Το σημείο – κλειδί, το οποίο διαφοροποιεί αυτή την επιστολή από τις περισσότερες που είχε στο παρελθόν καταθέσει η Άγκυρα, είναι ότι διεκδικεί δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες ακόμη και δυτικά του ορίου του 28ου μεσημβρινού, αμφισβητώντας ευθέως όχι μόνο την επήρεια του συμπλέγματος του Καστελορίζου αλλά και αυτή των Δωδεκανήσων.
Τη βεντάλια των παράνομων διεκδικήσεων της στην Ανατολική Μεσόγειο, αυτή τη φορά σε επίσημο βήμα, ξεδιπλώνει η Τουρκία επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα να εξασφαλίσει καλύτερη θέση στη μοιρασιά της ενεργειακής πίτας της περιοχής.
Η Άγκυρα με νομιμοφανείς διαδικασίες θέτει τα θεμέλια της Γαλάζιας Πατρίδας και τα φέρνει εντός των Ηνωμένων Εθνών. Πρόκειται για επιστολή που κατατέθηκε στις 13 Νοεμβρίου στον ΟΗΕ, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών που απέρριψε ως παράνομους τους τουρκικούς ισχυρισμούς.
Το σημείο – κλειδί, το οποίο διαφοροποιεί αυτή την επιστολή από τις περισσότερες που είχε στο παρελθόν καταθέσει η Άγκυρα, είναι ότι διεκδικεί δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες ακόμη και δυτικά του ορίου του 28ου μεσημβρινού, αμφισβητώντας ευθέως όχι μόνο την επήρεια του συμπλέγματος του Καστελορίζου αλλά και αυτή των Δωδεκανήσων!
Με την εν λόγω επιστολή προς τον ΓΓ του ΟΗΕ, μέσω του τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου Φεριντούν Σινιρίογλου, η Τουρκία επιχειρεί να συμπεριληφθούν ολοκληρωμένα όλες οι θέσεις που έχει προβάλει στο παρελθόν κυρίως μετά το 2003 (όταν υπήρξε η πρώτη τουρκική αντίδραση στην Συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου – Αιγύπτου) και οι οποίες μέσω αυθαίρετων και μονομερών ερμηνειών του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, θα οδηγούσαν στην υφαρπαγή ολόκληρης της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία επιμένει σε πλήρη αμφισβήτηση της ελληνικής και της κυπριακής υφαλοκρηπίδας σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς δηλώνει ότι έχει «απαράγραπτα» δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα δυτικά των ακτών της Κύπρου, έξω από τα στενά όρια των χωρικών υδάτων της.
Ουσιαστικά η Τουρκία επιχειρεί να… «αγκαλιάσει» μια περιοχή που όχι μόνο επικαλύπτει ένα σημαντικό τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ , αλλά «εξαφανίζει» και την ελληνική υφαλοκρηπίδα στο Νότιο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, βάσει της λεγόμενης επήρειας που έχουν όχι μόνο το Καστελόριζο και η Στρογγύλη, αλλά και η Ρόδος, η Κάρπαθος και η Ανατολική Κρήτη.
Ipso facto και ab initio
Παράλληλα, κάνει επίσης λόγο για ipso facto και ab initio νομικά και κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου που βρίσκονται δυτικά του 32ου μεσημβρινού. Απορρίπτει, δε, τον χάρτη με συντεταγμένες που κατέθεσε η κυπριακή κυβέρνηση στις 25 Απρίλη και τονίζει ότι η οριοθέτηση με το «δυτικό τμήμα της ελληνοκυπριακής διοίκησης», όπως το αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία, θα ήταν δυνατή μόνο μετά από μια συνολική πολιτική διευθέτηση του Κυπριακού.
Οι αιτιάσεις της Άγκυρας συνοδεύονται από ισχυρισμούς όπως ότι το Κυπριακό «δεν είναι θέμα εισβολής ή κατοχής».
Σύμφωνα με τον ισχυρισμό του Σινιρλίογλου, «οι Ελληνοκύπριοι εκδίωξαν τους Τουρκοκύπριους από τα σπίτια τους και τα θεσμικά όργανα».
Τι λέει για την Αμμόχωστο
Σχετικά με την Αμμόχωστο και την περιοχή-φιλέτο Βαρώσι, σημειώνει πως η Τουρκία γνωρίζει τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς η επιστημονική εγγραφή πραγματοποιείται από τις «τουρκοκυπριακές αρχές».
Παράλληλα, ισχυρίζεται πως οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι της περίκλειστης πόλης υποστηρίζουν την πρωτοβουλία «που θα τους επιτρέψει να επιστρέψουν στις περιουσίες τους».
Ο Σινιρλίογλου ζητά η επιστολή και το παράρτημά της «να κυκλοφορήσουν ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στα σημεία 41 και 74 της ημερήσιας διάταξης και να δημοσιευθούν στον δικτυακό χώρο της Διεύθυνσης Ωκεανών και Δικαίου της Θάλασσας, καθώς και στην επόμενη έκδοση του Law of the Sea Bulletin», σε μια απόπειρα να καταγραφούν στο επίσημο όργανο καθορισμού του Δικαίου της Θάλασσας οι τουρκικές αιτιάσεις.
Η Ελλάδα που δεν αναφέρεται, αλλά φωτογραφίζεται…
Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι σε προηγούμενη επιστολή του, με ημερομηνία 18 Μαρτίου 2019, ο κ. Σινιρλίογλου είχε ξανακάνει αναφορά στο γεγονός ότι τα απώτατα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή μπορούν να εκτείνονται προς τα δυτικά πέραν του 28ου μεσημβρινού. Η ανησυχία όμως της Αθήνας εμφανίζεται πλέον αυξημένη διότι στο παρασκήνιο υπάρχει εντονότατη ανησυχία για πιθανές εξελίξεις στο μέτωπο των συνομιλιών της Άγκυρας με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών κατά παράβαση κάθε κανόνα Διεθνούς Δικαίου.
Η επιστολή είναι πολύ προσεκτικά γραμμένη. Κι αν σε σχέση με την Κυπριακή Δημοκρατία, η Άγκυρα επαναλαμβάνει τις πάγιες και γνωστές θέσεις, σε σχέση με την Ελλάδα, η οποία «φωτογραφίζεται» αλλά δεν αναφέρεται ονομαστικά στο παράρτημα Δ της επιστολής, τονίζεται ότι «η Τουρκία επιφυλάσσεται των δικαιωμάτων της να καταθέσει περαιτέρω γεωγραφικές συντεταγμένες της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας δυτικά του 28ου μεσημβρινού, οι οποίες εκτείνονται ως τα απώτατα όρια των χωρικών υδάτων νησιών με έναντι ακτές στη Μεσόγειο, δεδομένου ότι τα νησιωτικά χαρακτηριστικά σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή δεν δύνανται να επηρεάσουν ή να αποκόψουν την προβολή της τουρκικής ακτογραμμής ή της υφαλοκρηπίδας». Είναι ξεκάθαρο με τη διατύπωση αυτή ότι η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει καμία άλλη ζώνη στα νησιά πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης, εξ’ ου και η απάντηση της Αθήνας ότι «τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη».
Η Άγκυρα μάλιστα προχωρά στην κατάθεση συντεταγμένων σε σχέση με αυτή που εκείνη θεωρεί ότι είναι η μέση γραμμή μίας πιθανής μελλοντικής της οριοθέτησης με την Αίγυπτο, επιδιώκοντας να δημιουργήσει τετελεσμένα σε σχέση με μία μελλοντική οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Ελλάδος – Αιγύπτου. Επιπλέον, στο σχετικό παράρτημα Β με τις συντεταγμένες που αφορούν σε μία τουρκοαιγυπτιακή οριοθέτηση, σημειώνεται ότι αυτές θα μπορούσαν να επαναξιολογηθούν ή και να μεταβληθούν με βάση την έκβαση μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης με άλλα κράτη με παρακείμενες ή έναντι ακτές καθώς και με την εφαρμογή ενός συστήματος ευθείων γραμμών βάσης ή και με τη άσκηση από την Τουρκία του δικαιώματος των ιστορικών κόλπων όπως αυτό προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Από τα παραπάνω είναι ξεκάθαρο ότι η Άγκυρα επιδιώκει να αποτρέψει τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής από κινήσεις που θεωρεί ότι πλήττουν τα συμφέροντά της. Παράλληλα δε, τονίζει ότι η αρχή της μέσης γραμμής πρέπει να εφαρμόζεται μόνο όπου δεν επηρεάζει οριοθέτηση με βάση την ευθιδικία.
«Αυθαίρετοι οι ισχυρισμοί» λέει το ελληνικό ΥΠΕΞ
Αβάσιμους και αυθαίρετους χαρακτηρίζει η Αθήνα τους τουρκικούς ισχυρισμούς για την ΑΟΖ και τις θαλάσσιες ζώνες, όπως αυτοί εκφράστηκαν με την επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στον ΟΗΕ.
Στην ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι η Τουρκία υπονομεύει την σταθερότητα και τη συνεργασία στην περιοχή.
Ταυτόχρονα, το ΥΠΕΞ καλεί την Άγκυρα να μεταβάλει τη στάση της και να σεβαστεί του κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.
«Η εν λόγω επιστολή, ως αντιβαίνουσα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίπτεται στο σύνολό της και δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια ως προς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα» αναφέρεται χαρακτηριστικά από το ΥΠΕΞ το οποίο υπογραμμίζει ότι θα απαντήσει σε κατάλληλο χρόνο.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
«Οι τουρκικοί ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στην από 13 Νοεμβρίου επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στα ΗΕ για δικαιώματα της Τουρκίας σε θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καινοφανείς και έχουν κατ’ επανάληψη απαντηθεί με επιστολές μας προς τα ΗΕ.
Όπως έχουμε δηλώσει στις επιστολές αυτές, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη. Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ κρατών με παρακείμενες ή έναντι ακτές (είτε ηπειρωτικές είτε νησιωτικές) θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, με βάση τις αρχές της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής.
Οι τουρκικοί ισχυρισμοί και η αναφορά σε συγκεκριμένες συντεταγμένες είναι νομικά αβάσιμοι, εσφαλμένοι και αυθαίρετοι, στο βαθμό που παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος στην περιοχή.
Επίσης, η αναφορά στην εν λόγω επιστολή σε δικαιώματα της Τουρκίας δυτικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι σημείου, «οποίο θα καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στην Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη», συνιστά ανοικτή παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδος να συνομολογεί συμφωνίες οριοθέτησης με τρίτα κράτη.
Η Ελλάδα απορρίπτει τους παράνομους τουρκικούς ισχυρισμούς και επιφυλάσσεται να απαντήσει καταλλήλως.
Κατά συνέπεια, η εν λόγω επιστολή, ως αντιβαίνουσα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίπτεται στο σύνολό της και δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια ως προς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Είναι καιρός η Τουρκία να αναθεωρήσει επιτέλους τη στάση της και να συμμορφωθεί με τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, προς όφελος της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή».
*πρώτη δημοσίευση: www.in.gr
