάτων εσωτερικής καύσης, Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την δυνατότητα άμεσης προμήθειας ανταλλακτικών καθως και της ταχείας συντήρησης των είναι κάτι που μπορεί να περιορίσει τις επιλογές των επιχειρήσεων στα λατομεία.
5. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής μπαταριών
Αν και η χρήση ηλεκτρικών μηχανημάτων μειώνει τις άμεσες εκπομπές ρύπων, η παραγωγή και η απόρριψη μπαταριών μπορεί να έχει περιβαλλοντικό αντίκτυπο λόγω της εξόρυξης μετάλλων και της δυσκολίας ανακύκλωσης των μπαταριών. Είναι γνωστό ότι μεχρι σήμερα δεν εχουν θεσμικά διαμορφωθεί ασφαλείς χώροι απόσυρσης τέτοιων μπαταριών.
Συμπέρασμα
Η ηλεκτροκίνηση στα λατομεία μπορεί να προσφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά και λειτουργικά οφέλη, αλλά συνοδεύεται από προκλήσεις που σχετίζονται με το κόστος, την υποδομή και την τεχνολογία. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιολογήσουν προσεκτικά αυτές τις παραμέτρους πριν από τη μετάβαση, λαμβάνοντας υπόψη τα μακροπρόθεσμα οφέλη και τις ανάγκες της λειτουργίας τους.
Κράτος: ενέργειες & πρωτοβουλίες
Για την προώθηση της πλήρους ηλεκτροκίνησης στα λατομεία, το κράτος από τη πλευρά του θα πρέπει να προχωρήσει σε μια σειρά ενεργειών προκειμένου να στηρίξει την μετάβαση από το παραδοσιακό θερμικό τρόπο κίνησης στη ηλεκτροκίνηση.
1. Προγράμματα επιδοτήσεων και κινήτρων
Προκειμένου να μειωθεί το κόστος επένδυσης για τις επιχειρήσεις ώστε να διευκολυνθεί η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση? το κράτος θα πρέπει να θεσμοθετήσει προγράμματα επιδοτήσεων και κινήτρων για ι) την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων και εξοπλισμού κατάλληλου για βαριές βιομηχανικές και εξορυκτικές χρήσεις. ιι) παροχή επιδοτήσεων για τη μετατροπή συμβατικών μηχανημάτων σε ηλεκτρικά, διευκολύνοντας τη μετάβαση με μειωμένο κόστος για τις επιχειρήσεις.
2. Ανάπτυξη υποδομών φόρτισης
Δημιουργία δικτύου υποδομών φόρτισης σε στρατηγικά σημεία εντός και γύρω από τα λατομεία, ειδικά διαμορφωμένο για βαριά μηχανήματα που χρειάζονται συχνή φόρτιση. Επένδυση σε σταθμούς γρήγορης φόρτισης με τη δυνατότητα φόρτισης σε περιορισμένο χρόνο, ώστε να μειώνεται ο χρόνος αναμονής και να αυξάνεται η παραγωγικότητα .Η τροφοδότηση των υποδομών φόρτισης θα μπορούσε γίνεται κύρια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από τοπικά φωτοβολταϊκά ή αιολικά πάρκα σε χώρους λατομείων.
3. Νομοθεσία και κανονισμοί
Θέσπιση τροποποίηση της περιβαλλοντικής και λατομικής νομοθεσίας που να υποστηρίζει την ηλεκτροκίνηση και να θέτει στόχους για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα στα λατομεία, προωθώντας παράλληλα τη χρήση ηλεκτρικών μηχανημάτων.
4. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση
Εκπαίδευση εργαζομένων στα οφέλη και τη λειτουργία των ηλεκτρικών μηχανημάτων με τη διεξαγωγή σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη χρήση και συντήρηση ηλεκτρικών μηχανημάτων, εστιάζοντας στην ασφάλεια και στα οφέλη της ηλεκτροκίνησης. Εισαγωγή ανάλογων μαθημάτων σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και ειδικότερα στη τριτοβάθμια εκπαίδευση.
5. Έρευνα και καινοτομία
Στήριξη και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη ηλεκτρικών μηχανημάτων και τεχνολογιών που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες της εξορυκτικής βιομηχανίας Προώθηση συνεργασιών με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των μπαταριών και της τεχνολογίας ηλεκτροκίνησης.
6. Στρατηγικά συμβόλαια και συνεργασίες
Θα πρέπει το κράτος να προχωρήσει στη δημιουργία συνεργασιών με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη παραγωγή ηλεκτρικών μηχανημάτων, ώστε να αναπτυχθούν καινοτόμα προϊόντα κατάλληλα για τα λατομεία. Παράλληλα να προχωρήσει στην ανάπτυξη στρατηγικών συμβολαίων για τη προμήθεια και χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Με αυτά τα μέτρα, το κράτος μπορεί να προωθήσει την ηλεκτροκίνηση στη βιομηχανία λατομείων, οδηγώντας σε περιβαλλοντική βιωσιμότητα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
*Διευθυντής Λατομείων & Πρώτων Υλών ΑΓΕΤ. ΗΡΑΚΛΗΣ και Αντιπρόεδρος του ΣΜΕ
