ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ: ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Όταν είδα ότι ο Κώστας Μαχαίρας ήταν υποψήφιος για το βραβείο του «Retailer της Δεκαετίας 2002-2011», ήμουν σίγουρος ότι θα το έπαιρνε. Γιατί το άξιζε.

Θεωρώ ότι για την παραπαίουσα Ελλάδα, ο άνθρωπος που αναμόρφωσε την ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ είναι ο μάνατζερ του μέλλοντος. Έχει φαντασία, τόλμη, πιστεύει στην ομαδική προσπάθεια και, κυρίως, διαθέτει υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης. Αν ένας τέτοιος δείκτης συνδυαστεί με την ελληνο-αμερικανική αντίληψη του επιχειρείν, τότε το κοκτέϊλ είναι εκρηκτικό. Οδηγεί δε σίγουρα στην επιτυχία.

Με σπουδές στην διοίκηση επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, ο Κώστας Μαχαίρας απέκτησε ΜΒΑ από το Πανεπιστήμιο Ρούζβελτ του Σικάγου. Το 1980, υπηρετώντας την στρατιωτική του θητεία στο Τάγμα Ασφαλείας Συνόρων αποκτά, όπως λέει ο ίδιος, σημαντικές οργανωτικές εμπειρίες. Ξεκίνησε την επαγγελματική του καρριέρα στις ΗΠΑ, ως διευθυντής προμηθειών στην εταιρεία Quality Super Market, η οποία πωλούσε τρόφιμα, αλλά όχι ποτά και γάλα. Από την δουλειά του στην Αμερική, ο Κ.Μαχαίρας άντλησε πολύτιμες εμπειρίες, από αυτές που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός επαγγελματία. «Στην αμερικανική αγορά», εξηγεί, «έχεις να κάνεις με θηρία. Δεν χωρούν συναισθηματισμοί και εμείς, στην εταιρεία, δουλεύαμε στα όριά μας».

Το 1982 μπαίνει στην γνωστή εταιρεία Mars Inc. (θυγατρική της οποίας είναι σήμερα στην χώρα μας η Τροφεκλέκτ Μάστερφουντ), όπου και διαπρέπει ως γενικός διευθυντής για την Ελλάδα και την Ιταλία. Όχι, όμως, χωρίς να περάσει και από την Ολλανδία, ως υπεύθυνος μάρκετινγκ και πωλήσεων. «Στην Mars Inc. έμεινα 14 χρόνια», τονίζει ο Κ.Μαχαίρας, και προσθέτει ότι ήταν ο άνθρωπος που οργάνωσε το ελληνικό εμπορικό τμήμα. «Η Mars Inc. είναι η πιο σοσιαλιστική εταιρεία που έχω γνωρίσει. Δεν προδίδει τις αρχές της και διατηρεί πάντα τον οικογενειακό της χαρακτήρα», υπογραμμίζει. Το 1996 ο Κ.Μαχαίρας αποχωρεί από την Mars και συνεργάζεται με τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο στην Chipita International, αναλαμβάνοντας την θέση του γενικού διευθυντή, στην οποία και παρέμεινε για έναν χρόνο. «Υπήρξε και αυτή μια πολύ καλή εμπειρία», λέει. Ωστόσο, αποφασίζει να εγκαταλείψει την βιομηχανία για να επιστρέψει στο λιανικό εμπόριο.

Έτσι, τον Οκτώβριο του 1997 αναλαμβάνει την θέση του γενικού διευθυντή στην ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ, η οποία είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο από το 1990, ενώ από το 1992 έχει ενταχθεί στον βελγικό όμιλο Delhaize, ο οποίος κατέχει το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της. «Στο μεταξύ», λέει ο Κ.Μαχαίρας, «το ελληνικό λιανεμπορικό τοπίο έχει αλλάξει άρδην. Το ανοργάνωτο ελληνικό λιανεμπόριο των αρχών της δεκαετίας του 1980, μετά την είσοδο του Continent στην χώρα, προσαρμόζεται στα νέα λιανεμπορικά δεδομένα και εφαρμόζει σύγχρονες τεχνικές πωλήσεων και προώθησης. Γίνεται, επίσης, πιο επαγγελματικό και επιβεβαιώνεται, έτσι, το χάσμα που υπάρχει μεταξύ ενός λιανεμπόρου και του επαγγελματία λιανεμπόρου». Αυτό το χάσμα ο Κώστας Μαχαίρας θέλει να το ξεπεράσει και, με την εμπειρία που διαθέτει, γνωρίζει ότι πρέπει να αλλάξει όλη την φιλοφοσία των ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ –υπόθεση δύσκολη, αλλά όχι ακατόρθωτη για έναν έμπειρο μάνατζερ, γνώστη της αγοράς.

Έτσι, από το 1999, την ώρα που στην Ελλάδα η χρηματιστηριακή φούσκα έχει ήδη προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις, αρχίζει το μεγάλο αναπτυξιακό ταξίδι για μιαν αλυσσίδα που τότε είχε περίπου 36 καταστήματα, στην Αττική, την Στερά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Την χρονιά της «χρηματιστηριακής φούσκας», η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ επεκτείνεται στην Βόρειο Ελλάδα. Μέσα στην χρονιά ανοίγουν τέσσερα καταστήματα στην Θεσσαλονίκη (Σοφούλη, Συνδίκα, Τούμπα, Mega Θεσσαλονίκης) και εγκαινιάζονται άλλα δύο καταστήματα στην Αττική (Κυψέλη και Ζωγράφου). Το 2000 ανοίγουν πέντε νέα καταστήματα (Ίλιον, δύο στην Αγία Παρασκευή, Πεύκη και Πικέρμι). Μέχρι τον Αύγουστο του 2000, η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ αριθμεί 53 καταστήματα σε 11 πόλεις της Ελλάδας.

Το 2000 είναι η χρονιά ορόσημο για την εταιρεία, την οποία ίδρυσαν το 1969 οι αδελφοί Γεράσιμος και Χαράλαμπος Βασιλόπουλος. Ημερομηνία χαρακτηριστική για την ανάπτυξή της είναι η 16η Οκτωβρίου, όταν οι μέτοχοι των εταιρειών ΤΡΟΦΟ ΑΕ, ΕΝΑ Cash&Carry και ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ υπογράφουν οριστική σύμβαση συνεργασίας μεταξύ τους, και η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ εξαγοράζει κατά 100% τις παραπάνω εταιρείες δημιουργώντας, έτσι, την δεύτερη σε μέγεθος αλυσσίδα του ελληνικού λιανεμπορίου.

Αλλά και το 2001 είναι σημαντική χρονιά για την ιστορία της. Όλες οι ενέργειες επικεντρώνονται στην ολοκληρωμένη ένταξη της αλυσσίδας ΤΡΟΦΟ στους κόλπους της ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ. Προχωρά σε σημαντικές αλλαγές, όπως στην αναβάθμιση της ποιότητας, στην αναβάθμιση των φρέσκων προϊόντων, στον εμπλουτισμό της ποικιλίας, στην μείωση των τιμών πώλησης και στην κεντρικοποίηση του 80% των πωλήσεων. Παράλληλα, τοποθετούνται τα συστήματα Artemis και Eurostore σε όλα τα καταστήματα ΤΡΟΦΟ, μεταφέρονται οι οικονομικές και διοικητικές υπηρεσίες των νεοαποκτηθέντων εταιρειών στα κεντρικά γραφεία, στον Γέρακα, ξεκινούν οι ημερήσιες παραδόσεις και ανακαινίζονται ριζικά 12 καταστήματα ΤΡΟΦΟ, τα οποία μετονομάζονται σε ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ.

Το αεροπλάνο έχει απογειωθεί για τα καλά και, παρά την θύελλα που προδιαγράφεται στον ορίζοντα, ο πιλότος κρατά καλά το πηδάλιο. Ξέρει πού πάει και τί θέλει. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2003 ανοίγει το πρώτο Free Flow –Self Service κατάστημα στο Χαλάνδρι, που διαθέτει και το πρωτοποριακό σύστημα self-scanning. Ταυτόχρονα δε, εγκαινιάζεται το πρώτο πανευρωπαϊκό AB City στον Πειραιά, το οποίο είναι η μετεξέλιξη των AB City Market.

Ο Κώστας Μαχαίρας έχει βάλει τον αυτόματο πιλότο και στην ουσία αλλάζει το ελληνικό λιανεμπορικό τοπίο. Ταυτόχρονα, όμως, ο όμιλος καινοτομεί και σε υψηλή τεχνολογία. Η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, για να προσφέρει στους καταναλωτές της προϊόντα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπολειπόμενη διάρκεια ζωής, αλλά και για να μειώσει την πιθανότητα ύπαρξης ληγμένων προϊόντων στα ράφια της, σχεδίασε και εφαρμόζει μηχανογραφημένο σύστημα ελέγχου, το «πλάνο σύμβασης ζωής». Το πλάνο αυτό έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε, ανάλογα με την συνολική διάρκεια ζωής του προϊόντος και το εύλογο χρονικό διάστημα που χρειάζεται ο καταναλωτής προκειμένου να το καταναλώσει, αποσύρεται από το ράφι πώλησης ημέρες ή και μήνες πριν από την ημερομηνία λήξης του. Κάθε προϊόν ακολουθεί προδιαγεγραμμένο χρονικό όριο αναφορικά με τα στάδια: α) της υπολειπόμενης διάρκειας ζωής του, στην παραλαβή από τον προμηθευτή, β) της διάρκειας αποθήκευσης και αποστολής του στο κατάστημα και γ) του χρόνου παραμονής του στον χώρο πώλησης.

Την εταιρεία απασχολεί ιδιαιτέρως και το θέμα των τιμών και της «παράδοσης» του ακριβού σούπερμαρκετ. Με δύο κινήσεις καλά οργανωμένες, μέσα στο 2004, όπως η μείωση των τιμών της σε 2.300 προϊόντα αλλά και η παρουσίαση της νέας πανευρωπαϊκής αντι discount σειράς προϊόντων 365 του ομίλου Delhaize, η εταιρεία καταξίωσε την διεκδίκησή της να θεωρείται ότι προσφέρει στους καταναλωτές από τις πλέον ανταγωνιστικές τιμές και υπηρεσίες στον κλάδο και άφοβα να προκαλεί σε συγκρίσεις.

Αυτό είναι σήμερα το μεγάλο όπλο του Κ.Μαχαίρα, ο οποίος είναι πλέον ο «ισχυρός άνδρας» στον όμιλο. Στην Ελλάδα «κάθεται» πάνω σε 250 καταστήματα, που το 2012 θα αυξηθούν και, κατά δήλωση του «Retailer της Δεκαετίας 2002-2011», θα πρωτοτυπήσουν για μιαν ακόμη φορά. «Το λίπος του ομίλου θα το μοιράσουμε στους καταναλωτές», δήλωσε ο Κ. Μαχαίρας μετά την βράβευσή του. Στην σημερινή κρίση, η συναισθηματική του νοημοσύνη είναι ένα πανίσχυρο συγκριτικό πλεονέκτημα, εμπλουτίζεται δε από την φαντασία του και την ρεαλιστική της πραγμάτωση. Τα δύο αυτά συστατικά συνθέτουν ένα πολύ, μα πολύ επιτυχημένο άνθρωπο του επιχειρείν. Οι άνθρωποι που τον ψήφισαν για το βραβείο που τού απενεμήθη, ήξεραν τί έκαναν.