του Λάμπρου Γ. Ροϊλού*
Οι απειλές της Τουρκίας:
Εκτός από τους χάρτες που έδειξε ο Σουλτάνος στη συνέλευση του ΟΗΕ τον περασμένο Σεπτέμβριο, αφενός εκείνον της Συρίας για τη ζώνη «ασφαλείας» των 30 χιλιομέτρων που ήθελε να επιβάλει και αφετέρου της Παλαιστίνης, που σταδιακά έδειχνε στον χάρτη να γίνεται αυτή τμήμα του Ισραήλ, έχει δείξει δημόσια και τον χάρτη για την «Γαλάζια Πατρίδα».
Στο χάρτη αυτόν περιλαμβάνεται το μισό Αιγαίο και συγκεκριμένα: οι θαλάσσιες περιοχές γύρω από τη Λήμνο, τη Μυτιλήνη, τη Χίο, μέχρι και νοτιο-ανατολικά της Κρήτης, καθώς και γύρω από την Κύπρο, σε έκταση 462.000 τετραγωνικών χλμ.
Αμφισβητεί την συνθήκη της Λωζάνης.
Συνεχίζει τις παραβιάσεις στον εναέριο χώρο μας, τις οποίες δεν θεωρεί παραβιάσεις αφού τον εκλαμβάνει ως ανήκοντα στην Τουρκία.
Στέλνει τα γαιοτρύπανα στην ΑΟΖ της Κύπρου και απειλεί να τα στείλει και σε ΑΟΖ της Ελλάδος αγνοώντας την θαλάσσια περιοχή γύρω από το Καστελόριζο και σαν να μην υπάρχει αυτό στην Ελληνική επικράτεια.
Ενέχεται από τον μεγαλοϊδεατισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, που θέλει ο Σουλτάνος να αναβιώσει. Απειλεί την Κύπρο με δεύτερο Αττίλα.
Υλοποίησε με εισβολή στη Συρία, τον 1οπιο πάνω χάρτη, και όλα αυτά ανεμπόδιστα και χωρίς ουσιαστικές κυρώσεις ή κάποια επέμβαση του Δυτικού κόσμου, αλλά ούτε (σε ένα βαθμό), και της Ρωσίας.
Η ιστορία επίσης μας διδάσκει ότι στον Αττίλα του 1974 το ΝΑΤΟ έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια και εξανάγκασε τότε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή σε έξοδο της Ελλάδος από το Σύμφωνο αυτό, μέχρι το 1983.
Σε περίπτωση στρατιωτικής σύγκρουσης με την Τουρκία η Ελλάδα δεν μπορεί να προσβλέπει σε στρατιωτική συνδρομή του ΝΑΤΟ, αφού και οι δύο χώρες είναι μέλη του, παρά μόνο για τον σκοπό μιας διαμεσολάβησης.
Ούτε βέβαια, μπορεί να περιμένει πολλά από τον Πόντιο Πιλάτο-κ.Τραμπ, που δήλωσε και θαυμαστής του Σουλτάνου!
Ο Ευρωπαϊκός Στρατός:
Η διαφαινόμενη πρόθεση (-όπως θα δούμε πιο κάτω-) από την Ε.Ε. δημιουργίας Ευρωπαϊκού Στρατού- έστω και ευρισκόμενου σε συμπληρωματική συνεργασία με το ΝΑΤΟ, θα ήταν στρατιωτικά, η μόνη πιο σίγουρη λύση για την ασφάλεια της Ελλάδος έναντι της (εκτός Ε.Ε. ευρισκόμενης) Τουρκίας και της επιθετικότητας που επιδεικνύει αυτή.
Ένθερμος οπαδός της δημιουργίας ενός «Ευρωπαϊκού Στρατού» είναι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν (όπως προκύπτει και από την τελευταία συνέντευξή του στις 21-10-19 στο Economist (που δημοσιεύτηκε στις 7-11-19), όταν σόκαρε τους πάντες δηλώνοντας ότι θεωρεί το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό».
Ο διάδοχος λοιπόν του άοσμου, άγευστου, διαχειριστή κ. Ολάντ, προχώρησε λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τους Ευρωπαίους παρά μόνον αν αποφασίσουμε να έχουμε έναν αληθινό Ευρωπαϊκό στρατό». «Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που θα υπερασπίζεται τον εαυτό της καλύτερα μόνη, παρά να εξαρτάται μόνον από τις ΗΠΑ, με ένα πιο κυριαρχικό τρόπο».
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι δηλώσεις έγιναν με πρόσφατη την εισβολή του Σουλτάνου στην Συρία, την οποία επέτρεψε η αποχώρηση των Αμερικανών μετά από απόφαση του Τραμπ. Ούτε είναι τυχαίο ότι αυτές συμπίπτουν χρονικά με την παραβίαση εκ μέρους των Τούρκων της Κυπριακής ΑΟΖ που έχει μεταξύ άλλων παραχωρηθεί για εκμετάλλευση στην πολυεθνική Γαλλική εταιρεία TOTALκαι την εν γένει Τουρκική επιθετικότητα στο Ανατολικό Αιγαίο.
Αυτά και σε συνδυασμό, όπως εδήλωσε στην συνέντευξη αυτή, με την εγκατάλειψη από τον Τραμπ της συνθήκης περί περιορισμού των πυραύλων μέσου βεληνεκούς, που είχε επιτευχθεί μετά την κρίση της 10ετίας των 1980 που έπληξε τότε την Ευρώπη.
Ήδη όμως ρητά, από τον Νοέμβριο 2018 ο κ. Μακρόν, είχε διατυπώσει την άποψη ότι η προστασία της Ευρώπης δεν πρέπει να εξαρτάται μόνον από την Αμερική.
Για να προστατευθεί από κινδύνους (όπως είχε πει) που κυμαίνονται από τον Τραμπ, την Κίνα, μέχρι τον Πούτιν, πρέπει η ΕΕ να αποκτήσει «Ευρωπαϊκό Στρατό».
Σιγκοντάροντας την δήλωση του αυτή στις 13-11-18 η κ. Μέρκελ μιλώντας στο Στρασβούργο, στα πλαίσια των 100 χρόνων από την λήξη του Α’ Π. Πολέμου, μίλησε και αυτή για την ανάγκη δημιουργίας ενός «Ευρωπαϊκού στρατού», «για ταχεία ενέργεια και συντονισμένη απόκτηση εξοπλισμών». Τόνισε όμως ότι «δεν θα πρόκειται για έναν στρατό εναντίον του ΝΑΤΟ, αλλά θα αποτελέσει ένα καλό συμπλήρωμα γι’ αυτόν τον οργανισμό». Σε αυτό βρίσκει σύμφωνο και τον Μακρόν.
Η PESCO:
Προάγγελος και πρωτόλειο του Ευρωπαϊκού στρατού αποτελεί η τον Νοέμβριο 2017-6/3/18, υλοποίηση και συγκρότηση (από 25 κράτη μέλη της ΕΕ πλην Μ. Βρετανίας) της PESCO, επί τη βάσει του προβλέποντος αυτήν άρθρου 46.2, πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης της Λισαβώνας του 2009.
Για πολλούς η PESCO (Permanent Structured Cooperation), (Ελληνιστί), η «Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία», μπορεί να αποτελέσει απάντηση στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις Τραμπ σχετικά με την αμφισβήτηση της σημασίας του ΝΑΤΟ και τη συνεισφορά των Ευρωπαίων συμμάχων στον προϋπολογισμό της συμμαχίας. Ενώ γεγονός θα είναι ότι με την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας, το 80% των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ θα προέρχεται από μη κράτη-μέλη της ΕΕ.
Μέσω της PESCOτα 25 συμμετέχοντα κράτη-μέλη (συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδος και της Κύπρου) μπορούν να αποκτήσουν τακτική ετοιμότητα, να εξασφαλίσουν την άμυνα των πολιτών της Ένωσης, και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των αμυντικών τους δαπανών. Ειδικότερα, συμφώνησαν να δεσμευτούν στο συντονισμό στον τομέα της άμυνας αναπτύσσοντας 34 κοινές δράσεις/σχέδια, δουλεύοντας μαζί σε ομάδες για να ενισχύουν την στρατιωτική εκπαίδευση και τις ασκήσεις. Να ενδυναμώσουν από κοινού τις δυνατότητες τους σε θάλασσα, ξηρά και αέρα, αλλά και στον κυβερνοχώρο.
Σημαντική επιτυχία για την Ελλάδα αποτελεί η συμμετοχή της σε 14 από τα 34 αυτά σχέδια και ο ορισμός της ως επικεφαλής σε δύο από αυτά.
Οι ελληνικές δυνάμεις αναλαμβάνουν ως επικεφαλής το σχέδιο για την Αναβάθμιση της Θαλάσσιας Επιτήρησης (Upgrade Maritime Surveillance), το οποίο στοχεύει στην ενσωμάτωση συστημάτων επιτήρησης ξηράς, θαλάσσιων και αεροπορικών πλατφορμών που θα πληροφορούν άμεσα τα κράτη-μέλη για την άμεση αντίδραση και ανταπόκριση στα διεθνή ύδατα από την Ένωση. Επιπλέον, η Ελλάδα αναλαμβάνει ως επικεφαλής το σχέδιο για την Πλατφόρμα κοινής χρήσης πληροφοριών σχετικά με τις απειλές στον κυβερνοχώρο και την ανταπόκριση σε περιστατικά (Cyber Threats and Incident Response Information Sharing Platform).
Σύγκρουση συμφερόντων και συμπέρασμα:
Η ακτογραμμή άλλωστε της Ελλάδος, αλλά και η Κύπρος, αποτελούν τα ανατολικά θαλάσσια σύνορα της Ε.Ε.. Αν αυτά θίγουν στρατιωτικά από την Τουρκία, θα υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. (Να σημειωθεί μάλιστα ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ).
Πώς αντιμετωπίζεται αυτό;
Τι πρέπει να υπερισχύσει;
Η Ε.Ε. δεν μπορεί να είναι έρμαιο των ορέξεων του Σουλτάνου. Ανεξαρτήτως των κοινών συμφερόντων των ισχυρών της Ε.Ε. και της Τουρκίας, σαν παράδειγμα και μόνον να αναφέρωμε, ότι η ύπαρξη τμημάτων Ευρωπαϊκού στρατού στο μη κατεχόμενο Ελληνικό τμήμα της Κύπρου ή στο τμήμα της Συρίας από το οποίο αποχώρησαν οι Αμερικανοί, θα ήταν αποτρεπτικό για τα σχέδια του Ερντογάν εισβολής σε κάποιο από αυτά τα μέρη, αφού θα υπήρχε κίνδυνος συγκρούσεως με αυτά!
Δικαίως λοιπόν, προβληματίζεται ο Μακρόν και θεωρεί αναγκαία την δημιουργία αυτόνομου στρατού.
Αλλά δεν θα πρέπει εκείνος και οι υποστηρικτές της άποψης του να μείνουν μόνο στον προβληματισμό. Θα πρέπει η οργάνωση των κρατών μελών της PESCO να μετεξελιχθεί ταχύτερα σε Ευρωπαϊκό Στρατό.
Μια Ε.Ε. χωρίς δικό της ελεγχόμενο στρατό, θα είναι λιοντάρι ξεδοντιασμένο. Που χωρίς συλλογικά ελεγχόμενες στρατιωτικές δυνάμεις, ούτε να βρυχάται δεν θα μπορεί!
*Συντ. δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω-συγγραφέας-ερευνητής
