Πίσω από τα κόκκινα λάβαρα…

του Φάνη Ζουρόπουλου* **

Οι δυο τόμοι του Βολίν, ψευδώνυμο του Βοέβολοντο Μιχαήλοβιτς Εϊχενημπάουμ συμπυκνώνουν όλη την ιστορία μιας επανάστασης που ξεκινάει αβέβαια στα εργοστάσια της Πετρούπολης το 1904 για να καταλήξει στην εξεργεμένη Κροστάνδη του ‘21. Ο αναρχικός, πρώην φοιτητής της νομικής Βολίν γράφει μέσα από ένα μείγμα προσωπικών εμπειριών και στοχασμού πάνω στην ταπείνωση και διαστρέβλωση της επανάστασης που κατάφεραν οι μπολσεβίκοι, που μόλις εγκαταστάθηκαν στην εξουσία ξεκίνησαν την μεθοδική εξόντωση των αναρχικών και των διαφωνούντων.
Ο Βολίν γράφει ουσιαστικά για μια άλλη επανάσταση στη Ρωσία, χωρίς πολιτικά τεχνάσματα και αυτή είναι η ουσία της ιστορίας του. Διηγείται την ιστορία ενός λαού που κατάφερε να ξεπεράσει προκαταλήψεις αιώνων, να αυτό-οργανωθεί και με το όπλο στο χέρι να προσπαθήσει να πραγματώσει μια κοινωνική επανάσταση. Μια επανάσταση που θάφτηκε κάτω από την καταστολή που ακολούθησε την εξουσία των μπολσεβίκων για να μετατραπεί σε ένα καθεστώς, ζοφερό, τυραννικό και βίαιο.

Ο Βολίν γράφει για να ξεδιαλύνει μύθους, που ίσως σήμερα ενδιαφέρουν λίγους μια και η Σταλινική προπαγάνδα σάρωσε τα πάντα και έστησε μια νέα ιστορική αλήθεια, μέσα από ποταμούς αίματος και ανθρώπινου πόνου. Όμως αυτή είναι η αλήθεια της Ρωσικής επανάστασης που κρύβεται πίσω από το σφυροδρέπανο και τα κόκκινα λάβαρα...
Στα δώδεκα χρόνια που μεσολαβούν ανάμεσα στο 1905 και το 1917 ο λαός μαθαίνει και συζητάει για την Επανάσταση, φτιάχνει σοβιέτ και παίρνει στα χέρια του τη μοίρα του. Και όταν ξεσπάει ο πόλεμος του 1914, έχει πια και τα όπλα. «Η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει ήταν η πλήρης αποδιοργάνωση της οικονομικής ζωής στη χώρα», σημειώνει ο Βολίν. Ο λαός δεν ξεσηκώνεται από την προπαγάνδα των επαναστατών, αλλά επειδή είναι απελπισμένος. Ετσι, γίνεται η Επανάσταση του 1917, εγκαθιδρύεται η κυβέρνηση Κερένσκι, οι μπολσεβίκοι παίρνουν τον έλεγχο και το σύνθημα των επαναστατών «όλη η εξουσία στα σοβιέτ» δεν πραγματοποιείται ποτέ. Για τον Βολίν η Επανάσταση κρίθηκε τον Οκτώβριο του 1917, όταν οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία ανατρέποντας τον Κερένσκι, επειδή ήταν το «μόνο οργανωμένο κόμμα». Και μετά, «αντί να βοηθήσουν τους εργάτες στην πάλη τους, βρέθηκαν στην εξουσία, εγκαταστάθηκαν σαν κυρίαρχοι γρήγορα, διαφθάρηκαν, οργανώθηκαν σαν νέα προνομιούχα κάστα και στη συνέχεια συνέτριψαν και υποδούλωσαν την εργατική τάξη».

Πίσω από τα επετειακά αφιερώματα, τις κόκκινες σημαίες με το σφυροδρέπανο και τους ηγέτες που μπήκαν στα μαυσωλεία, ο αναρχικός Βολίν γράφει για την άλλη επανάσταση. Για το πώς ένα λαός βασανισμένος εξεγείρεται το 1905 ενάντια στον τσάρο, σφαγιάζεται αλλά δεν υποτάσσεται, οργανώνεται σε σοβιέτ, μαθαίνει την αυτοδιεύθυνση στις γενικές συνελεύσεις, σέρνεται σε ένα αιματηρό πόλεμο, εξαθλιώνεται και ξανά ξεσηκώνεται το 1917, για να υποταχθεί αδύναμος και φοβισμένος στους νέους δυνάστες με την προβιά του επαναστάτη.

Αξίζει πράγματι τον κόπο να διαβαστεί αυτή η «άλλη επανάσταση», που οι περισσότεροι αγνοούν, ειδικά οι νέοι που δεν έχουν ιδέα από τα συγκλονιστικά αυτά γεγονότα, που πριν κάποια χρόνια ήταν και απαγορευμένα από την κόκκινη λογοκρισία...

Μπορεί το κλίμα να μην είναι το καλύτερο για τέτοια ιστορικά βιβλία, σίγουρα όμως είναι επίκαιρα για να γίνει και μια σύγκριση των σημερινών «αναρχικών» και των πραγματικών ιδεολόγων που μάχονταν για την κοινωνία και όχι για το πλιάτσικο και την τυφλή βία... (Αφού διάβασα τους δύο τόμους, ανακάλυψα ότι υπάρχουν και πολλά για τον Βολίν σε πολλές ιστοσελίδες προσβάσιμα σ’ όσους δεν διαβάζουν πια βιβλία σε χαρτί, αλλά προτιμούν τις οθόνες...).

* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι τ. πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. και εκτελεστικός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.)

** [email protected]