του
Lionel Barber*
Λίγο μετά τις 3:30 μ.μ, μαζευόμαστε στο Οβάλ Γραφείο. Ο πρόεδρος κάθεται πίσω από το γραφείο στο οποίο ο Χάρι Τρούμαν είχε βάλει την πινακίδα «Η ευθύνη περιορίζεται εδώ».
Τρεις βοηθοί συνοδεύουν τον κ. Τραμπ. Ο ίδιος παραλείπει να δώσει τα χέρια και κάνει ένα νεύμα στους τρεις επισκέπτες των Financial Times να καθίσουν κάτω.
«Παιδιά, θέλετε κάτι να πιείτε;» ρωτάει ο πρόεδρος καθώς ένας βοηθός φέρνει μια Cοca Cola. Παραγγέλνω το ίδιο αλλά με πάγο. Ο πρόεδρος πατάει ένα κόκκινο κουμπί στο γραφείο. «Θα τη φέρουμε για εσάς. Μόλις κανονίστηκε… Οπότε ας αρχίσουμε».
Έτσι ξεκίνησε μια από τις πιο συναρπαστικές συνεντεύξεις στην 32χρονη καριέρα μου στους Financial Times.
Ο κ. Τραμπ ήταν γοητευτικός, σε κάποιες στιγμές μαχητικός, πάντα έτοιμος να μιλήσει έξω από τα δόντια. Συνολικά, έδειξε πως βρίσκεται σε εγρήγορση, παρακολουθεί με προσοχή και ότι απέχει πολύ από την αστεία φιγούρα που παρουσιάζεται στα κοινωνικά δίκτυα και στην τηλεόραση (στο οποίο δεν έχει βοηθήσει, είναι η αλήθεια, ο εθισμός του στο Twitter).
Αυτές είναι οι βασικές μου εντυπώσεις, με βάση την 25λεπτη συνέντευξη στο Οβάλ Γραφείο και άλλες συζητήσεις με τους κορυφαίους συμβούλους του κ. Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
1. Ο κ. Τραμπ μπορεί μερικές φορές να είναι υπερευαίσθητος, αλλά πάνω από όλα μετράει να γίνεται η δουλειά. Ο πρόεδρος, ένας συνδρομητής στους FT, ξέρει πολύ καλά ότι δεν είμαστε οι πιο ένθερμοι οπαδοί του. Φρόντισε να ξεκαθαρίσει τις απόψεις του από την αρχή (Εσείς χάσατε, εγώ κέρδισα). Όπως έκαναν ακόμα πιο σαφές οι βοηθοί του, αποφάσισε να μιλήσει στους FT γιατί προσφέρουν στην κυβέρνησή του ένα μέσο για να απευθυνθεί σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο με επιρροή και γιατί γνώριζε ότι θα έχει μια δίκαιη αντιμετώπιση. Όπως ανέφερε ο ίδιος ο πρόεδρος, δεν υπάρχουν «ψευδείς ειδήσεις» στους FT.
2. O κ. Τραμπ απολαμβάνει να είναι αντισυμβατικός. Οι απότομοι τρόποι του και η φυσική του παρουσία αποσκοπούν στο να εκφοβίσουν και να αποσταθεροποιήσουν. Αυτά είναι τα μέσα για να κερδίσει έδαφος προτού κάνει την πρώτη (συχνά εξωφρενική) κίνηση πριν από μια διαπραγμάτευση. Όπως λέει ένας κορυφαίος τραπεζίτης της Wall Street που γνωρίζει τον κ. Τραμπ εδώ και τρεις δεκαετίες, «ο Τραμπ θα ζητήσει το 100% και αμέσως μετά θα αρχίσει να υποχωρεί. Στη συνέχεια θα δει πού θα κατασταλάξει ο αντίπαλός του. Είναι μια μορφή ανακάλυψης της τιμής».
3. Η δομή της εξουσίας στην κυβέρνηση Τραμπ θυμίζει περισσότερο μια βασιλική αυλή παρά μια τυπική αμερικανική προεδρία.
Υπάρχουν πανίσχυρες φράξιες, η οικογένεια και ένας εριστικός αυτοκράτορας.
Ας αρχίσουμε με τις φράξιες. Αν και είναι ρευστές, μπορούν να διαχωριστούν χοντρικά ανάμεσα στους ρεαλιστές των οποίων ηγείται ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου, ο Γκάρι Κον, πρώην νούμερο δύο στην Goldman Sachs και τώρα επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, και ο Γουίλμπουρ Ρος, ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής που έγινε υπουργός Εμπορίου.
Το άλλο στρατόπεδο έχει μπροστάρη τον Στιβ Μπάνον, τον οικονομικό εθνικιστή, τον φανατικό ιδεολόγο και τον πολιτικό εγκέφαλο πίσω από τον πρόεδρο.
Στη δομή αυτή, ο κ. Κούσνερ έχει πιθανότατα μεγαλύτερη επιρροή από τον Ρεξ Τίλερσον, τον υπουργό Εξωτερικών. Ο κ. Κον είναι ομολογουμένως πιο σημαντικός από τον Στιβ Μνούτσιν, το πρώην στέλεχος της Goldman Sachs που είναι τώρα υπουργός Οικονομικών. Ο κ. Μπάνον είναι πιο ισχυρός από τον Ράινς Πρίμπους, ο οποίος τυπικά έχει την πιο σημαντική θέση ως αρχηγός του επιτελείου του Λευκού Οίκου.
4. Ο κ. Τραμπ θέλει να παρουσιάζεται ως ένας λαϊκιστής κατά το πρότυπο του Άντριου Τζάκσον, ο οποίος έκανε δύο θητείες ως πρόεδρος, από το 1828 ως το 1836 (ένα πορτρέτο του Ολντ Χίκορι τοποθετήθηκε στον τοίχο, στα αριστερά του γραφείου του). Στην πραγματικότητα, ο Τζάκσον και ο Τραμπ δεν έχουν πολλά κοινά πέρα από τις σκωτσέζικες και ιρλανδικές ρίζες. Ο Τζάκσον δεν ήταν πλούσιος. Ήταν ένας ήρωας πολέμου (βοήθησε να ηττηθούν οι Βρετανοί το 1812) και είχε διατελέσει δικαστής, κυβερνήτης πολιτείας καθώς και Γερουσιαστής.
Ο κ. Τραμπ είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που δεν έχει εμπειρία από μια θέση σε κυβέρνηση, στον στρατό, στο Κογκρέσο ή σε ένα δημόσιο αξίωμα. Έχει αλλάξει πέντε φορές το κόμμα που υποστηρίζει. Ρητορικά είναι λαϊκιστής, αλλά στην πραγματικότητα είναι περισσότερο ένας οπορτουνιστής, αν και ταλαντούχος σε αυτό. Αντιπαρατέθηκε με δύο πολιτικές δυναστείες (Μπους και Κλίντον) για να κατακτήσει το υψηλότερο αξίωμα στη χώρα και παραμένει επιδεικτικά υπερήφανος για το επίτευγμά του.
5. Οι βοηθοί του κ. Τραμπ λατρεύουν να τον παρουσιάζουν ως έναν «αντισυστημικό», έναν επιχειρηματία που δεν φοβάται το κατεστημένο, τις ελίτ των μέσων ενημέρωσης και δεν χαρίζεται σε κανέναν αντίπαλο, είτε είναι Δημοκρατικός είτε ένας από τους ακροδεξιούς που τορπίλισαν τις προσπάθειές του να αντικαταστήσει το Obamacare.
To ερώτημα είναι πώς η προσέγγιση αυτή μπορεί να λειτουργήσει στο σύστημα των θεσμικών αντίβαρων που επιβάλλει το σύνταγμα των ΗΠΑ. Ο κ. Τραμπ έχει ήδη σημειώσει τις πρώτες του ήττες με τα διατάγματα για τη μετανάστευση που ακυρώθηκαν από τα δικαστήρια. Παρά τις πλειοψηφίες των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, δεν έχει καταφέρει ακόμα να περάσει κάποιο σημαντικό νόμο, αν και επιμένει ότι σχεδιάζεται μια μεγάλη φορολογική μεταρρύθμιση.
6. Τέλος, υπάρχουν και τα κρυφά χαρτιά, κυρίως οι έρευνες του Κογκρέσου και του FBI στις σχέσεις ανάμεσα στην ομάδα της προεκλογικής του καμπάνιας και τη ρωσική κυβέρνηση. Υπάρχει επίσης το καθόλου μικρό ζήτημα των δικών του επιχειρηματικών συμφερόντων στο real estate και στο προσωπικό του brand name.
Ο διαχωρισμός τους από τα επίσημα καθήκοντά του -ειδικά όταν ξένες κυβερνήσεις επιδιώκουν να αποκτήσουν την εύνοια της Αμερικής- δεν θα είναι εύκολο εγχείρημα.
Για την ώρα ωστόσο, ο κ. Τραμπ μπορεί να βασίζεται στη βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, στην άνοδο του Dow και στο χάρισμά του να δείχνει πως όντως κάνει την Αμερική μεγάλη ξανά. Οι βοηθοί του κάνουν παραλληλισμούς με την πρώτη θητεία του Ρίγκαν. Αυτό φαίνεται κάπως τραβηγμένο, αλλά όπως διαπίστωσαν οι FT στην πρώτη δημοσίευση της συνέντευξης του Τραμπ, υπάρχουν σημάδια πως υπάρχει περισσότερη μέθοδος στην τρέλα που βλέπουν οι επικριτές.
*Αρθρογράφος των Financial Times
** πρωτοδημοσιεύτηκε στο Euro2day
