Η Ελλάδα ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας ανάμεσα σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή

του Αλέξη Τσίπρα*

Υπό αυτή την έννοια, έχει ιδιαίτερη σημασία, αυτή τη σημαντική επενδυτική ευκαιρία, που σπεύδουν τούτες τις ώρες να αξιοποιήσουν σημαντικοί οικονομικοί παράγοντες  σε όλο τον πλανήτη, πρωτίστως να σπεύσουν να την αξιοποιήσουν οι παραδοσιακοί εταίροι της χώρας μας, οι εταίροι με ιστορικές σχέσεις στην ευρύτερη περιοχή και βεβαίως, αναφέρομαι στην ιστορική σχέση ανάμεσα στην Ελλάδα και τον αραβικό κόσμο, που, βεβαίως, στο διάβα των χρόνων, στάθηκε ιδιαίτερα κρίσιμη αυτή η σχέση και για την Ελλάδα και για τον αραβικό κόσμο, και τώρα είναι η ευκαιρία.  

Τώρα, είναι η ευκαιρία να πάρει μια άλλη προοπτική, επενδύοντας και στο παρόν και το μέλλον. Η Ευρω-Αραβική Διάσκεψη πραγματοποιείται, φέτος, σε μία νέα εποχή -θα έλεγα- σε μια νέα περίοδο για την Ευρώπη, αλλά και για τον Αραβικό κόσμο και για τις σχέσεις της Ευρώπης με τον Αραβικό κόσμο.

Στην Ευρώπη έχουμε την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ξαναβρεί το βηματισμό της, μετά από 8 χρόνια οικονομικής κρίσης, μετά από τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση που αντιμετωπίσαμε. 

Τη μεγαλύτερη μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αντιμετωπίζουμε ακόμη και σήμερα, καθότι οι εξελίξεις στην περιοχή, η κρίση στη Συρία παραμένει. 

Μια Ευρώπη, όμως, που προσπαθεί να βρει και το βηματισμό της, μετά το μεγάλο σοκ που υπέστη με το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία και το Brexit και μια σειρά από εξαιρετικά οδυνηρά τρομοκρατικά χτυπήματα όλο το προηγούμενο διάστημα.

Σε αυτή, λοιπόν, την περίοδο καθίσταται σαφές ότι πολλές από τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην Ευρώπη μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για τη Μεσόγειο και μέσω της ενδυνάμωσης των σχέσεων της Ευρώπης με τον Αραβικό κόσμο. Άλλωστε, η ιστορία των ευρωπαϊκών και αραβικών λαών αποδεικνύει πόσο αλληλένδετη είναι η μοίρα μας. 

Στο πλαίσιο αυτό, πιστεύω ότι επιβάλλεται να συνεργαστούμε ακόμη στενότερα. Να συνεργαστούμε για την ειρήνη, για τη σταθερότητα, για την αντιμετώπιση των σύγχρονων κινδύνων και προκλήσεων, όπως αυτή της τρομοκρατίας, για τη διαχείριση, την αποτελεσματική διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας απειλής, της κλιματικής αλλαγής. Και ασφαλώς, να συνεργαστούμε για την οικονομική, ενεργειακή και πολιτιστική συνεργασία, για τον τουρισμό, όπου ανοίγονται τεράστιες νέες ευκαιρίες για την περιοχή μας.  

Γενικότερα, θα έλεγα, ότι καθίσταται σαφές ότι η Ε.Ε. μπορεί να αναβαθμίσει τον διεθνή της ρόλο μόνο αν συνεργαστεί με τον Αραβικό κόσμο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη, στην Υεμένη. Εκεί όπου υπάρχουν κρίσιμες περιοχές που μαίνονται συγκρούσεις και η Ε.Ε. πρέπει να παίξει ένα καθοριστικό ρόλο σε συνεργασία με τον Αραβικό κόσμο για να εδραιωθεί η ειρήνη και η σταθερότητα, με αποφασιστικότητα, αλλά στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και πάντα μαθαίνοντας από τα λάθη της, μαθαίνοντας από τα λάθη του παρελθόντος.

Και βέβαια,  σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω πως καθίσταται σαφές ότι η Ε.Ε. πρέπει να υποστηρίξει την ταχεία επανέναρξη αξιόπιστων συνομιλιών για το Παλαιστινιακό, με στόχο μια δίκαιη λύση στη βάση δύο κρατών που θα συνυπάρχουν με ασφάλεια. Με την ίδρυση ενός ανεξάρτητου, βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους επί τη βάσει των συνόρων του 1967 και με πρωτεύουσα τα Ανατολικά Ιεροσόλυμα. Μια θέση, που σταθερά η ελληνική πλευρά διατυπώνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Παράλληλα, πιστεύω ότι επιβάλλεται όλοι να αγωνιστούμε για τη διατήρηση του θρησκευτικού και πολιτιστικού πλουραλισμού στη Μέση Ανατολή, γνωρίζοντας πόσο σημαντικό είναι αυτό, όχι μόνο για τη Μέση Ανατολή, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. Και βέβαια πόσο σημαντική είναι η προστασία του πλουραλισμού στην ίδια την Ευρώπη - στην οποία διαμένουν εκατομμύρια Άραβες- απέναντι, βεβαίως, στις δυστυχώς ενισχυόμενες, τα τελευταία χρόνια, φωνές της άκρας Δεξιάς, του ρατσισμού και της ισλαμοφοβίας, που για άλλους λόγους αναδύονται στην Ευρώπη και ενισχύονται. 

Για λόγους που έχουν να κάνουν με την αδυναμία της Ευρώπης να δώσει προοπτική ευημερίας στους πολίτες της. Αυτός είναι ο λόγος που αυτές οι φωνές ενισχύονται. Αυτές οι φωνές από τα άκρα του πολιτικού φάσματος. Εν τούτοις, αυτές οι φωνές είναι επικίνδυνες και για την Ευρώπη, αλλά και για τη διατήρηση του πιο σημαντικού στοιχείου, που είναι η αξία της πολυπολιτισμικότητας και του πλουραλισμού.

Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο, φίλες και φίλοι, θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα διαδραματίζει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο εντός της Ε.Ε. και σε αυτή την κρίσιμη περιοχή:

- ως χώρα με ισχυρούς δεσμούς, πολιτιστικούς, οικονομικούς, διπλωματικούς, ιστορικούς δεσμούς με τον Αραβικό Κόσμο        

- ως η μόνη χώρα της Ευρωζώνης και του ΝΑΤΟ που βρίσκεται σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, 

-  ως χώρα ιδρυτής της Συνόδου των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου, αλλά και άλλων κρίσιμων περιφερειακών πρωτοβουλιών, όπως, για παράδειγμα, η Διάσκεψη που έλαβε χώρα για δεύτερη φορά φέτος, στην Ελλάδα για τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή ή η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια, κρίσιμες πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αλλά και

- ως χώρα –και θέλω αυτό να το επαναλάβω, γιατί είναι πολύ κρίσιμο– που αποτελεί, σε μια αποσταθεροποιημένη ευρύτερα περιοχή,  πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας και προωθεί σχήματα συνεργασίας διμερώς – ή μαζί με την Κύπρο, τριμερώς και πολυμερώς– με κρίσιμες χώρες της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Παλαιστίνη και άλλες αραβικές χώρες.

- αλλά και ως χώρα που αγωνίστηκε και αγωνίζεται καθημερινά για τη στήριξη και την αξιοπρέπεια των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών από τη Μέση Ανατολή που εισήλθαν στη χώρα μας, με στόχο, βεβαίως, να πάνε προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Αλλά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τούτη την ώρα παραμένουν στην Ελλάδα δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, οι οποίοι στην ενδοχώρα τυγχάνουν μιας ιδιαίτερα φιλόξενης μεταχείρισης.

- και βέβαια, μην το ξεχνάμε, και ως μιας χώρας που αποκτά έναν ολοένα και πιο δυναμικό οικονομικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. 

Και έρχομαι από αυτό στο οποίο ξεκίνησα, ότι η δεύτερη Διάσκεψη διεξάγεται σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα καθιστά σαφές ότι έχει διαβεί το Ρουβίκωνα της κρίσης. Καθιστά σαφές ότι βρίσκεται σε μια νέα εποχή. Και αυτό δεν το αποτυπώνει, βεβαίως, μόνο το επενδυτικό ενδιαφέρον για το οποίο σας μίλησα εισαγωγικά, αλλά και οι αριθμοί, οι στατιστικές, τα μεγέθη, που δείχνουν ότι μετά από επτά χρόνια βαθιάς ύφεσης, που στοίχισε, δυστυχώς, στη χώρα το ¼  του ΑΕΠ της, διότι τόσο συρρικνώθηκε,  περίπου στο 25%,  σήμερα, εν τούτοις, ανακάμπτει. 

Το 2017 αναμένεται να κλείσει με ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 2%. Το 2018 οι προβλέψεις είναι κοντά στο 2,5%. Αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι εξαιρετικά υψηλοί, όχι μόνο σε σύγκριση με τα παρελθόντα έτη στην Ελλάδα, που ήταν χρόνια βαθιάς ύφεσης, αλλά και σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. 

Και δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια σταθερά πετυχαίνουμε τους δημοσιονομικούς στόχους και υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για δύο συνεχόμενα έτη, υπερβαίνοντας, όχι απλά πετυχαίνουμε, αλλά υπερβαίνουμε τους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος κατά πολύ, πράγμα που μας δίνει και φέτος, για δεύτερη συνεχή χρονιά, τη δυνατότητα να έχουμε και μια επιστροφή με τον χαρακτήρα της κοινωνικής αναδιανομής, του κοινωνικού μερίσματος. 

Οι επενδύσεις σημείωσαν αύξηση 11,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2017 και οι εξαγωγές μας αύξηση 15% το πρώτο οκτάμηνο του 2017. Την ίδια στιγμή, ο τουρισμός αυξάνεται συνεχώς και αναμένεται φέτος να υπερβεί τα 30 εκατομμύρια των τουριστών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα, με στόχο να υπερβούμε  τα 35 εκατομμύρια το 2021. 

Οι διαδοχικές αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής μας ικανότητας, η ταχεία αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ομολόγων -που προσεγγίζουν πλέον τα επίπεδα προ της κρίσης- η έξοδος από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, από την πλευρά της ευρωπαϊκής επιτροπής και η επιτυχημένη έξοδος στις αγορές τον περασμένο Ιούλη, σηματοδοτούν σαφώς την ανάκαμψη της οικονομίας μας, την οποία σας περιέγραψα λίγο πιο πριν.

Επιτρέψτε μου, όμως, να σας πω ότι η λογική μας δεν είναι μόνο να αντιμετωπίσουμε την κρίση, δεν είναι μόνο να πετύχουμε κάποια σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα, να βελτιώσουμε κάποιους δείκτες, να πετύχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συγκυριακούς. Η λογική μας και ο στόχος μας είναι να υπερβούμε, βεβαίως, την κρίση, αλλά και το μοντέλο το οικονομικό που μας οδήγησε σε αυτήν.

Και για αυτό προσπαθούμε, κάνουμε μια τιτάνια προσπάθεια, ένα δύσκολο έργο να διορθώσουμε κακώς κείμενα, να προχωρήσουμε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, κρίσιμες και να δημιουργήσουμε ένα υγιές περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα και για την προσέλκυση επενδύσεων. 

Για παράδειγμα, μειώνουμε δραστικά τον χρόνο αδειοδότησης για επιχειρήσεις και για επενδύσεις, σταθεροποιούμε τους φορολογικούς συντελεστές για σημαντικές επενδύσεις, σε βάθος χρόνου και αντιμετωπίζουμε, βεβαίως,  αποτελεσματικά το λαθρεμπόριο, τη φοροδιαφυγή, τη σπατάλη στον δημόσιο τομέα, προχωρούμε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα για να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη μάστιγα της γραφειοκρατίας. 

Μεταρρυθμίσεις οι οποίες, βεβαίως, όλοι γνωρίζουμε ότι θα αποδώσουν και θα αρχίσουν να φαίνονται σε βάθος χρόνου –ορισμένα πράγματα θέλουν τον χρόνο τους. Ωστόσο, είναι μεταρρυθμίσεις αναγκαίες, για τις οποίες είχαμε την τόλμη να συγκρουστούμε με συμφέροντα και να τις προχωρήσουμε. 

Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα καθιερώνεται, θα έλεγα, σταδιακά ως μία δυναμική οικονομία, με υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό και ως ένας σημαντικός περιφερειακός κόμβος για την ενέργεια, το εμπόριο, τις μεταφορές, τις τηλεπικοινωνίες. 

Και, βέβαια, αναφέρομαι σε σημαντικά έργα, όπως οι αγωγοί TAP, IGB, ο Vertical Corridor, ο Κάθετος Διάδρομος, ο East Med, η ανάπτυξη του Κέντρου Επανυγροποίησης Φυσικού Αερίου, FSRU στην Αλεξανδρούπολη, που πριν από λίγες μέρες συμφωνήσαμε να προωθήσουμε στις Η.Π.Α., o Eurasia Interconnector, που θα ενώνει την Κρήτη με την Κύπρο και τη Μέση Ανατολή και μακροπρόθεσμα, θα έλεγα, και ο Eurafrica Interconnector. 

Οι συμφωνίες που προχωρήσαμε για τις σιδηροδρομικές διασυνδέσεις με το Βελιγράδι και τη Μαύρη Θάλασσα, η σιδηροδρομική Εγνατία, η ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης – Σμύρνης και, βεβαίως, η αναβάθμιση των λιμανιών μας σε μείζονος σημασίας διαμετακομιστικά κέντρα. 

Η Ελλάδα, πράγματι, εισέρχεται σε μια νέα εποχή με σημαντικές ευκαιρίες. 

Σας καλώ να αξιοποιήσετε αυτό το momentum, αυτή τη μεγάλη αλλαγή, προκειμένου να βρεθούμε μαζί, να θέσουμε μαζί τις βάσεις για ένα νέο όραμα ελληνο-αραβικής και ευρω-αραβικής, ευρύτερα, οικονομικής συνεργασίας. Μην ξεχνάτε, η Ελλάδα ήταν πάντα σταυροδρόμι πολιτισμών και γέφυρα. Γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. 

Σε αυτήν την πορεία θα συνεχίσει, ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας, ως κόμβος οικονομικής συνεργασίας και πολιτιστικών ανταλλαγών και ως κέντρο διπλωματικού και επιστημονικού διαλόγου για το μέλλον της περιοχής.

*Σημεία από την ομιλία του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στην 2η Ευρω-Αραβική Διάσκεψη «Προς μια Σταθερή Συμμαχία», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών