«Ο,τι χάνεται εδώ, γίνεται αισθητό εκεί»

The New York Times

Οταν έφθασα, προ ημερών, στο κτίριο της Marfin Bank στη Σταδίου, η φωτιά είχε σβήσει, αλλά παρέμενε η μυρωδιά του καμένου. Μετά την πυρπόλησή της από τους Ελληνες αντιεξουσιαστές, στις 5 Μαΐου, η τράπεζα μετατράπηκε σε ένα είδος αυτοσχέδιου βωμού, όπου οι Αθηναίοι αποτίουν φόρο τιμής στους τρεις υπαλλήλους που έχασαν τη ζωή τους. Ανάμεσα στα λουλούδια και τα δεκάδες σημειώματα, το μάτι μου έπεσε σε μια χρωματιστή ζωγραφιά ενός φλεγόμενου κτιρίου και ανθρώπων που φώναζαν βοήθεια. Από κάτω έγραφε: Σε τι κόσμο θα μεγαλώσω; Λυδία, 10 χρόνων.

Καλή ερώτηση, Λυδία.

Η Marfin Bank ήταν το σημείο μηδέν της παγκόσμιας τήξης. Από τη στιγμή που οι τηλεοπτικοί δέκτες έδειξαν τους παγιδευμένους τραπεζοϋπαλλήλους, δημιουργήθηκε ένας φόβος πως η Ελλάδα δεν θα αποπληρώσει τα χρέη της στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Αυτό πυροδότησε μεγάλη πτώση του ευρώ και των μετοχών των ευρωπαϊκών τραπεζών. Αυτή η καταβύθιση διογκώθηκε εν συνεχεία από την αβεβαιότητα των βρετανικών εκλογών και όλ’ αυτά μαζί βοήθησαν στην πυροδότηση της ξαφνικής πτώσης των 1.000 μονάδων στον δείκτη της Γουόλ Στριτ.

Και από δω θ’ αρχίσω την απάντησή μου στη Λυδία: Θα μεγαλώσεις σ’ έναν όλο και πιο ενοποιημένο κόσμο, όπου όλοι θα πρέπει να καθοδηγούμαστε από το απλό πιστεύω της παγκόσμιας οργάνωσης για τη διάσωση της φύσης Conservation International, και αυτό είναι: «Ο, τι χάνεται εκεί, γίνεται αισθητό εδώ».

Η οργάνωση επινόησε αυτήν τη φράση για να μάς υπενθυμίσει ότι ο φυσικός μας κόσμος και το κλίμα συνιστούν ένα σφικτά ενοποιημένο σύστημα κι όταν είδη, δάση και θαλάσσια ζωή καταστρέφονται σε μια περιοχή, η απώλειά τους γίνεται αισθητή και αλλού. Και ό, τι ισχύει για τη Μητέρα Φύση, ισχύει και για τις αγορές και τις κοινωνίες. Και όταν οι Ελληνες συσσωρεύουν εκατομμύρια ευρώ χρέους, οι Γερμανοί πρέπει να τους βοηθήσουν επειδή όλοι είναι συνδεδεμένοι στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Γι’ αυτό και ο Dov Seidman, συγγραφέας του βιβλίου «How», διατείνεται ότι σήμερα βρισκόμαστε στην «Εποχή της Συμπεριφοράς».

Πράγματι, σ’ έναν κόσμο, όπου η απαίτησή μας για κινεζικής κατασκευής παπούτσια προκαλεί μόλυνση, που λιώνει τους παγετώνες της Νότιας Αμερικής, σ’ έναν κόσμο όπου η ελληνική φοροδιαφυγή μπορεί να εξασθενίσει το ευρώ, να απειλήσει τη σταθερότητα των ισπανικών τραπεζών και να βουλιάξει τον δείκτη Dow, οι αξίες και τα ηθικά μας συστήματα πρέπει να εναρμονιστούν όσο και οι αγορές μας. Με άλλα λόγια, όσο δυσκολότερο γίνεται να προστατεύσεις τον εαυτό σου από την ανευθυνότητα του άλλου, τόσο εκείνος όσο κι εσύ θα ήταν καλύτερα να γίνετε πιο υπεύθυνοι.

Ωστόσο, δεν είναι αυτή η τάση. Ολο και περισσότεροι από μας συμπεριφερόμαστε κατά περίπτωση, κάνουμε δηλαδή ό, τι επιτρέπουν οι περιστάσεις. Αλλά χρειαζόμαστε, όπως επισημαίνει ο Seidman, «βιώσιμες» και όχι «περιστασιακές αξίες»: ήτοι αξίες, που διατηρούν τη σχέση μεταξύ μας, με τις κοινότητές μας, με τους θεσμούς, τα δάση, τους ωκεανούς και το κλίμα.

Πώς θα κάνουμε περισσότερους ανθρώπους να συμπεριφέρονται με τρόπο βιώσιμο για την αγορά και τη Μητέρα Φύση; Αυτό είναι ένα ζήτημα ηγεσίας και παιδείας. Οι κανόνες επιβάλλονται – οι αξίες πρέπει να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και προάσπισης από γονείς, δασκάλους και κήρυκες, προέδρους και σκεπτόμενους ηγέτες. Αν υπάρχει άλλος τρόπος, παρακαλώ γράψτε μου. Θα αφήσω σημείωμα στη Λυδία.