του Andres Ortega*
«Γιατί ελευθερία;» ρώτησε ο Lenin τον Fernando de los Rios, καθηγητή πολιτικού δικαίου και ηγέτη Ισπανού σοσιαλιστή των δεκαετιών 1920 και 1930. «Ελευθερία για να είμαστε ελεύθεροι», ορθώς απάντησε ο Rios.
Η παρέκκλιση του πολυμερισμού
«Γιατί πολυμερισμός;» θα μπορούσε να είναι το σημερινό ερώτημα. Και η απάντηση δεν μπορεί απλώς να είναι «Για να είμαστε πολυμερείς», όπως θα υποστήριζαν κάποιοι.
Ο πολυμερισμός δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά πολύ περισσότερο μέσον και μέθοδο, όχι τελικό στόχο. Το ζήτημα είναι ότι αυτή τη στιγμή έχει χαθεί ο σκοπός της.
Πρώτα από όλα, δεν υπάρχει κοινή συναίνεση για τους λόγους συνεργασίας μας, για τους οποίους θέλουμε να ακολουθήσουμε τον πολυμερισμό.
Σύμφωνα με τον Francis Fukuyama, πολιτικό επιστήμονα, οι μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις δεν προκύπτουν από διαφωνίες σχετικά με το πώς να συνεργαστούμε, αλλά μάλλον από την έλλειψη σκοπιμότητας σχετικά με τον λόγο συνεργασίας, αποτέλεσμα της απώλειας παγκόσμιας συναίνεσης.
Στα παραπάνω μπορεί να προστεθεί η αδυναμία του πολυμερισμού να ανταποκριθεί με την απαιτούμενη συνθετότητα προς αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων και το συγκλονιστικό: «Ο καθένας για τον εαυτό του!», ως απάντηση σε καταστροφές όπως ο COVID-19. Βάσει της θεωρίας συστημάτων, μόνο η ίδια η συνθετότητα μπορεί να νικήσει την συνθετότητα.
Η κρίση του κορονοϊού θα μπορούσε είτε να οξύνει είτε να βοηθήσει να ξεπεραστεί, η διαταραχή του πολυμερισμού, και αυτό με περισσότερη διεθνή συνεργασία και πέραν της παγκόσμιας υγείας. Το αποτέλεσμα δεν είναι ακόμη εμφανές.
Μέχρι στιγμής, η κρίση του κορονοϊού δεν ενίσχυσε τον πολυμερισμό, αλλά δείχνει να τον εξάντλησε. Αποτελεί, όμως, ένα από τα βασικά θέματα διεθνών συζητήσεων.
Περί συλλογικής νοημοσύνης
Ο πολυμερισμός είναι η συμμαχία δυνάμεων προς αναζήτηση κοινών στόχων. Είναι αντίθετο του μονομερισμού (ενεργώ μόνος μου), της μονομέρειας, που μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια αναρχία και χάος, και στο «Καθένας για τον εαυτό του!»
Γίνονται συμφωνίες και η αποτυχία συμφωνίας θα άφηνε όλες τις πλευρές εκτεθειμένες. Συνδέεται συνήθως με ένα σύνολο διεθνών θεσμών που προέκυψαν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο πολυμερισμός, ενώ απαιτεί διοίκηση, χρειάζεται συλλογική νοημοσύνη. Κατά μια άποψη, εν μέσω αντιπαραθέσεων μεταξύ συνασπισμών κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, υπήρξαν μεγάλες δόσεις πολυμερισμού.
Σε γενικές γραμμές, η προοπτική επιπλέον πολυμερισμού είναι καλή. Περισσότερα ζητήματα είναι παγκόσμια, ενώ οι συγκρούσεις συμφερόντων πρέπει να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν ειρηνικά.
Ο πολυμερισμός είχε, και έχει, τους στόχους του και υποστηρίζει ορισμένες αξίες, οι οποίες τώρα βρίσκονται υπό αμφισβήτηση. Οι εθνικοί αγώνες για τα αποθέματα Remdesivir, ενός φαρμάκου που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία από τον COVID 19, είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα της αποτυχίας του πολυμερισμού. Αυτό δεν αποτελεί θετικό μήνυμα αναφορικά με τη διαχείριση ενός πιθανού εμβολίου.
Υπερ-παγκοσμιοποίηση
Η κρίση COVID 19 έχει αναδείξει ένα σύνολο τρωτών σημείων. Μια υπερ-παγκοσμιοποίηση που ελαχιστοποίησε το κόστος συναλλαγών και παραγωγής, ενώ μεγιστοποίησε την αποδοτικότητα.
Αληθεύει ότι η παγκοσμιοποίηση βοήθησε δισεκατομμύρια ανθρώπων να βγουν από τη φτώχεια, αλλά με την πρόκληση περισσότερων ανισοτήτων εντός και μεταξύ κοινωνιών. Ο τίτλος και το περιεχόμενο ενός νέου βιβλίου των Matthew Klein και Michael Pettis μαρτυρά: Οι Εμπορικοί Πόλεμοι είναι Ταξικοί Πόλεμοι.
Προσδίδει μια γεωπολιτική οπτική στη γνωστή πολιτική δικτατορία των ΗΠΑ ότι «η πολιτική στο σύνολό της είναι τοπικό ζήτημα». Απλούστατα, ρωτήστε τον Trump για επιβεβαίωση.
Σήμερα, ο πολυμερισμός είναι πιο σημαντικός από ποτέ, διότι παρέχει έναν τρόπο αντιμετώπισης του εθνικισμού και του λαϊκισμού. Η συλλογική νοημοσύνη είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση ενός νέου συστήματος πολυμερισμού για τον 21ο αιώνα.
Το χρειαζόμαστε για τον COVID 19 (μια πανδημία που μπορεί να συνεχιστεί) και μετά από αυτόν, ώστε να αποτρέψουμε και να διαχειριστούμε και άλλες καταστροφές που ίσως εμφανιστούν.
Τι χρειάζεται
Η ανανέωση του πολυμερισμού απαιτεί:
-εστίαση στην ευημερία και την ισότητα,
- αποδοχή της διαφορετικότητας,
-αντοχή, νομιμότητα και όχι πρόκληση κακού,
-σεβασμό στην αποκέντρωση (συχνά συγχέεται με τις βέλτιστες πρακτικές),
-συστηματική συνοχή.
Με άλλα λόγια, απαιτεί μια ολική πολιτική προσέγγιση, εστίαση σε κάθε πτυχή των πολιτικών τακτικών.
Απαιτεί, επίσης, τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. Εάν ο Trump επανεκλεγεί το Νοέμβριο αυτό θα είναι δύσκολο, αλλά όχι απίθανο. Εάν κερδίσει ο Joe Biden, ο πολυμερισμός θα επιστρέψει, αλλά θα πάρει μια πολύ διαφορετική μορφή από αυτήν που είχε κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Δεν εξετάζουμε την προοπτική αποκατάστασης του προηγούμενου status quo, αλλά την ανάγκη για μια νέα δομή, μια επαναδημιουργία.
*Εξειδικευμένος Ερευνητής στο «Elcano Royal Institute», επιστημονικό επιτελείο ισπανικών εξωτερικών υποθέσεων
**πρώτη δημοσίευση: www.theglobalist.com
