Συνέντευξη στον
Αθανάσιο Παπανδρόπουλο
European Business Review: Θα ήθελα να σας ρωτήσω, σύμφωνα με διάφορες νέες εξελίξεις, ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το μέλλον των σχέσεων ανάμεσα σε Αμερική και Ευρώπη;
Πρέσβης Pyatt: Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με τις διατλαντικές σχέσεις και τις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης. Και νομίζω ότι είναι ο σωστός χρόνος, για να κάνουμε αυτή τη συζήτηση γιατί, φυσικά, γιορτάσαμε την 70η επέτειο του σχεδίου Marshall. Όπως υπενθύμισα σε όλους εδώ στην Αθήνα, στις εκδηλώσεις που διοργάνωσε η Πρεσβεία γύρω από τον 70ο εορτασμό του σχεδίου Marshall, η διατλαντική ιδέα ξεκίνησε κατά κύριο λόγo με τη δέσμευση που οι Ηνωμένες Πολιτείες έλαβαν για την επιτυχία της Ελλάδας το 1947: μέσω του δόγματος Truman, του σχεδίου Marshall και την ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εργαστούν για το όραμα μιας Ευρώπης ολοκληρωμένης, ελεύθερης και ειρηνικής, γιατί χρειαζόμαστε μια ισχυρή Ευρώπη, για να οικοδομήσουμε έναν ισχυρό και ειρηνικό κόσμο. Και αυτή η ιδέα είναι εξίσου έγκυρη σήμερα όπως ήταν πριν από 70 χρόνια.
Οι ΗΠΑ, η ισχυρή σχέση Αμερικής -Ευρώπης, η διατλαντική μας συμμαχία μέσω του ΝΑΤΟ, η πιο επιτυχημένη στρατιωτική συμμαχία στην παγκόσμια ιστορία, είναι το κλειδί για όλα όσα θέλουν να επιτύχουν παγκοσμίως οι Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την οικοδόμηση ενός ασφαλούς, ευήμερου και δημοκρατικού κόσμου.
Το βασικό θεμέλιο αυτής της σχέσης ΗΠΑ-Ευρώπης, όπως είπα νωρίτερα, είναι οι κοινές μας αξίες. Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι - όταν καθόμαστε μαζί και αρχίζουμε να μιλάμε για τον κόσμο, τον κόσμο όπως το βρίσκουμε - υπάρχει μια ενστικτώδης αντίληψη για το τι σημαίνει να έχουμε μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία και τη σημασία αυτών των αξιών για την ευημερία και την επιτυχία και των δύο κοινωνιών μας.
Επομένως, είμαι αισιόδοξος για τη διατλαντική σχέση. Είμαι αισιόδοξος και γιατί κατά τη διάρκεια της διπλωματικής μου καριέρας έχω δει τη σημασία των προσωπικών σχέσεων μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικανών ηγετών, αλλά και επειδή έχω δει πως όταν συνεργαζόμαστε μπορούμε να κάνουμε πράγματα που είναι παγκοσμίως σημαντικά. Είτε πρόκειται για την καταπολέμηση της μάστιγας του Έμπολα, την αντιμετώπιση της πρόκλησης της παγκόσμιας τρομοκρατίας, τις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ή την αντιμετώπιση απειλών, όπως η παγκόσμια αλλαγή του κλίματος.
Πιστεύω λοιπόν ότι η σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης θα παραμείνει πολύ σημαντική. Είναι, επίσης, ένας από τους λόγους που η σχέση των ΗΠΑ με την Ελλάδα είναι τόσο σημαντική, διότι στην Ουάσινγκτον είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να έχουμε μια ευημερούσα Ευρώπη χωρίς μια ευημερούσα Ελλάδα. Δηλαδή, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για μια σταθερή και ευημερούσα Ευρωζώνη δεν μπορεί να επιτευχθεί, εάν η Ελλάδα μείνει πίσω. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επενδύσαμε τόση ενέργεια και χρόνο τα τελευταία οκτώ χρόνια, βοηθώντας την Ελλάδα να ξεφύγει από αυτή την οικονομική κρίση και να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες, για να προχωρήσει.
European Business Review: Πιστεύετε ότι ο ρόλος του ΝΑΤΟ θα είναι ο ίδιος μετά το Brexit; Και κατά τη γνώμη σας, ποιες πιθανότητες έχει η ΕΕ, ώστε να δημιουργήσει τη δική της αμυντική πολιτική;
Πρέσβης Pyatt: Η μορφή που πρόκειται να λάβει το Brexit μακροπρόθεσμα παραμένει ακόμη άγνωστη.
European Business Review: Θα πραγματοποιηθεί τελικά το Brexit;
Πρέσβης Pyatt: Δεν ξέρω. Θα αφήσω να το απαντήσουν αυτό οι συνάδελφοί μου στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες, οι οποίοι πρέπει να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο ζήτημα. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι η Βρετανία θα παραμείνει ένας από τους σημαντικότερους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, ένας από τους σημαντικότερους στρατιωτικούς μας εταίρους και σε καμία περίπτωση δεν θεωρούμε ότι οι αποφάσεις που έλαβαν οι Βρετανοί για το μέλλον τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα προκαλέσουν αποδυνάμωση της δύναμης της συμμαχίας μας.
European Business Review: Σύμφωνα με τα αμυντικά προγράμματα, ποια είναι η σημασία που δίνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην βάση της Σούδας; Είναι σημαντική για το ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα για τις Ηνωμένες Πολιτείες;
Πρέσβης Pyatt: Η Σούδα αποτελεί βασικό πλεονέκτημα του ΝΑΤΟ, τόσο για το ίδιο, όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα, πλέον είναι πιο σημαντική όσο ποτέ άλλοτε, επειδή σχετίζεται με όσα συνέβησαν στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιστεύω ότι υπάρχουν τρία στρατηγικά προβλήματα που περιστρέφονται γύρω από τον κόλπο της Σούδας. Το πιο άμεσο και σημαντικό, βέβαια, είναι στην Ανατολική Μεσόγειο: η πρόκληση του Ισλαμικού Κράτους, η σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία και η διασφάλιση της πλήρους στρατιωτικής εξάλειψης του Ισλαμικού Χαλιφάτου. Εντούτοις, επικεντρώνουμε εξίσου την προσοχή μας και στις προκλήσεις της Βόρειας Αφρικής, στην κατάσταση στη Λιβύη. Στη συνέχεια, υπάρχει η πρόκληση της ρωσικής επιρροής που είναι εμφανής στη Μαύρη Θάλασσα και τα Βαλκάνια. Το σημείο που συναντώνται αυτά τα τρία στρατηγικής σημασίας προβλήματα, είναι η Ελλάδα.
Έτσι, η Σούδα είναι μια εξαιρετικά σημαντική πλατφόρμα για το ΝΑΤΟ, για τις Ηνωμένες Πολιτείες, για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του 6ου Στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, είναι ο σημαντικότερος χώρος, όπου συνεργάζονται οι Αμερικανοί και οι Έλληνες στρατιωτικοί. Και ένα από τα πράγματα που με εντυπωσίασε πραγματικά στην αρχή της θητείας μου εδώ στην Αθήνα ήταν η δύναμη της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας. Ο τρόπος με τον οποίο οι στρατιώτες μας, οι ναυτικοί μας, οι πιλότοι μας συνεργάζονται. Είναι μια απόλυτα σεβαστή σχέση από την κορυφή - από τον Ναύαρχο Αποστολάκη και τον στρατηγό Dunford – μέχρι τον κάθε ναύτη και πιλότο που εργάζονται από κοινού ημερησίως στον κόλπο της Σούδας. Πρόκειται για μια βαθιά σεβαστή σχέση και η Σούδα είναι η πιο σημαντική τοποθεσία, όπου οι δυνάμεις μας συνεργάζονται και αναπτύσσουν την ικανότητα διαλειτουργικότητας, για κοινή δράση, η οποία συνιστά την ουσία της συμμαχίας μας.
European Business Review: Ο κόλπος της Σούδας δεν λειτουργεί ως αντίβαρο στις τουρκικές βάσεις Inchirlik;
Πρέσβης Pyatt: Στην πραγματικότητα, όχι. Είναι μήλα και πορτοκάλια. Πολύ διαφορετικές κατηγορίες. Και πάλι, είναι μοναδική η γεωγραφία του κόλπου της Σούδας και αυτό είναι ένα γεγονός που μπορεί να αντιληφθεί κάποιος, ο οποίος ταξιδεύει πολύ στην Κρήτη - πριν από ένα χρόνο είχα μια υπέροχη ευκαιρία να διασχίσω το Φαράγγι της Ίμπρου, όπου οδηγεί στη νότια ακτή της Σούδας – και μάλιστα το συνειδητοποιείς όταν φτάσεις στο Λιβυκό Πέλαγος. Στο συγκεκριμένο σημείο αντιλαμβάνεσαι ότι βρίσκεσαι πολύ κοντά στην Αφρική. Και αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Σούδας, η οποία βρίσκεται μεν πολύ κοντά στο νοτιότερο σημείο της Ευρώπης και ταυτόχρονα αντανακλά σε μεγάλο βαθμό αυτή τη μοναδική στρατηγική τοποθεσία της Ελλάδας, στο σημείο συνάντησης μεταξύ Ευρώπης και Ευρασίας.
Έτσι, η Σούδα είναι μια εξαιρετικά σημαντική πλατφόρμα. Είμαστε ευγνώμονες για την υποστήριξη που λαμβάνουμε από τους Έλληνες συμμάχους μας και ιδιαίτερα για τη συνεργασία με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ωστόσο, νομίζω ότι θα ήταν λάθος να δούμε τη Σούδα υπό το πρίσμα οποιασδήποτε άλλης αμερικανικής διμερούς σχέσης.
European Business Review: Προβλέπετε νέες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή σύμφωνα με φήμες που λένε ότι θα δημιουργηθεί συμμαχία μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας; Πώς νομίζετε ότι το Ιράν θα αντιδράσει στην περίπτωση αυτή;
Πρέσβης Pyatt: Θα αφήσω την πολιτική της Μέσης Ανατολής στους συναδέλφους μου που εργάζονται σε αυτό το θέμα κάθε μέρα. Αυτό που θα πω είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν πολύ περισσότερο την πιο φιλόδοξη δέσμευση της Ελλάδας με βασικούς εταίρους στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Οι τριγωνικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, και της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου είναι πολύ σημαντικές. Τα επόμενα δύο χρόνια θα πραγματοποιηθεί ένας από τους πιο ενδιαφέροντες διαλόγους και ευελπιστούμε ότι θα οδηγηθούμε σε περαιτέρω εμβάθυνση αυτών των σχέσεων όσον αφορά την ενέργεια, την οικονομία, την ασφάλεια, την επιβολή του νόμου και την αντιτρομοκρατική συνεργασία. Πώς θα επηρεάσει η Ελλάδα στο πλαίσιο αυτό; Σε μια περιοχή στην οποία ιστορικά δεν έχει υπάρξει πολλή συνεργασία και αντίθετα υπάρχει σύγκρουση, η Ελλάδα έχει μια μοναδική ικανότητα να διευκολύνει τη συνεργασία και τον διάλογο. Αυτό αντιλήφθηκα κατά τη διάρκεια της διάσκεψης που διοργάνωσε πριν από λίγες εβδομάδες στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς για τη θρησκευτική ανοχή στη Μέση Ανατολή παρουσία εκπροσώπων του Μουσουλμανικού κλήρου, της Ορθοδοξίας, των Καθολικών ηγετών και των θρησκευτικών κοινοτήτων της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχουν πολύ λίγες χώρες που έχουν τη δυνατότητα να συγκαλούν τέτοιες προσωπικότητες με τον τρόπο που το κάνει η Ελλάδα, ακριβώς λόγω των ιστορικών σχέσεων. Προσωπικά, όντας ερασιτέχνης ιστορικός, θεωρώ ότι κάτι τέτοιο αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες δυνατότητες της Ελλάδας, δεδομένου ότι υπάρχουν τόσα πολλά κομμάτια της ιστορίας που συναντάς εδώ. Οπουδήποτε κι αν ταξιδεύεις.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο ήμουν στη Μονεμβασία και όπως σε κάθε άλλο ιστορικό χώρο στην Ελλάδα, κυριολεκτικά υπάρχουν κομμάτια του πολιτισμού εκεί. Και νομίζω ότι τόσο ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς, όσο και η ελληνική κυβέρνηση έχουν κάνει πολύ αποτελεσματική δουλειά, ώστε να αξιοποιήσουν αυτές τις ιστορικές σχέσεις, για να προωθήσουν το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ελλάδας σε μια σταθερή και ευημερούσα περιοχή, η οποία συμπίπτει με τις αμερικανικές βλέψεις.
European Business Review: Σύμφωνα με την εμπειρία σας στην Κίνα, θεωρείτε ότι ο περίφημος «δρόμος του μεταξιού» είναι ένα αξιόπιστο έργο, δεδομένου ότι η Ελλάδα αποτελεί μέρος αυτής της διαδρομής, ειδικά το βόρειο τμήμα της;
Πρέσβης Pyatt: Νομίζω ότι απομένει να δούμε πώς αυτό θα μεταφραστεί πρακτικά. Μιλήσαμε νωρίτερα για το σχέδιο Marshall και ένα από τα πράγματα που με κάνει πολύ υπερήφανο για την αμερικανική κληρονομιά στην Ελλάδα, είναι ότι σχεδόν οπουδήποτε ταξιδεύω σε αυτή τη χώρα βρίσκω παραδείγματα της γενναιοδωρίας που επέδειξε ο Αμερικανός λαός την περίοδο εφαρμογής του σχεδίου Marshall. Είτε τα νοσοκομεία, είτε τα αρδευτικά συστήματα ή οι γέφυρες ή οι αυτοκινητόδρομοι ή ολόκληροι βιομηχανικοί τομείς, είχαν σαφές και συγκεκριμένο αντίκτυπο.
Όπως επισημάνατε, έζησα σε μια στιγμή της καριέρας μου στην Κίνα και την Ασία και ένα από τα μαθήματα που πήρα από αυτή την εμπειρία είναι ότι η Κίνα μετατρέπεται σε έναν πολύ μεγαλύτερο δρών στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό είναι προφανές. Τι είδους δρών θα είναι, ιδίως σε περιοχές όπως η Ευρώπη, περιμένουμε να το δούμε. Συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να παρακολουθούν την εξέλιξη των χαρακτηριστικών της ευρωπαϊκής οικονομίας: διαφάνεια, κράτος δικαίου, ισότιμοι όροι για επενδύσεις. Αυτές είναι οι αρχές που ισχύουν τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και εδώ στην Ελλάδα ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέσα στις επόμενες δεκαετίες να δούμε πώς η ανερχόμενη Κίνα εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο.
European Business Review: Ποια πιστεύετε, σύμφωνα με το επίπεδο των μελλοντικών απειλών, ότι θα είναι η θέση του Ισλάμ, αν λάβουμε υπόψη ότι στην Ευρώπη έχουμε πλέον περισσότερα από 60 εκατομμύρια μουσουλμάνους;
Πρέσβης Pyatt: Θέλω να πω μερικά πράγματα ως προς αυτό. Πρώτα απ 'όλα, μίλησα νωρίτερα για τη Διάσκεψη του υπουργείου Εξωτερικών για τη θρησκευτική ανοχή. Και η Ελλάδα, φυσικά, έχει μια πολύ μακρά ιστορία με τον μουσουλμανικό κόσμο, που χρονολογείται 200 χρόνια πίσω κατά την περίοδο του πολέμου για την ελληνική ανεξαρτησία και τη διασύνδεση της ελληνικής κοινωνίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Συνεπώς, νομίζω ότι η Ελλάδα έχει κάποια πράγματα να μας διδάξει πάνω σε αυτό.
Μία από τις μεγάλες επιτυχίες των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η πολυπολιτισμική, πολυθρησκευτική ανεκτική κοινωνία μας. Θεωρώ ότι τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει η Αμερική οικονομικά και πολιτικά οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι είμαστε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Είμαστε ένα χωνευτήρι πολιτισμού. Πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν έχουν αυτήν την ιστορία «πολυπολιτισμικότητας». Και έτσι η διαχείριση των θεμάτων ενσωμάτωσης, αφομοίωσης, μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. Ωστόσο, σίγουρα στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, η ποικιλομορφία μας ήταν η δύναμή μας. Κοιτάξτε τη Silicon Valley. Κοιτάξτε τον κλάδο της πληροφορικής. Πόσες από τις εταιρείες μας στη Silicon Valley ιδρύονται από μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων μεταναστών από μουσουλμανική μειονότητα ή χώρες με σημαντική μουσουλμανική πλειοψηφία ή μουσουλμανική μειονότητα. Επομένως, αυτό είναι ένα ζήτημα που η κοινωνία μας θα πρέπει να εξετάσει και νομίζω ότι είναι λάθος να μιλάμε για θρησκευτική μισαλλοδοξία, είναι λάθος να επισυνάψουμε αυτή την ετικέτα σε ένα συγκεκριμένο θρησκευτικό δόγμα. Για το λόγο αυτό, ήμουν τόσο πολύ εντυπωσιασμένος από αυτό που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών Κοτζιάς όσον αφορά τη διάσκεψη για τη θρησκευτική ανοχή, καθώς και το μήνυμα που προσπάθησε να μεταδώσει σχετικά με την απόρριψη του δογματισμού και της μισαλλοδοξίας.
European Business Review: Στη διάρκεια μιας δημόσιας συζήτησης αναφερθήκατε στη θετική εμπειρία που αποκομίσατε από την επίσκεψή σας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και το τεχνολογικό πάρκο. Πιστεύετε ότι αυτή η περιοχή θα μπορούσε να είναι κάτι σαν μια μίνι Silicon Valley;
Πρέσβης Pyatt: Μία από τις πραγματικές ιστορίες επιτυχίας της Ελλάδας είναι η ανθεκτικότητα της κουλτούρας των start ups. Και η Silicon Valley δεν βρίσκεται στη Washington D. C., επομένως υπάρχει λόγος για τον οποίο η βιομηχανία της πληροφορικής μας άνθισε στην άλλη πλευρά της χώρας, διότι δεν αναμείχθηκε με την πολιτική και επικεντρώθηκε στη δημιουργικότητα. Και πιστεύω η Πάτρα έχει πολλές δυνατότητες, επειδή διαθέτει μια ισχυρή περιφερειακή ταυτότητα, έναν ισχυρό εξωτερικό προσανατολισμό προς την Ευρώπη και εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Πρόκειται για ένα πανεπιστήμιο με μια πολύ ισχυρή παράδοση καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.
Εντυπωσιάστηκα από αυτό που άκουσα από το Εμπορικό Επιμελητήριο για το IQ της Πάτρας. Ανυπομονώ να δω την υλοποίησή του το επόμενο έτος.
Εντυπωσιάστηκα, επίσης, όταν βρέθηκα στην TIF, στη Θεσσαλονίκη, τον Σεπτέμβριο και διέκρινα την ισχυρή παρουσία αρκετών επιχειρήσεων της Πάτρας στην πανεπιστημιακή έκθεση. Ήταν εταιρείες που είχαν μεν τις ρίζες τους στα εργαστήρια των πανεπιστημίων, στα οποία, ωστόσο, οι επιστήμονες είχαν συνειδητοποιήσει ότι είχαν ανακαλύψει τις καινοτομίες που ήταν εμπορικά ωφέλιμες. Με τον τρόπο αυτό, δημιούργησαν εταιρικές δομές για το εμπόριο των προϊόντων τους, είτε πρόκειται για νανοτεχνολογία, είτε για ίνες άνθρακα ή για άλλα αντικείμενα.
Σαφώς, κανείς δεν πρόκειται να είναι σε θέση να αναπαράγει τη Silicon Valley. Είναι ένα μοναδικό κέντρο αριστείας. Αλλά είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η Ελλάδα έχει την ικανότητα να αναπτύξει κάποια ισχυρά κέντρα αριστείας στον τομέα της πληροφορικής, την καινοτομία την επιχειρηματικότητα και η Πάτρα θα περιλαμβάνεται προφανώς στον κατάλογο αυτό.
European Business Review: Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα με το brain drain. Ποια είναι η γνώμη σας γι' αυτό;
Πρέσβης Pyatt: Το brain drain συνιστά μια πραγματική πρόκληση, αν και το φαινόμενο αυτό δεν είναι πρωτοφανές στην ελληνική ιστορία. Η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλη ιστορία στην μετανάστευση ανθρώπων. Είναι μία από τις εξελίξεις που βοήθησαν στην οικοδόμηση της ελληνοαμερικανικής διασποράς. Μιλήσαμε πριν για την Πάτρα, στην πραγματικότητα θυμάμαι ότι στη διάρκεια της επίσκεψής μου το καλοκαίρι, βρέθηκα στο γραφείο του επικεφαλής της Ακτοφυλακής, όπου υπήρχαν κάποιες θαυμάσιες φωτογραφίες των ατμόπλοιων, τα οποία ταξίδευαν απευθείας από την Πάτρα προς Νέα Υόρκη, στο νησί Ellis. Εκεί υπήρχε μια μακρά ιστορία της ελληνικής διασποράς, η οποία ξεκινώντας από τη Λακωνία -από την περιοχή γύρω από την Τρίπολη- κατευθυνόταν από την Πάτρα απευθείας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επομένως, αυτό δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Προσωπικά, αυτό που βρίσκω ενδιαφέρον είναι ότι επειδή η ελληνική διασπορά είναι τόσο υπερήφανη για τις ρίζες της εδώ, επιστρέφει. Επιστρέφει κάθε καλοκαίρι. Επιστρέφει, μετακινείται.
Και αυτό διαφέρει από πολλές άλλες εμπειρίες της Διασποράς στην Αμερική, όπου αποτελεί ένα έθνος μεταναστών. Εντούτοις, πολλοί από αυτούς τους μετανάστες, όπως οι παππούδες μου που ήρθαν από τη Σκωτία, ήταν πολύ περήφανοι για τη σκωτσέζικη, ευρωπαϊκή κληρονομιά τους. Το μοναδικό γεγονός που οδήγησε τον παππού μου να επιστρέψει στην Ευρώπη ήταν ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Επέστρεψε στην Ευρώπη ως Αμερικανός στρατιώτης, για να πολεμήσει. Παρόλα αυτά, δεν ήταν στα σχέδιά του να επιστρέψει στη Σκωτία. Ο παππούς και η γιαγιά μου έφυγαν αναζητώντας οικονομικές ευκαιρίες χωρίς να σκέφτονται το ενδεχόμενο επιστροφής.
Η Ελληνική διασπορά δεν ήταν ποτέ έτσι, καθώς πάντα μετακινείται.
European Business Review: Αναφερθήκατε στην ευρωπαϊκή κληρονομιά. Πιστεύετε ότι μπορεί να αντισταθεί στα νέα ζητήματα, σε όλα τα επίπεδα της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μας;
Πρέσβης Pyatt: Ξέρετε, η Αμερική επιδιώκει μια ισχυρή Ευρώπη. Η Ευρώπη έχει τεράστια πλεονεκτήματα όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά της, την τέχνη, την μουσική, τον πολιτισμό. Η Αθήνα είναι το σημείο μηδέν για πολλές από αυτές τις συνεισφορές στην παγκόσμια κοινωνία.
Νομίζω πώς προσεγγίζετε το ζήτημα από νομική σκοπιά, οπότε θα το αφήσω στους ειδικούς και θα πω απλώς ότι η Αμερική έχει ωφεληθεί πολύ περισσότερο από την εξωστρέφεια παρά από τους περιορισμούς. Είμαι σθεναρός πρεσβευτής της σφυρηλάτησης συνεκτικών δεσμών, διότι έχω παρατηρήσει ότι αυτό οδήγησε την Αμερική στο να αποτελεί την ισχυρή και ενεργή κοινωνία του σήμερα.
European Business Review: Ναι, αλλά με τον ανταγωνισμό, θα μπορούσατε να συνεχίσετε αυτή την εξωστρέφεια;
Πρέσβης Pyatt: Έτσι νομίζω. Το πιστεύω πραγματικά, γιατί, και πάλι, είναι ευθύνη της κυβέρνησης να διαχειρίζεται τις διεθνείς υποθέσεις, ώστε να διασφαλίσει ότι διεξάγονται δίκαια. Αλλά νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εγγενώς μια διεθνής κοινωνία. Τα πάντα στην Αμερική έχουν διαμορφωθεί από την εξωστρέφειά της. Είμαστε μια κοινωνία μεταναστών. Είμαστε μια κοινωνία της οποίας η οικονομική ευημερία έχει καθοριστεί από την εξωστρέφειά της. Στην πραγματικότητα, αν ανατρέξετε στην αμερικανική ιστορία, δεδομένου ότι είμαστε μια ηπειρωτική δύναμη, διαθέτουμε διατλαντική ταυτότητα. Εξαιτίας των συμφερόντων αυτών, η Αμερικανική μας ταυτότητα μας αναγκάζει να είμαστε εγγενώς εξωστρεφείς. Αυτή ακριβώς είναι η ιστορία της αμερικανικής εμπειρίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και είμαι βέβαιος ότι θα αποτελέσει και την ιστορία της αμερικανικής εμπειρίας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Έχουμε πραγματοποιήσει συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης αυτών των ζητημάτων. Είχαμε μια μεγάλη συζήτηση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος είχε τεράστιο κόστος σε έμψυχο υλικό και οικονομία τόσο στην Αμερική, όσο και σε πολλές άλλες χώρες.
Υπήρχαν πολλοί Αμερικανοί που δήλωσαν ότι ήρθε η ώρα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να αφήσουν τα ευρωπαϊκά βασίλεια να διαχωριστούν. Αυτή ήταν η όλη διαμάχη για το Σχέδιο Marshall και το Δόγμα Truman. Αν ανατρέξετε στην ομιλία του Marshall στο πανεπιστήμιο Harvard, θα παρατηρήσετε ότι αυτό για το οποίο μιλούσε ήταν η αιτία που οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να παραμείνουν δεσμευμένες στην Ευρώπη. Οι λόγοι για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να έχουν μια ισχυρή εξωτερική πολιτική με έμφαση στην εξωστρέφεια. Και είμαι βέβαιος ότι το σκεπτικό που εφαρμόστηκε στρατηγικά σε εκείνη την εποχή διατηρείται μέχρι σήμερα.
European Business Review: Ναι, αλλά βλέπετε τι γίνεται, όταν ο πρόεδρος Trump μιλά για τις διμερείς σχέσεις. Που έγκειται η σημασία αυτού του νέου είδους ομιλίας;
Πρέσβης Pyatt: Το σημαντικό είναι ότι ο πρόεδρος Trump και ο αντιπρόεδρος Pence – και να σημειώσω εδώ ότι παρευρέθηκα ο ίδιος στην Ουάσινγκτον για τις συνεδριάσεις του πρωθυπουργού - ήταν πολύ σαφείς. Υπάρχει μια ισχυρή δέσμευση για τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα. Είναι κατανοητό το γεγονός ότι η Ελλάδα υπήρξε ισχυρός σύμμαχος με την πάροδο του χρόνου, έχει περάσει από μια δύσκολη περίοδο και πρέπει και οι δύο πλευρές να συνεχίσουν να επενδύουν σε αυτές τις σχέσεις, ως σύμμαχοι, ως εταίροι, ως χώρες των οποίων οι κοινωνίες αλληλοσυνδέονται βαθιά μεταξύ τους.
European Business Review: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Πρέσβη.
Πρέσβης Pyatt: Σας ευχαριστώ πολύ κι εγώ.
