του Giles Merritt*
Η κοινή συναίνεση μεταξύ των σχολιαστών των μέσων ενημέρωσης ανά τον κόσμο είναι ότι αν δεν αντισταθούμε όλοι στον προστατευτισμό, θα χάσουμε τις ευκαιρίες ανάκαμψης μετά τον κορονοϊό. Προειδοποιούν ότι οι νέοι φόροι και άλλοι εμπορικοί φραγμοί θα καταπατήσουν τυχόν σημάδια ανάπτυξης και ευημερίας.
Πώς, εν τοις πράγμασι, μπορεί να νικηθεί ο αναδυόμενος προστατευτισμός; Είναι αρκετά εύκολο να επαινέσουμε τα προτερήματα του ελεύθερου εμπορίου, αλλά στα πλαίσια μιας παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, μπορεί να θεωρηθεί ως πολιτική αυτοκτονία για κυβερνήσεις που ήδη τρέχουν φοβισμένες να επιτρέψουν σε εξωτερικούς ανταγωνιστές να κοστολογήσουν τοπικές εργασίες.
Πού είναι οι Ευρωπαίοι; Μας αρέσει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως πρωταθλητές των ανοιχτών συνόρων και των ελεύθερων αγορών, αλλά ήδη «αφήνουμε μερικές πεινασμένες αλεπούδες στο κοτέτσι». Οι εν λόγω αλεπούδες είναι οι ηγετικές κυβερνήσεις της Ε.Ε. , οι μεγάλες εταιρείες και βιομηχανίες που «εξοικονομούν», και το κοτέτσι είναι το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα.
Η ενίσχυση των αδύναμων βιομηχανιών μπορεί, επίσης, να έχει καταστροφικές συνέπειες
Η Γερμανία και η Γαλλία εκρέουν τα μετρητά των φορολογουμένων σε μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν πληγεί, όπου φοβούνται για τις ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας υψηλής τεχνολογίας και υψηλής αξίας. Είναι αδιανόητο ότι, μετά από τόσα χρήματα που έχουν ξοδευτεί, το Παρίσι και το Βερολίνο δεν θα κάνουν ό, τι μπορούν για να προστατεύσουν τις επενδύσεις τους. Για να υπερασπιστεί 400.000 θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία, η Γαλλία «χορηγεί» με 8 δις. ευρώ τον όμιλο PSA των Peugeot, Renault και Citroen, και δανείζει 5 δις ευρώ περισσότερα στη Renault. Για να υποστηρίξει άλλες 100.000 θέσεις εργασίας στη γαλλική αεροπορική βιομηχανία, ξοδεύει πάνω από 15 δις ευρώ.
Το Βερολίνο, ένας μακροχρόνιος αντίπαλος των κρατικών ενισχύσεων, καταβάλλει 9 δις ευρώ για να σώσει μόνο τη Lufthansa και επιδοτεί ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Στην Ιταλία, η Chrysler-Fiat επιζητά επιδόματα 6 δις ευρώ. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα μόνο από τον κατάλογο διάσωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την προσωρινή άρση της απαγόρευσης αθέμιτων στρεβλώσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Οι παρατηρητές ανταγωνισμού των Βρυξελλών επέτρεψαν, επίσης, μια σειρά κρατικών ενισχύσεων σε προηγμένους τομείς, όπως οι μπαταρίες αυτοκινήτων, οι τεχνολογίες υδρογόνου και η μικροηλεκτρονική.
Σε όλες αυτές τις βιομηχανίες, το επόμενο βήμα ενδέχεται να είναι οι ανταγωνιστικές απαιτήσεις για προστασία από τους διεθνείς ανταγωνιστές των Ευρωπαίων. Εάν η επερχόμενη παγκόσμια ύφεση είναι τόσο μεγάλη και βαθιά, όσο φοβούνται οι οικονομολόγοι, οι προστατευτικές πιέσεις στην Ευρώπη, και όχι μόνο, θα είναι δύσκολο να γίνουν ανεκτές.
Πολλά από τα πακέτα ανάκαμψης που εισάγουν οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. είναι άκρως απαραίτητα. Τα επιδόματα αναστολής εργασίας για την αποθάρρυνση των μαζικών απολύσεων από εταιρείες που έχουν πληγεί, αποδεικνύονται ζωτικής σημασίας, και τα επιδόματα σε τομείς όπως η φιλοξενία και οι μεταφορές μπορεί, τελικά, να συμβάλλουν σημαντικά στις διαδικασίες επιστροφής στην κανονικότητα. Ωστόσο, η στήριξη των αδύναμων βιομηχανιών μπορεί, επίσης, να επιφέρει καταστροφικές συνέπειες.
Η Ε.Ε. έχει την ευκαιρία να ανακτήσει τον ΠΟΕ και να επανέλθει
Το στοίχημα είναι ότι μέσα σε λίγους μήνες, οι αντισταθμιστικοί δασμοί και οι περιορισμοί στις εισαγωγές θα αυξάνονται παγκοσμίως, και αυτό θα ήταν εις βάρος όλων. Απαιτείται άμεση δράση για την αντιμετώπιση της καταστροφής και το μέσο για τη δράση αυτή είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ), με έδρα τη Γενεύη. Τα μέλη του ΠΟΕ πρέπει να σχεδιάσουν μια διεθνή οδηγία που θα συνδυάζει βραχυπρόθεσμες κρατικές χρηματοδοτήσεις διάσωσης με δεσμεύσεις σε κανονισμούς ελεύθερων συναλλαγών.
Όπως επιφύλασσε η τύχη, ο ΠΟΕ βρίσκεται σε κακό χάος. Η προστατευτική διακυβέρνηση Trump στις ΗΠΑ έτριξε τα δόντια, σαμποτάροντας τον μηχανισμό του ΠΟΕ για την επίλυση των διαφορών, ενώ ο Βραζιλιάνος αρχηγός του οργανισμού, Roberto Azevedo, παραιτείται πρόωρα ως διαμαρτυρία. Ο δρόμος είναι επομένως ανοιχτός για να αναλάβει ένας Ευρωπαίος διάδοχος τον Σεπτέμβριο με το πλήρες βάρος στην Ε.Ε., σε μια προσπάθεια υπό την ηγεσία του ΠΟΕ, να αποτρέψει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
Αλλά οι Βρυξέλλες δεν ορθώνουν το ανάστημα. Ο επίτροπος εμπορίου της Ε.Ε., Phil Hogan, έχει δηλώσει την επιθυμία του να αναλάβει από τον Azevedo, αλλά δεν έχει ακόμη κερδίσει την υποστήριξη και των 27 κρατών μελών. Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παίζουν πολιτικά παιχνίδια για τον διορισμό του Hogan και με τις καθυστερήσεις το ιρλανδικό μέλος της επιτροπής Von der Leyen χάνει τη δυναμική του.
Ο Hogan κέρδισε μεγάλο σεβασμό για τον επιδέξιο χειρισμό του χαρτοφυλακίου γεωργίας στην επιτροπή Juncker. Γνωστός σε πολλούς ως «Μεγάλος Phil» επειδή έχει ύψος περίπου εξίμισι πόδια (πάνω από 2 μέτρα), έχει τη φήμη ενός έξυπνου διαπραγματευτή, με προσοχή στη λεπτομέρεια. Η Ε.Ε. έχει την ευκαιρία να ανακτήσει τον ΠΟΕ και να επανέλθει- ο προκάτοχος του Azevedo ήταν ο Pascal Lamy- και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαθεί η ευκαιρία. Θα μπορούσε να διακυβεύεται η διατήρηση του διεθνούς εμπορικού συστήματος.
*Ιδρυτής και πρόεδρος, Friends of Europe
**πρώτη δημοσίευση: www.friendsofeurope.org
