ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

του απεσταλμένου μας στις Βρυξέλλες, Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Πάνω από 2.400 επιχειρηματίες, τραπεζίτες, ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων, εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και υπουργοί ευρωπαϊκών και μη χωρών πήραν μέρος σε ένα εντυπωσιακό παγκόσμιο επιχειρηματικό φεστιβάλ στις Βρυξέλλες –από το οποίο απουσίαζε πλήρως η επιχειρηματική Ελλάδα.

Υποστηρικτής της εκδήλωσης ήταν το περιοδικό "European Business Review" και το website http://www.europeanbusinessreview.eu/

Και ποιος δεν ήταν εκεί… Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μανουέλ Μπαρόζο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Βαν Ρομπόϊ, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου κ. Πασκάλ Λαμύ, οι Ρώσοι πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι των ενεργειακών κολοσσών Lukoil και Gazprom κ.κ. Β. Αλεκρέποφ και Α. Μεντβέντεφ, ο επικεφαλής της Turk Telecom κ. Π. Ντοάνυ, ο επικεφαλής της ING κ. Γιαν Χάμμεν, ο Ιάπωνας υφυπουργός Εμπορίου κ. Χιρογιού Ισίγκε, η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ν. Κρος, ο πρόεδρος της Unilever κ. Πωλ Πόλμαν, ο αντιπροέδρος της βελγικής κυβέρνησης κ. Ντιντιέ Ρεντέρπ και άλλοι πολλοί επιφανείς άνθρωποι της οικονομίας και των επιχειρήσεων από την Ινδία, την Κίνα, την Βραζιλία, την Μαλαισία, την Αυστραλία και την Αφρική.


Συνολικά, επί δύο ημέρες –30 Ιουνίου και 1 Ιουλίου– 27 ομιλητές ανέπτυξαν τα πιο σοβαρά θέματα που απασχολούν την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο για να ξεπεραστεί η κρίση, αφ’ ενός, και να ξαναβρεί η Ευρώπη τον εαυτό της, αφ’ ετέρου.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς τα όσα ειπώθηκαν σε αυτή την 8η Συνάντηση Κορυφής των Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων, γιατί ήταν αδύνατον να παρακολουθήσει τις 14 διαφορετικές συζητήσεις που έγιναν σε δύο ημέρες. Το ίδιο ισχύει και για τις 17 παράπλευρες εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από επιχειρήσεις και φορείς, όπως αυτές του INSEAD και της Ένωσης Ευρωπαϊκού Οικονομικού Τύπου. Έτσι, στο παρόν σημείωμα θα εκθέσουμε τα συμπεράσματα που αποκομίσαμε από τις μεγάλες εκδηλώσεις που παρακολουθήσαμε, οι οποίες υπήρξαν αποκαλυπτικές τάσεων και αντιλήψεων που διαμορφώνονται σε μία Ευρώπη η οποία σε καμμία περίπτωση δεν επιθυμεί να περιθωριοποιηθεί στην διάρκεια του 21ου αιώνα.

Ένα πρώτο και θεμελιώδες, κατά την γνώμη μας, συμπέρασμα που προέκυψε από την Συνάντηση Κορυφής είναι αυτό των μεγάλων αλλαγών που παρατηρούνται στις λειτουργίες της οικονομίας της αγοράς και, κατ’ επέκτασιν, στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Όπως επεσήμαναν κορυφαίοι εκπρόσωποι των κλάδων της υψηλής τεχνολογίας –και ιδιαιτέρως ο Φινλανδός καθηγητής κ. Τονόζο Τουΐκα, διευθυντής στην Φινλανδική Ακαδημία Τεχνολογίας–, στην εποχή μας, πέρα από την χρηματοοικονομική κρίση, παρατηρείται και ένα άλλο φαινόμενο, αυτό της ανάδυσης μιας «νέας οικονομίας» η οποία, σε σχέση με το παρελθόν, χαρακτηρίζεται από μία ατυπική δομή κόστους που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ζωή των επιχειρήσεων.

Για παράδειγμα, στην εποχή μας ένα λογισμικό κοστίζει για να σχεδιαστεί, όχι όμως και για να κατασκευαστεί. Άπαξ και σχεδιαστεί το λογισμικό των Windows, μπορεί κανείς να το πουλήσει εξίσου καλά σε μία κωμόπολη όπως σε όλη την γη και το κόστος κατασκευής του θα μεταβληθεί οριακά. Η ίδια επιχειρηματολογία ισχύει για τα οπτικοακουστικά μέσα –μια ταινία κοστίζει πολύ για να γυριστεί, όχι όμως και για να (ανα-)διανεμηθεί. Γενικότερα, η πληροφορία η οποία παίρνει την μορφή ενός αριθμητικού κώδικα, ενός συμβόλου ή ενός μορίου κοστίζει πολύ περισσότερο να σχεδιαστεί απ’ ό,τι το φυσικό περίβλημα μέσα στο οποίο φιλοξενείται.

Σε αυτή την νέα οικονομία το δαπανηρό είναι η παραγωγή της πρώτης μονάδας. Η δεύτερη μονάδα και οι επόμενες έχουν μικρό ή μηδενικό κόστος, εντός κάποιων ορίων. Έτσι, αυτός που κατασκευάζει τα αγαθά, δηλαδή ο εργαζόμενος, δεν είναι πια πηγή υπεραξίας όσο συνέβαινε στο παρελθόν. Η εργασία είναι συνεπώς ένα στοιχείο κόστους που επιδιώκει κανείς να εξωτερικεύσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα φάρμακα. Το δυσκολότερο είναι να ανακαλύψεις το μόριο. Το κόστος παρασκευής του ίδιου του φαρμάκου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τιμές των γενόσημων (generiques) φαρμάκων, είναι πολύ μικρότερο απ’ ό,τι η απόσβεση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης που κοστολογείται στα φάρμακα τα οποία έχουν πάρει άδεια.

Αυτό το παράδειγμα ενδιαφέρει επίσης τις βιομηχανικές επιχειρήσεις. Έτσι, στην διαφημιστική της καμπάνια η Renault –άλλοτε σύμβολο της βιομηχανικής κοινωνίας– επιχειρεί να εμφανιστεί ως «οραματιστής» αυτοκινήτων. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή η εταιρεία τείνει να κατασκευάζει όλο και μικρότερο τμήμα αυτοκινήτων που φέρουν το έμβλημά της. Την δεκαετία τού 1950 η Renault κατασκεύαζε το 80% του αυτοκινήτου που παραδιδόταν στους αντιπροσώπους της. Σήμερα, δεν κατασκευάζει πάνω από το 20% και ήδη η τεχνόπολη της Renault στην Γκιγιανκούρ είναι η μεγαλύτερη «βιομηχανική» τοποθεσία της εταιρείας, η οποία έχει ακριβώς στόχο να κατασκευάσει την πρώτη μονάδα.

Αν θέλουμε να πιστέψουμε ένα ανέκδοτο που είναι χαρακτηριστικό αυτής της εξέλιξης, ο διευθυντής αγορών της Volkswagen στην Βραζιλία έλαβε συγχαρητήρια επειδή η επιχείρησή του κατάφερε να εξωτερικεύσει το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής, αφήνοντας στην γερμανική εταιρεία αυτό που έκανε καλύτερα: να βάλει το έμβλημά της στο καπό του αυτοκινήτου!

«Την ώρα της παγκοσμιοποίησης, οι επιχειρήσεις προσπαθούν να επικεντρωθούν πάλι σε δραστηριότητες με οικουμενική εμβέλεια που αγγίζουν τεράστιο αριθμό πελατών. Οι άϋλες δραστηριότητες, όπου το κόστος βρίσκεται στην πρώτη παραγόμενη μονάδα, όπως για παράδειγμα η προώθηση της φίρμας, είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσες από την απλή κατασκευή των προϊόντων που ακολουθούν. Ό,τι αποκαλείται «μεταβιομηχανική κοινωνία» ορίζει την ενότητα των δύο αντίθετων όρων: εκείνου που αντιστοιχεί στην σύλληψη των αγαθών (το άϋλο) και εκείνου που συνδέεται με την διάθεσή τους (την εμπορευματοποίησή τους). Ο χημικός τύπος που περιέχει ένα φάρμακο είναι άϋλος. Ο γιατρός που χορηγεί το καλό φάρμακο κινείται στο πεδίο που περιγράφει ο Φουραστιέ με το παράδειγμα του κουρέα: το πεδίο μας εργασίας της εγγύτητας, που δεν μορεί να αυτοματοποιηθεί ή να μετατοπιστεί. Ο κουρέας, όπως και ο γιατρός ή ο επιδιορθωτής, ξεφεύγουν από την παγκοσμιοποίηση γιατί βρίσκονται σε μια σχέση πρόσωπο με πρόσωπο (F2F στα αγγλικά) με τους πελάτες τους. Αντίθετα, ο παραγωγός άϋλων αγαθών βουτά αμέσως στο μεγάλο ποτάμι της παγκοσμιοποίησης. Κάθε νέο μόριο έχει την ιδιότητα να θεραπεύει όλα τα ανθρώπινα σώματα, όσο μακρυά και αν ειανι από το εργαστήριο που τα ανακάλυψε».

Αυτά υποστηρίζει ο Γάλλος οικονομολόγος Ντανιέλ Κοέν και τις απόψεις του επιβεβαίωσαν στις Βρυξέλλες ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων και καθηγητές όπως, μεταξύ άλλων, ο Σουμίτρα Ντούτα του INSEAD και ο αντιπρόεδρος της Intel Γκόρντον Γκραίηλις, ειδικός και σε θέματα άϋλου μάρκετινγκ.

Πολύς λόγος έγινε στην Συνάντηση Κορυφής των Επιχειρήσεων για τους νέους, τις καινοτομίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μάριο Μόντι, Ιταλός πρώην Επίτροπος και σήμερα πρόεδρος του φημισμένου ιταλικού πανεπιστημίου Bocconi στο Μιλάνο, μάς υπογράμμισε ότι η εκπαίδευση και ο συνδυασμός της με το σύγχρονο επιχειρείν και την καινοτομία αποτελούν ζωτικό θέμα επιβίωσης για την Ευρώπη.

«Η Ευρώπη πρέπει, από την μια μεριά, να σταματήσει την φυγή των ταλαντούχων ανθρώπων της και, από την άλλη, να δημιουργήσει συνθήκες τέτοιες ώστε η καινοτομία και το επιχειρείν να μπουν στο εκπαιδευτικό σύστημα, από το νηπιαγωγείο θα έλεγα. Είναι ζωτικό για έναν νέο να έχει ανοικτούς ορίζοντες και να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να υιοθετήσει νέες μεθόδους, αλλάζοντας συνήθειες. Πρέπει από νεαράς ηλικίας να εξοικειωθεί με το επιχειρείν με τρόπο δυναμικό και όχι στατικό. Οι επιχειρήσεις, από την πλευρά τους, στο μέτρο που η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά εμπεδώνεται, έναν δρόμο έχουν: αυτόν της καινοτομίας. Επαναλαμβάνω, καινοτομία και ανάπτυξη ταλέντων είναι το κλειδί για την επιβίωση της Ευρώπης στον γρήγορα μεταβαλλόμενο κόσμο μας», μάς είπε ο κ. Μ. Μόντι.

Σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με έρευνα που έγινε από την εταιρεία Accentature σε δείγμα 250 ανωτάτων στελεχών επιχειρήσεων και άλλων ηγετικών στελεχών, τις απόψεις του Ιταλού πρώην Επιτρόπου συμμερίζεται το 65% του δείγματος. Τα ίδια στελέχη πιστεύουν ότι η Ευρώπη έχει κάθε δυνατότητα μέχρι το 2020 να ανακτήσει τον ηγετικό της ρόλο, αν επικεντρώσει σοβαρές προσπάθειες στην καινοτομία. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό, το 71% των CEOs πιστεύει ότι πρέπει να καταπολεμηθεί η γραφειοκρατία, η οποία είναι σήμερα και το σοβαρότερο αντικίνητρο για την ανάκαμψη στην Ευρώπη, μαζί με την πιστωτική κρίση που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες.

«Η Ευρώπη πρέπει να αφήσει πίσω της την ευρωσκλήρυνση και να ρίξει το βάρος της στην ριζική μεταρρύθμιση της ευρωζώνης. Χωρίς ένα αξιόπιστο ευρώ, η Ευρώπη θα είναι μία γη σπατάλης και αναποτελεσματικότητας. Υπό αυτή την έννοια, είναι επείγουσα πλέον η λήψη αποφάσεων για την διακυβέρνηση της ευρωζώνης, που δεν μπορεί να παραμένει ξέφραγο αμπέλι», μάς είπε ο κ. Τόμας Λέϋζεν, πρόεδρος της Βελγικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων, που ήταν και ο πρωταγωνιστής στην διοργάνωση της Ευρωπαϊκής Συνάντησης Κορυφής στην βελγική πρωτεύουσα.

Μία συνάντηση κορυφής στην οποία εντυπωσιακή ήταν η παρουσία νέων ανθρώπων που θέλουν να μάθουν, να πληροφορηθούν, να αποκτήσουν επαφές και να διερευνήσουν ποιο είναι το αύριό τους. Μάς εντυπωσίασε έτσι η ομάδα «Έμπευση για νέα μυαλά», στην οποία συμμετέχουν 16.000 νέοι από όλη την Ευρώπη και 1.000 μικροεπιχειρήσεις, που επιδιώκουν να εντοπίσουν ποιες δεξιότητες θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν μία παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα, αντί να την ξορκίζουν. Ένα μέλος αυτής της ομάδας, ο Μιχάϊ Τούντορ από την Ρουμανία, ανώτατο στέλεχος της ΙΒΜ, μάς είπε ότι «υπάρχουν νέοι στην ήπειρό μας που θέλουν να ανακαλύψουν ποιο μπορεί να είναι ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον γι αυτούς στην παγκόσμια οικονομία. Έτσι, ιδρύσαμε την σχολή JA-VE Ευρωπαϊκές Επιχειρήσεις Χωρίς Σύνορα, η οποία εκπαιδεύει νέους ανθρώπους σε πρακτικές του παγκοσμιοποιημένου επιχειρείν, αλλά και σε μορφές παγκοσμιοποιημένης επιχειρηματικής συνεργασίας. Με άλλα λόγια, σκοπός μας είναι να δώσουμε ελπίδα σε όλους αυτούς που θέλουν να ελπίζουν. Ήδη έχουν έλθει κοντά μας και ελπίζουν πάνω από 3.110.000 νέοι της Ευρώπης».

Αυτή την ελπίδα αισθανθήκαμε και εμείς στις Βρυξέλλες –όπου, όμως, η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από δύο εκδότες, μία εκδότρια και τον υπογράφοντα. Περί Ελλήνων επιχειρηματιών ουδείς λόγος…