του Κωνσταντίνου Φίλη
Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πολύ σοβαρή. Η Τουρκία μοιάζει αποφασισμένη να συνεχίσει τις επιθετικές ενέργειες, τις οποίες εμφανίζει ως αντίδραση στη συνεργασία μεταξύ των υπολοίπων περιφερειακών δρώντων. Οι λόγοι που η Άγκυρα φαίνεται διατεθειμένη να τραβήξει το σχοινί, προσδιορίζοντας Κύπρο και Λιβύη ως τους αδύναμους κρίκους, στους οποίους θα ασκεί τη μεγαλύτερη πίεση, έχουν ως εξής:
-Υπάρχει πλέον σύγκλιση μεταξύ Ερντογάν και security apparatus ως προς την αναγκαιότητα εντονότερης δραστηριοποίησης στην περιοχή και ενώ μέχρι πρόσφατα το δεύτερο ήταν πιο επιφυλακτικό,
-Οι ένοπλες δυνάμεις-που μετά τις εκκαθαρίσεις ελέγχονται από τον Ερντογάν χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκεμαλοποιήθηκαν- έχουν το πάνω χέρι σε βάρος του εξ ορισμού μετριοπαθέστερου υπουργείου Εξωτερικών. Μάλιστα, το ναυτικό, που καλείτε να υλοποιήσει το όραμα της Γαλάζιας Πατρίδας, είναι ενισχυμένο σε σχέση με τα υπόλοιπα σώματα.
-Το καθεστώς της Τρίπολης κλονίζεται, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τα τουρκικά συμφέροντα, αν αυτό ανατραπεί. Δεν είναι τυχαία η επίσπευση υπογραφής του μνημονίου κατανόησης μεταξύ των δύο πλευρών, η επικύρωσή του και η προσπάθεια πρωτοκόλλησης στον ΟΗΕ ώστε να τεθεί άμεσα σε ισχύ. Το πρόβλημα για την Άγκυρα είναι πως παραπέμποντας ο ΓΓ του ΟΗΕ το ζήτημα στις νομικές υπηρεσίες πιθανό να χρειαστεί χρόνος ώστε αυτές να κρίνουν αν στο τυπικό μέρος της η συμφωνία έχει τηρήσει τα προβλεπόμενα, ενώ εν το μεταξύ η κυβέρνηση αλ- Σαράτζ κινδυνεύει να έχει αντικατασταθεί από τη συμμαχία υπό τον Χαφτάρ.
-Ήδη από το ξέσπασμα των αραβικών εξεγέρσεων, η Τουρκία επένδυσε στη σχέση της με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, Αυτός, είναι, άλλωστε ο κυριότερος λόγος που η Άγκυρα σήμερα δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με το Κάιρο. Κόντρα στην αντίληψη αρκετών, συμπεριλαμβανομένης σύσσωμης της αντιπολίτευσης, ότι δηλαδή η χώρα κακώς εμπλέκεται στις ενδοσουνιτικές, εμφύλιες διενέξεις, ο Ερντογάν εξαρτά την επιρροή του στον αραβικό κόσμο (και) από την εδραίωση των δεσμών του με τη μουσουλμανική αδελφότητα.
-Η Άγκυρα ανησυχεί μήπως η Λιβύη εξελιχθεί σε νέα Συρία, αν και το διακύβευμα δεν είναι αντίστοιχο (βλ. Κούρδοι). Σκέπτεται να δράσει προληπτικά, αν χρειαστεί ακόμη και με μεγαλύτερη στρατιωτική εμπλοκή, για να υπερασπιστεί τον μοναδικό της έταιρο στην ευρύτερη περιοχή. Όμως, αντιλαμβάνεται ότι προκειμένου να αποφύγει απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, ένα ατέρμονο ανταγωνισμό στον λιβυκό εμφύλιο και ασφαλώς περαιτέρω γεωπολιτική αναδίπλωση στα περιφερειακά τεκταινόμενα σε περίπτωση ανατροπής του GNA, χρειάζεται υποστήριξη και από άλλους παίκτες- ενδιαφερόμενους.
Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι στην επικείμενη συνάντηση Ερντογάν- Πούτιν, ο πρώτος θέτει ως προτεραιότητα στην ατζέντα το ζήτημα της Λιβύης, γνωρίζοντας ότι η Ρωσία υποστηρίζει τον Χαφτάρ. Ανάλογες κινήσεις, εφόσον Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία και κυρίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στηρίζουν αναφανδόν τον τελευταίο, θα κάνει η Άγκυρα προς την Ουάσινγκτον, που τελεί υπό σύγχυση, αλλά και προς ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ειδικότερα δε στη Ρώμη, που έχει αυξημένο ενδιαφέρον λόγω των προσφυγομεταναστευτικών ρευμάτων και συνομιλεί τόσο με την Τρίπολη (αλ- Σαράτζ) όσο και με το Τομπρούκ (Χαφτάρ). Θα ρισκάρει άραγε η Τουρκία την υπερ- έκτασή της, επιχειρώντας να παγιώσει τετελεσμένα και να προλάβει τυχόν δυσμενείς εξελίξεις;
