Αναζητώντας την Μετταρύθμιση στην νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα

Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε με αφορμή την συμπλήρωση 60 χρόνων από την ίδρυση της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης και στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για διάσωση της Νεάπολης ως Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας σε συνεργασία με 10 εκδοτικούς οίκους που έχουν την έδρα τους ή δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Κατά την διάρκεια του Συνεδρίου περισσότεροι από 40 ομιλητές προσέγγισαν το ζήτημα της μεταρρύθμισης βάσει 7 αξόνων: Διεθνές περιβάλλον – Διεθνή πρότυπα, Σχέση πολιτικής ιδεολογίας & πολιτικής πράξης, 

Κράτος / Πολιτικοί θεσμοί, Ο ρόλος της κοινωνίας, Οικονομία, Πνευματικές αναζητήσεις, Χώρος & αστικό περιβάλλον. Για τρεις ημέρες περισσότεροι από 400 συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων ακαδημαϊκοί, επιστήμονες, άνθρωποι του πνεύματος, δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου, παρακολούθησαν τις στρογγυλές τράπεζες και συμμετείχαν ενεργά και με μεγάλο ενδιαφέρον στον διάλογο για την μεταρρύθμιση. 

Κατά την τελευταία συνεδρία, ο Πρόεδρος του Συνεδρίου και Πρόεδρος του Hellenic American University, Λεωνίδας Φοίβος Κόσκος, παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα, όπως αυτά προέκυψαν και από τα panels διαλόγου που προηγήθηκαν, επεσήμανε συμπερασματικά: «Μας απασχόλησε πολύ το θέμα του Συνεδρίου. Τι σημαίνει μεταρρύθμιση; Όπως αναφέρεται και στις στοχεύσεις του Συνεδρίου, είδαμε την μεταρρύθμιση ως όχημα, ως μέσο για να ενταχθεί η Ελλάδα στο σύγχρονο κόσμο. Οι πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης, ιδρυτικού γεγονότος του Νέου Ελληνικού Κράτους, επιζητούσαν από την αρχή να ενταχθεί η Ελλάδα στον Δυτικό κόσμο. 

Ο τίτλος του Συνεδρίου «Αναζητώντας την Μεταρρύθμιση» παραπέμπει έμμεσα στο βιβλίο του Προυστ και έχει μελαγχολική χροιά, επειδή παραπέμπει και σε ατελέσφορες προσπάθειες μεταρρύθμισης κατά το παρελθόν. Παρ’ όλ’ αυτά εμείς αποφασίσαμε να το οργανώσουμε. Όσοι μετείχαν -μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, Συντονιστές panels, ομιλητές- έχουν στο παρελθόν εισηγηθεί ή ακόμη και πραγματοποιήσει στην πράξη μεταρρυθμίσεις στους χώρους που δραστηριοποιούνται. Αυτό το Συνέδριο προσδιορίστηκε από την αισιοδοξία, τη συνέπεια και το πείσμα όλων όσοι το σχεδίασαν και το πραγματοποίησαν με τη συμμετοχή τους». 

Ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου, Άγγελος Δεληβορριάς συμπλήρωσε: «Η συνέχιση της προσπάθειας να προσδιοριστεί και να εμβαθύνουμε στο νόημα της μεταρρύθμισης εκφράστηκε σε αυτό το Συνέδριο με έναν εκτεταμένο θεωρητικό προβληματισμό, που ως κεντρικό άξονα είχε την κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και εξετάστηκε από μια πλευρά συγκρατημένης απαισιοδοξίας για τον παρελθοντικό όσο και για τον μελλοντικό της ρόλο. Αναζητήθηκαν οι εσωτερικοί λόγοι και αντιπροτάθηκε αντί της λέξης μεταρρύθμιση το νόημα του μετασχηματισμού μιας δεδομένης πραγματικότητας. Τα προβλήματα της εν Ελλάδι μεταρρύθμισης, πέρα από τις οικονομικές της προεκτάσεις συναρτήθηκαν με την διεθνή συγκυρία, με την σχέση πολιτικής κομμάτων εξουσίας, με την αδυναμία των θεσμών και με την αδράνεια του κοινωνικού σώματος». 

Ολοκληρώνοντας την συμπερασματική συνεδρία, ο Νίκος Αλιβιζάτος σημείωσε: «Η πρωτοτυπία αυτού του Συνεδρίου ήταν ότι δεν αρκείτο σε διαπιστώσεις αλλά επεδίωκε και την διατύπωση προτάσεων. Συνεπώς αυτό το μείγμα απέδωσε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Υπήρξε επίσης η σύγκρουση δύο θεμελιωδών προσεγγίσεων, της απαισιόδοξης ή συγκρατημένης με την άλλη εκδοχή που θέλει να πιστεύει ότι η Ελλάδα αυτά τα 250 χρόνια από την Επανάσταση κατάφερε πολύ περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη Βαλκανική χώρα, καθώς βρέθηκε ανάμεσα στις ανεπτυγμένες χώρες και τα επιτεύγματά της δεν θα έπρεπε να παραβλέπονται». 

Το Συνέδριο άνοιξε με ομιλία του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Ανέφερε μεταξύ άλλων: «Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κατάχρηση της έννοιας μεταρρύθμιση, κάτι που στο μυαλό των περισσότερων Ελλήνων οδήγησε στην απογύμνωση της λέξης από το πραγματικό νόημά της. Όμως, όπως πολύ σωστά διατυπώνεται και από τους διοργανωτές του Συνεδρίου, ‘μεταρρύθμιση είναι το αίτημα για συνολική προσαρμογή στις απαιτήσεις της νεωτερικότητας και της ένταξης στον σύγχρονο κόσμο’. Η κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια έκανε επιτακτική την ανάγκη η Ελλάδα να αλλάξει προς αυτή την κατεύθυνση. 

Η ελληνική οικονομία θα πρέπει να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης οικονομίας, ώστε, βασιζόμενη στα ισχυρά συγκριτικά της πλεονεκτήματα, να μπορέσει να εξασφαλίσει βιώσιμη ανάπτυξη». Καταλήγοντας επεσήμανε την ανάγκη να αλλάξει το παραγωγικό πρότυπο της χώρας: «Η επιστροφή στο παλιό εσωστρεφές πρότυπο, όπου η ανάπτυξη ήταν εξαρτώμενη από την εγχώρια ζήτηση, κυρίως την κατανάλωση, η οποία χρηματοδοτήθηκε από εξωτερικό δανεισμό, είναι ανέφικτη και ανεπιθύμητη. Το κράτος οφείλει να κάνει προσεκτικό και στοχευμένο σχεδιασμό των μεταρρυθμίσεων, ώστε να δημιουργούνται τα σωστά κίνητρα για τον ιδιωτικό τομέα και να αποφεύγονται προβλήματα και στρεβλώσεις που παρατηρήθηκαν στο παρελθόν. Αυτό θα επιτρέψει τη σταδιακή βελτίωση της ποιότητας των θεσμών, οι οποίοι θεωρούνται από τους βασικότερους παράγοντες που επηρεάζουν τις προοπτικές ανάπτυξης μίας οικονομίας».