του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Όταν η Ευρώπη στα μέσα της δεκαετίας του 1980 αποφάσιζε να ενισχύσει την άμυνά της και να αποκτήσει σχετική νομισματική και οικονομική αυτονομία, όλως περιέργως άρχισαν να εμφανίζονται θορυβωδώς στη γηραιά ήπειρο, ειρηνιστικές κινήσεις, ευαίσθητοι οικολόγοι, μονόφθαλμοι δικαιωματιστές και αδίστακτοι τρομοκράτες, με δολοφονική δράση στην Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, δηλαδή στις χώρες -κλειδιά της τότε ΕΟΚ.
Τέσσερα βιβλία εκείνη την περίοδο, το «Μπροστά στον πόλεμο» του Κορνήλιου Καστοριάδη, «Η Πρόκληση του Ολοκληρωτισμού» του Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ «Το όπιο των Διανοουμένων» του Ρεϊμόν Αρόν και «Η Γέννηση του Ολοκληρωτισμού» του Κώστα Παπαϊωάννου, προειδοποιούσαν ότι η Δυτική Ευρώπη, ως μαλακό υπογάστριο της δημοκρατίας, δεχόταν μια χωρίς προηγούμενο ιδεολογική επίθεση από ολοκληρωτικά καθεστώτα, που έπαιζαν με λέξεις και έννοιες.
Την ίδια περίοδο, το ελεύθερο συνδικάτο «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία διεκδικούσε ελευθερία και τροφή, ενώ ο στρατηγός Γιαρουζέλσκι επέβαλλε στρατιωτικό νόμο για να αποτρέψει σοβιετική εισβολή, τύπου Βουδαπέστης το 1956 και Πράγας το 1968.
Στο δεύτερο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αρχηγών κρατών το 1986, ο σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Μιττεράν, με έμφαση και δόση ειρωνείας για τους «ειρηνιστές» δήλωσε «εμείς έχουμε ειρηνιστές και τα κινήματά τους και η άλλη πλευρά πυρηνικούς πυραύλους στραμμένους εναντίον μας».
Προφανώς ο Γάλλος πρόεδρος, γνώριζε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ότι τα «ειρηνιστικά κινήματα» στην Ευρώπη ήταν ένα από τα προϊόντα της σοβιετικής πολιτικής αποσταθεροποίησης της Δύσης, που έφερε τον τίτλο «ενεργά μέτρα» (active measures) και είχε εκπονηθεί από τον Γιούρι Αντρόπωφ, επικεφαλής της KGB την εποχή Μπρέζνιεφ και επικεφαλής της ΕΣΣΔ την περίοδο 1982-1984.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, γεγονός είναι ότι στην Ευρώπη, τα ενεργά μέτρα είχαν καλή απόδοση, γιατί από το τέλος της δεκαετίας του 1980 και μετά, η Ευρώπη ως συνολική γεωπολιτική οντότητα, μπήκε σταθερά στο δρόμο της απώλειας ισχύος. Και αν αυτό τότε ήταν ζητούμενο για τους εχθρούς της, για την ίδια είναι σήμερα το πιο σοβαρό πρόβλημά της.
Απέναντι σε οντότητες της γεωπολιτικής, όπως η Αμερική, η Κίνα και η Ρωσία και αύριο η Ινδία και ενδεχομένως η Αφρική με την Τουρκία και το Ισλάμ, η σημερινή Ευρώπη, αν και πρώτη εμπορική δύναμη στον κόσμο, παραμένει ένας γεωπολιτικός νάνος, σε δημογραφική κάμψη και ευάλωτος στην παράνομη μετανάστευση και στο οργανωμένο έγκλημα. Και αυτό συμβαίνει σε μια κρίσιμη περίοδο κοσμογονικών τεχνολογικών ανατροπών, αλλά και εισόδου σε μία εποχή νέων αμυντικών δογμάτων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η νέα αμερικανική πολιτική σταδιακής αποσύνδεσης από την Ευρώπη, επιβάλλει στην ΕΕ νέους τρόπους σκέψης, δράσης και συμπεριφοράς.
Η νέα αμερικανική κυβέρνηση είναι ηλίου φαεινότερο ότι προετοιμάζεται, για ένα μέλλον αποσύνδεσης και εμπορικών πολέμων. Ενώ υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των σκληροπυρηνικών υποστηρικτών του Maga (Make America Great Again) και των πιο φιλικών προς τη Wall Street τμημάτων της νέας κυβέρνησης, μια πεποίθηση που μοιράζονται όλοι στο στρατόπεδο του Τραμπ είναι πως η Κίνα υπήρξε «ξένοιαστος καβαλάρης» (free rider) στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα και πως οι ανισορροπίες που προέκυψαν ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, θα πρέπει να διορθωθούν.
Αυτή δεν είναι μόνο η άποψη «γερακιών» κατά της Κίνας, όπως ο νέος υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, Είναι επίσης κάτι που αντανακλάται στην επιλογή του Σκοτ Μπέσεντ ως υπουργού Οικονομικών και ακόμα στη δημιουργία του Υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (Department of Government Efficiency – Doge ) υπό την επίβλεψη του Έλον Μασκ.
Ο Μπέσεντ είναι υπέρ των δασμών, αν και προσεκτικός, και έχει επίσης μιλήσει ανοιχτά για την αθέμιτη υποτίμηση του ρενμίνμπι από το Πεκίνο. Αλλά ίσως σημαντικότερο, είναι μελετητής της ιστορίας. Ίσως δε υπό αυτή του την ιδιότητα να καταλαβαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον το μοναδικό εργοστάσιο του κόσμου, όπως το 1930. Υπάρχει πλέον και η Κίνα, για την οποία η ισχύς παίζει μεγάλο ρόλο. Υπολογίζει έτσι ότι αν η Αμερική αποσυνδεθεί από την κινεζική οικο οικονομία, ζωτικός χώρος της θα είναι η Ευρώπη. Αυτό κάτι σημαίνει.
*πρώτη δημοσίευση euro2day
