του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Κυριακή, 4 Ιουνίου 1989. Ο υπογράφων, μαζί με άλλους έξι Έλληνες συναδέλφους του, ευρίσκεται στις Βρυξέλλες, προσκεκλημένος για μία ενημερωτική συνάντηση, την επομένη ημέρα, με ανώτατα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αργά το απόγευμα, η βελγική τηλεόραση στις ειδήσεις της μεταφέρει προς τους τηλεθεατές της μία ιστορική εικόνα.
Στην πλατεία ΤιενΑνΜεν του Πεκίνου, ένας φοιτητής –του οποίου η ταυτότητα παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα– ορθώνει το ανάστημά του σε μία κολώνα από 17 τεθωρακισμένα άρματα μάχης και προσπαθεί να τα εμποδίσει να επιτεθούν στους 110.000 και πλέον Κινέζους φοιτητές οι οποίοι βρίσκονται στην πλατεία, ζητώντας ελευθερία και δημοκρατία.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Τα τεθωρακισμένα, με εντολή του τότε συντηρητικού κομμουνιστή πρωθυπουργού Λι Πινγκ, επετέθησαν στους φοιτητές, προκαλώντας 300 νεκρούς κατά τις κινεζικές αρχές και 3.000 νεκρούς σύμφωνα με τους δυτικούς παρατηρητές. Την άλλη ημέρα, πέρα από τις μεγάλες ταραχές οι οποίες είχαν ξεσπάσει στο Πεκίνο, στην εξέγερση των φοιτητών στις πόλεις Σινγκντου και Λαζχου η καταστολή των διαδηλώσεων μεταφράσθηκε σε 300 και 200 νεκρούς αντιστοίχως. Στις 7 Ιουνίου 1989, συγκρούσεις εκ του συστάδην στην Σαγκάη, στην Κινγκντάο και στην Ξιαν καταλήγουν σε 50 νεκρούς και στις 8 Ιουνίου ο στρατός καταλαμβάνει ολόκληρο το Πεκίνο, ενώ ξεσπούν συγκρούσεις στο Χονγκ-Κονγκ.
Στις 15 Ιουνίου αναγγέλλονται οι πρώτες καταδίκες εις θάνατον και 1.600 συλλήψεις. Το κομμουνιστικό καθεστώς δεν αστειεύεται. Έτσι, στις 20 Ιουνίου 1989, εις το όνομα της μεγάλης προλεταριακής επαναστάσεως και του εμπνευστού της «Μεγάλου Τιμονιέρη», δηλαδή του Μάο Τσε Τουνγκ, εκτελούνται στην Σαγκάη τρεις εργάτες!
Τιμωρήθηκαν διότι είχαν προσχωρήσει στην κίνηση του πρώην ηγετικού στελέχους του ΚΚ Κίνας, Χου Γιαομπανγκ –κίνηση η οποία απετέλεσε και την αφορμή για να ξεσηκωθούν οι φοιτητές και να αρχίσει η περίφημη «Άνοιξη του Πεκίνου». Το 1987, ο Χου Γιαομπανγκ είχε παραιτηθεί από το πόστο του στο ΚΚ Κίνας και είχε κατηγορηθεί για «φιλελεύθερη απόκλιση».
Με αφορμή τον περίεργο ξαφνικό θάνατό του, στις 15 Απριλίου 1989, χιλιάδες φοιτητές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία ΤιενΑνΜεν με αίτημα τον εκδημοκρατισμό του καθεστώτος και την απελευθέρωση 200 φοιτητών οι οποίοι είχαν συλληφθεί στην ίδια πλατεία στις 2 Απριλίου 1989. Πολύ γρήγορα, ωστόσο, το φοιτητικό κίνημα –που, μεταξύ άλλων, ζητούσε και την απελευθέρωσή του από την κομμουνιστική πανεπιστημιακή νομενκλατούρα– τις νύκτες της 18ης και 19ης Απριλίου, με την συμπαράσταση εργατών και απλών πολιτών, προσπαθεί να «εισβάλει» στο Ζονγκνανχάϊ, την πολυτελή περιοχή όπου κατοικούν οι ανώτατοι λειτουργοί της κομμουνιστικής νομενκλατούρας. Μετά την βίαιη καταστολή της προσπάθειας αυτής, στις 22 Απριλίου ξεσπούν νέες μαζικές διαδηλώσεις και οι διαδηλωτές καταλαμβάνουν τον χώρο του Μνημείου των Ηρώων του Λαού, γύρω από το οποίο συγκεντρώνονται περισσότεροι από 50.000 φοιτητές, εργάτες και κάποιοι αγρότες.
Η κομμουνιστική εξουσία αντιμετωπίζει μία άνευ προηγουμένου πρόκληση. Απέναντί της υπάρχουν 200.000 φοιτητές και χιλιάδες θύματα της θηριωδίας των κοκκινοφρουρών την περίοδο της «πολιτιστικής επανάστασης» του «Μεγάλου Τιμονιέρη». Η δε κατάσταση επιδεινώνεται καθημερινώς. Έτσι, από την 27η Απριλίου 1989, χιλιάδες κόσμος μαζεύεται στην πλατεία ΤιενΑνΜεν –η οποία θεωρείται κορυφαία έκφραση κατά της εξουσίας και της πολιτικής ζωής. Εξάλλου, στην πλατεία αυτή, 70 χρόνια πριν, είχε δημιουργηθεί το «Κίνημα της 4ης Μαΐου», που ήταν και η πρώτη σοβαρή προσπάθεια εκδημοκρατισμού της χώρας. Έτσι, ενόψει της επετείου της 4ης Μαΐου, πάνω από ένα εκατομμύριο Κινέζοι συγκεντρώνονται στην διάσημη πλατεία και ελπίζουν ότι η κομμουνιστική εξουσία θα προχωρήσει σε κάποιες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
Η ελπίδα αυτή είχε τροφοδοτηθεί και από την αναγγελθείσα για τις 17 Μαΐου 1989 επίσκεψη στην Κίνα του Ρώσου ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Πολλοί πίστεψαν ότι η επίσκεψη αυτή, η οποία τελικώς ματαιώθηκε, θα μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία για την εφαρμογή και στην Κίνα κάποιων αρχών της «γκλασνόστ» και της «περεστρόϊκα».
Οι ελπίδες αυτές υπήρξαν μάταιες και επνίγησαν στο αίμα.
Σήμερα, η αναφορά στα ιστορικά αυτά γεγονότα απαγορεύεται και οι παραβάτες φυλακίζονται. Σχεδόν ουδείς δε στην Δύση ασχολείται με την «Άνοιξη του Πεκίνου», πολλοί όμως είναι αυτοί που συνεργάζονται με την κομμουνιστική Κίνα Α.Ε. Φευ…
