του
Syed Munir Khasru*
Μετάφραση: Μαρία Γαλανάκη
Το περιεχόμενο είναι σχεδόν πανομοιότυπο: σκοτεινές ιστορίες μεταναστών από χώρες που έχουν διχαστεί από τον πόλεμο και έρχονται στην Ευρώπη αναζητώντας μια καλύτερη ζωή και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τόσο οι
μετανάστες όσο και οι χώρες υποδοχής.
Η πιο πρόσφατη υπόθεση είναι αυτή των προσφύγων Rohingya από την Μυανμάρ οι οποίοι ξέφυγαν από τις δολοφονίες, τους βιασμούς και τα βασανιστήρια που εξαπέλυσε ο στρατός και βρήκαν καταφύγιο στο γειτονικό Μπαγκλαντές. Οι πρόσφατες εκλογές στην Αυστρία, συνεχίζουν να δείχνουν την αυξανόμενη επιρροή των δεξιών κομμάτων που τάσσονται ενάντια στους πρόσφυγες στην Ευρώπη.
Από την άλλη πλευρά, το Μπαγκλαντές, η χώρα που είναι πρώτη στην παροχή ασύλου, αγωνίζεται να παράσχει βασική υποστήριξη στους ανθρώπους που ξεφεύγουν από την εθνοκάθαρση, η οποία πραγματοποιείται στο κρατίδιο Ρακίν της Μυανμάρ.
Αλλά τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο δυσοίωνα για τους μετανάστες που φεύγουν από τα σπίτια τους αναζητώντας μια νέα ζωή σε μια άγνωστη γη.
Στο Βερολίνο για παράδειγμα, οι πρόσφυγες εκπαιδεύονται είτε ως ξεναγοί μουσείων, είτε ως συνοδοί εκδρομών, χρησιμοποιώντας ως βασικό εργαλείο τους την μητρική τους γλώσσα. Έτσι, αφενός κερδίζουν χρήματα και αφετέρου αποκτούν εκ νέου έναν σκοπό καθώς είναι σε θέση να επιστρέψουν σε μια δουλειά. Αυτό είναι και το πρώτο τους βήμα προς την αφομοίωση.
Πολλοί από αυτούς τους πρόσφυγες είναι μορφωμένοι καθώς μπορεί να υπήρξαν γιατροί, δικηγόροι, λογιστές και καθηγητές στη χώρα καταγωγής τους. Οι πρόσφυγες που σκοπεύουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αντλούν έμπνευση όταν συγκρίνουν τη χώρα τους με τη Γερμανία.
Η πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τους δίνει μια αίσθηση ελπίδας. Τα εκθέματα αντικειμένων από τις χώρες τους, τους βοηθούν να επανασυνδεθούν με τον πολιτισμό και την κληρονομιά τους παρά το γεγονός ότι απέχουν πολύ από τα σπίτια τους.
Η πόλη Schwabisch Gmund, στην οποία πρόκειται να στεγαστούν 800 μετανάστες, έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία να μοιραστεί,. Αντί να φιλοξενήσουν τους μετανάστες σε ένα και μόνο μέρος, τους έχουν «απλώσει» στην περιοχή. Πολλοί φιλοξενούνται από τα γύρω χωριά, τα οποία τους βοηθούν να γνωρίσουν καλύτερα τον τοπικό πολιτισμό.
Η εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας προσφέρεται επίσης από την πόλη Schwabisch Gmund, η οποία τους ενθαρρύνει να πάρουν μέρος και στον εθελοντισμό. Αυτές οι δραστηριότητες καταδεικνύουν την επιθυμία των μεταναστών να παίξουν τον ρόλο τους στην κοινωνία, βοηθώντας έτσι στην αποδοχή τους από την τοπική κοινότητα.
Από οικονομικής άποψης, η εισροή μεταναστών στην Ευρώπη αποτελεί ευκαιρία, καθώς η περιοχή αντιμετωπίζει μεγάλη δημογραφική πρόκληση λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Το ποσοστό γονιμότητας στην ΕΕ αντιστοιχεί σε 1,5 παιδιά ανά γυναίκα και ο ενεργός πήθυσμός θα συρρικνωνόταν αν δεν υπήρχαν οι μετανάστες.
Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί η γερμανική οικονομία, καθώς υπάρχει περισσότερη προσφορά σε θέσεις εργασίας απ’ ότι ζήτηση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η περίοδος της υψηλής μετανάστευσης, η οποία ξεκίνησε το 1997 και κορυφώθηκε το 2004, είχε θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ και την απασχόληση.
Οι διάφορες δεξιότητες που φέρνουν οι μετανάστες λειτουργούν ως καταλύτης για τους ντόπιους οι οποίοι με τη σειρά τους μπορούν να βελτιώσουν τις δικές τους. Ενώ η διαφορά στις εργασιακές επιδόσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ των μεταναστών και των ντόπιων είναι οριακή, είναι σημαντικά υψηλότερη στην Ισπανία, την Ελλάδα, το Βέλγιο και τη Σουηδία.
Εν τω μεταξύ, ο Charles Agyemang από τη Γκάνα έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία να μοιραστεί. Εργάστηκε στον τομέα της δημόσιας υγείας για πάνω από 10 χρόνια και μετανάστευσε από τη Γκάνα στη Δυτική Ευρώπη. Κάθε χρόνο επισκέπτεται τη Γκάνα με τη βοήθεια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.
Στο πλαίσιο του σχεδίου υγείας της MIDA (Μετανάστευση για την Ανάπτυξη στην Αφρική), ο Agyemang διδάσκει και συνεργάζεται με άλλους συναδέλφους και εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας.
Ούσα σε μία μεταβατική περίοδο, η αφρικανική ήπειρος αλλάζει το πρότυπο διατροφής της. Οι Αφρικανοί υποφέρουν επίσης από υπέρταση, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις. Ο Charles, μαζί με τους συναδέλφους του, πηγαίνει στην κοινότητα και εκπαιδεύει τους ανθρώπους για τα δικαιώματα και την υγεία τους. Ο μετανάστης Charles συνεισφέρει θετικά στην πατρίδα του και οι πράξεις του χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης καθώς βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων.
Η πόλη-φάντασμα Riace στην Ιταλία αναζωογονείται από τους μετανάστες. Τα τελευταία 18 χρόνια έχει γίνει μάρτυρας στην εισροή περισσότερων από 6.000 μεταναστών και ο δήμαρχος Lucano προσφέρει στους πρόσφυγες ακατοίκητα διαμερίσματα και επαγγελματική κατάρτιση. Η 34χρονη Zara Husseini, για παράδειγμα, υφαίνει σε αργαλειό και κεντάει. Αυτή και η κόρη της έφυγαν από τα χέρια των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν για να βρουν μια νέα ζωή στην Ευρώπη.
Η Selma Giana είναι μια νεαρή γυναίκα από την Σομαλία που εργάζεται σε ένα κατάστημα στο Riace, όπου ζει τους δύο τελευταίους μήνες. Όταν ρωτήθηκε για το παρελθόν της, αφηγήθηκε την φρίκη που αντιμετώπισε, καθώς οι λαθρέμποροι την κράτησαν αιχμάλωτη κατά τη διάρκεια του τρομακτικού της ταξιδιού μέσω της Αιθιοπίας, του Σουδάν και της Λιβύης. Αρνούνταν να της δώσουν τροφή, της επιτέθηκαν σεξουαλικά και την βασάνισαν για μήνες.
Οι ντόπιοι του Riace πιστεύουν ότι η εμπειρία με τους μετανάστες ήταν θετική για την πόλη τους και ο δήμαρχος Lucano στέλνει ένα μήνυμα στους Ευρωπαίους πολιτικούς που κρατούν τους μετανάστες έξω από τα σύνορά τους. "Σε εκείνους τους Ευρωπαίους που φοβούνται ότι οι μετανάστες φέρνουν ασθένειες, τους παίρνουν τη δουλειά και την αίσθηση της ασφάλειας, απαντάμε ότι μας μεταδίδουν τον πολιτισμό, τον κόσμο και τις γνώσεις τους".
Στον κόσμο του αθλητισμού πολλοί παίκτες διεθνούς εμβέλειας έχουν μεταναστεύσει από την Αφρική στη Γαλλία ή σε διαφορετικά μέρη της Ευρώπης. Ο Zlatan Ibrahimovic έχει ένα ενδιαφέρον ιστορικό. Ο πατέρας του ήταν Βόσνιος Μουσουλμάνος και η μητέρα του Κροάτισσα Καθολική οι οποίοι μετανάστευσαν στη Σουηδία.
Σε ηλικία 2 ετών, οι γονείς του χώρισαν και εκείνος έγινε ένας κακόφημος κλέφτης ποδηλάτων. Τελικά, ξεχώρισε με τις ικανότητές του στο ποδόσφαιρο και προς έκπληξη όλων όταν ήταν 15 ετών, ήθελε να το εγκαταλείψει. Ωστόσο, ο προπονητής του στον ποδοσφαιρικό σύλλογο Malmo FF τον έπεισε να μείνει και έτσι είναι πλέον γνωστός ως ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές της Σουηδίας.
Στην ιστορία, αφθονούν τα παραδείγματα προσφύγων που έκαναν τον κόσμο. Ο Einstein μετανάστευσε στις ΗΠΑ διαφεύγοντας από τη ναζιστική Γερμανία, φοβούμενος ότι η οικογένειά του θα σταλεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αφού εργάστηκε στο Institute for Advanced Study , υπέβαλε αίτηση για αμερικανική ιθαγένεια.
Η ηθοποιός Mila Kunis εγκατέλειψε τη Σοβιετική Ένωση σε ηλικία επτά ετών, φοβούμενη τη θρησκευτική καταπίεση από την αντισημιτική κυβέρνηση. Ο Steve Jobs έχει μια καθηλωτική οικογενειακή ιστορία, καθώς ο πατέρας του ήταν Σύρος μετανάστης αν και ποτέ δεν συναντήθηκαν επίσημα.
Όλες αυτές οι ιστορίες δίνουν έμφαση στις θετικές επιπτώσεις της μετανάστευσης. Στις χώρες υποδοχής, υπάρχει δυνατότητα κάλυψης του κενού στις θέσεις εργασίας και τις δεξιότητες, ενώ και η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να διατηρηθεί. Το πρόγραμμα Temporary Return of Qualified Nationals (TRQN) οδήγησε τις χώρες προέλευσης να αποκομίσουν τα οφέλη της μετανάστευσης, καθώς οι μετανάστες που επιστρέφουν φέρνουν χρήματα, δεξιότητες και διεθνείς επαφές.
Η πρόκληση που θέτει η κρίση των προσφύγων μπορεί να φαίνεται ανυπέρβλητη, αλλά μερικές ιστορίες δείχνουν ότι υπάρχει ένας φάρος ελπίδας. Αυτά τα ενθουσιώδη πρόσωπα δείχνουν στους Ευρωπαίους και στον υπόλοιπο κόσμο τη θετική ενέργεια και την αισιοδοξία ενώ σε πολλές περιπτώσεις, γεμίζουν τα κενά που διαφορετικά θα παρέμεναν ως έχουν.
*Chairman, Institute for Policy, Advocacy and Governance
