του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Η θεαματική και εκρηκτική κατάρρευση της Thomas Kook, μιας εταιρίας που ήταν στην παγκόσμια κορυφή της ταξειδιωτικής βιομηχανίας και άρα του τουρισμού, φέρνει στο προσκήνιο ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα των ηγετικών στελεχών των επιχειρήσεων και του τρόπου που ασκούν τα καθήκοντά τους. Την ίδια στιγμή όμως, ανάγλυφη προβάλλει και η αλαζονική στάση αρκετών ηγετικών στελεχών, τα οποία από ναρκισσισμό και εγωπάθεια, αρκούνται να δουν και να καταλάβουν κυρίως,την πραγματικότητα. Μοιραία είναι ετσι,η συμπεριφορά αυτή, για κάποιες χιλιάδες εργαζόμενους που εξαρτώνται από αλαζονικές και κωφές ενίοτε ηγεσίες.
Από την άλλη,διαβαζοντας τις περιπέτειες του πανίσχυρου CEO της Renault – Nissan Carlos Chosn, θυμήθηκα μια σύντομη συνάντησή μας στο Παρίσι το 2011, στη διάρκεια της οποίας ο άνθρωπος που είχε αμοιβή 14 εκατ. ευρώ το χρόνο, συν stock options μου ανέλυε γιατί έπρεπε να μειώσει το προσωπικό του ομίλου!
Και σαν να μην έφτανε αυτό, σήμερα διαβάζω ότι οι ιαπωνικές αρχές τον κατηγορούν για φοροδιαφυγή 34 εκατ. ευρώ, από το 2010 έως το 2016.
Κάνοντας κάποιους υπολογισμούς, διαπίστωσα ότι ο κ. Chosn εισέπραττε ετησίως 361 φορές παραπάνω από τον χαμηλότερο μισθό στον όμιλό του. Κέρδιζε σε μια μέρα όσα ένας χαμηλός εργαζόμενος σε ένα χρόνο.
Όσους Μίλτον Φρήντνμαν και αν διαβάσω και με όσους φον Χαγιεκ και αν κουβεντιάσω, τις καταστάσεις αυτές τις θεωρώ προκλητικές και απαράδεκτες. Πιστεύω δε ακραδάντως ότι αποτελούν το πιο ισχυρό και αργό δηλητήριο για την επιχειρηματικότητα, τον φιλελευθερισμό και την καπιταλιστική ηθική. Είναι ο καρκίνος τους.
Πρόκειται δε για ένα δηλητήριο απότοκο της αλαζονικής αντίληψης στελεχών για το επιχειρείν, με καταστροφικά ενίοτε αποτελέσματα για τους εργαζόμενους αλλά και όλους τους άλλους συντελεστές της επιχειρηματικής λειτουργίας (πελάτες, προμηθευτές, μέτοχοι κλπ.). Όχι λίγες φορές εξάλλου, αυτοί του τύπου τα στελέχη και οι CEO, είναι άτομα αδιάβροχα σε απαραίτητες προσαρμογές, με συνέπεια να οδηγούν επιχειρήσεις στην αποτυχία, λόγω επιτυχίας σε μακρές προηγούμενες περιόδους.
Κάτι τέτοιο συνέβη και με την πανίσχυρη το πάλαι ποτέ και ιστορική εταιρεία Thomas Koook, η περίπτωση της οποίας για τον τουρισμό είναι, ότι ήταν αυτή της τράπεζας. «Λίμαν Μπράδερ» για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο το 2008. Με πολύ απλά λόγια, η Thomas Kook υπήρξε θύμα της αλαζονικής της τύφλωσης, με ότι αυτή συνεπάγεται για μια εταιρία.
«…Κατ’ αρχάς», τονίζει ο έγκριτος καθηγητής Μάρκετινγκ κ. Δημήτρης Μπουραντάς «…η επιτυχία οδηγεί σε αύξηση του μεγέθους της επιχείρησης, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε γραφειοκρατία και συντηρητισμό, με την έννοια των κανονισμών, επίσημων διαδικασιών, γραπτής επικοινωνίας, εγκρίσεων κλπ., που δημιουργούν δυσκαμψία, έλλειψη ελευθερίας πρωτοβουλιών και αδράνεια. Επίσης, η επιτυχία και το μέγεθός της συνδέεται με την ύπαρξη ισορροπίας μεταξύ συμφερόντων και συσχετισμού δύναμης. Συνήθως, οι αλλαγές έχουν επιδράσεις σε αυτούς τους παράγοντες, με αποτέλεσμα όσοι “θίγονται” να αντιδρούν και να τις εμποδίζουν. Εκτός αυτού, όλοι μας, ως άτομα και ως ομάδες, διαμορφώνουμε μια “ζώνη άνεσης” (zone of comfort) στην κατεστημένη κατάσταση μέσα στην οποία βολευόμαστε.…».
Αυτό το βόλεμα σε συνδυασμό με την αλαζονική αντίληψη για την πραγματικότητα, είναι ο σύγχρονος καρκίνος των επιχειρήσεων. Γι’ αυτό σήμερα επιβάλλεται και μια ριζική αναθεώρηση της διαδικασίας διακυβέρνησής τους. Διαδικασία που ίσως να έπρεπε να αρχίσει από τις συνθέσεις των Δ.Σ. και τη συμμετοχή σ’ αυτά.
