του Stephan Richter*
Από την άφιξη του Donald Trump στο Oval Office, υπήρχε μια ευδιάκριτη τάση στον διεθνή χώρο «αγιοποίησης» της Angela Merkel.
Ως έμπειρη ηγέτης και υπέρμαχος της παγκόσμιας συνεργασίας, η Merkel εκπροσωπεί το αντίθετο του Trump- τόσο ως προς την ακόρεστη μεγαλομανία του, όσο και ως προς τον ακραίο εθνικισμό του.
Αλλά ακόμη και οι θαυμαστές της Γερμανίδας καγκελαρίου- τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό- ανησυχούν από καιρό ότι συχνά έχει την τάση να ενεργεί αρκετά επιφυλακτικά.
Ειδικότερα, έκριναν ελλιπή τη στάση της αναφορικά με τη χρηματοπιστωτική και οικονομική οργάνωση της Ε.Ε.
Περί Κληρονομιάς
Την ίδια στιγμή, και ενώ η Merkel βρίσκεται στους τελευταίους περίπου 15 μήνες της θητείας της ως Γερμανίδα Καγκελάριος, υπήρχαν πολλές σημαντικές προτάσεις ώστε να εστιάσει στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής της κληρονομιάς.
Επομένως, αποτέλεσε μεγάλη ανακούφιση στους υπέρμαχους της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης, στα τέλη Μαΐου, το άκουσμα των νέων μιας συμφωνίας μεταξύ του Γάλλου Προέδρου Emmanuel Macron και της Καγκελάριου Merkel.
Συμφωνία Merkel-Macron
Σε μια κοινή τηλεδιάσκεψη, οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν τη δέσμευσή τους για την ίδρυση ενός ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης, ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, προς αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του κορονοϊού.
Στο σημείο αυτό, τελικά, οι μεταρρυθμιστές έδειξαν ικανοποίηση: Μια ξεκάθαρη δέσμευση της Γερμανίας να αναμειχθεί περισσότερο οικονομικά. Μια πολύ καλή απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Καθώς, επίσης, και μια πραγματική κορωνίδα της κληρονομιάς της Merkel.
Μια πολύ καλή απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης;
Η λήξη της τετραήμερης ευρωπαϊκής Συνόδου κορυφής ήταν, κυρίως, μια απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Είναι προφανές ότι οι βασικές διαφωνίες ως προς την ίδρυση του ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης αφορούσε δύο βασικά ζητήματα:
1.Πόσα χρήματα θα διατίθενται στις χώρες που έχουν πληγεί ως δάνεια και πόσα ως χορηγήσεις;
2. Και τι είδους όροι θα τεθούν;
Άνευ προϋποθέσεων η Ιταλία;
Και, φυσικά, οι Ιταλοί ήθελαν μόνο επιχορηγήσεις, χωρίς όρους. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι Ισπανοί δεν ήταν κάθετα αντίθετοι στην αποδοχή κάποιου είδους προϋποθέσεων. Δεν θα έπρεπε να προκαλεί αυτό τόσο μεγάλη έκπληξη, καθώς στην πραγματικότητα έχουν πολύ καλύτερο ιστορικό- όχι μόνο στην αποδοχή παρεναίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο- αλλά και ως προς τις σχετικές τους ενέργειες.
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι το επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά, ότι δηλαδή οι χώρες της Ε.Ε. έπρεπε να είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρες προς την Ιταλία ώστε να αποτρέψουν μια δεξιά κυβέρνηση εκεί, είναι αβάσιμο.
Παρόλο που η χώρα θα λάβει γενναιόδωρες εκταμιεύσεις από το ταμείο ανάκαμψης της Ε.Ε., δυστυχώς μια δεξιά κυβέρνηση εξακολουθεί να αποτελεί πιθανό ενδεχόμενο για την Ιταλία.
Επίσης, εξακολουθούν να υπάρχουν εύλογες αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της Ιταλίας να εφαρμόσει βασικές μεταρρυθμίσεις. Εάν επαναληφθούν παρελθοντικές πρακτικές, θα είναι δικαιολογημένη η υπόθεση ότι η Ιταλία δεν θα μπορεί πλέον να βασίζεται σε μεγάλη ανεκτικότητα των ευρωπαϊκών εταίρων.
Ο τυχερός σχηματισμός της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής για τη Merkel
Όχι ότι η Angela Merkel ή η γερμανική κυβέρνηση θα το παραδέχονταν ποτέ, αλλά υπήρξε ένας πολύ αποτελεσματικός καταμερισμός των εργασιών κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των τελευταίων μηνών.
Στο παρελθόν, η γερμανική κυβέρνηση πιθανότατα θα υπερασπίζονταν τα τέσσερα (ή πέντε, συνυπολογίζοντας τη Φινλανδία στις κυβερνήσεις της Ολλανδίας, Αυστρίας, Δανίας και της Σουηδίας) «φειδωλά» κράτη- μέλη.
Συγκεκριμένα, η Merkel ήξερε ότι μπορούσε να βασιστεί στο πείσμα και την εμπειρία του Mark Rutte, ολλανδού πρωθυπουργού, για να παίξει το σκληρό της παιχνίδι.
Η ουδετερότητα της Γερμανίας
Εύλογα μπορεί να υποθέσει κανείς ότι τουλάχιστον οι περισσότεροι βουλευτές που εκπροσωπούν το ΧΔΕ/ΧΚΕ, το μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής κυβέρνησης, συμφωνούν κατά το πλείστον με τις απόψεις του Rutte.
Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι Γερμανοί ψηφοφόροι τάσσονται υπέρ ενός ταμείου ανάκαμψης που βασίζεται κυρίως σε δάνεια, και όχι ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις.
Όλα αυτά επέτρεψε στη χώρα της Angela Merkel να διαδραματίζει το ρόλο της προεδρίας της Ε.Ε. Θα μπορούσε να συμφωνήσει με τον Emmanuel Macron και με τη στήριξη του Rutte να παίξει τον ρόλο των Βρετανών προ-Brexit.
Η Merkel γνώριζε εκ πείρας, ως Προτεστάντης και η ίδια, ότι οι τρεις πιο «προτεσταντικές» κυβερνήσεις (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία) και η καθολική Αυστρία θα αγωνίζονταν σκληρά για να ιδρύσουν το ταμείο ανάκαμψης με δίκαιους όρους.
Η Merkel δεν μπορεί να χάσει
Επομένως, δεν έχει την ανάγκη η γερμανική κυβέρνηση να ακολουθήσει αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα, με χαρά άφησε τους Ολλανδούς να πάρουν την ευθύνη, για την- άλλωστε- συνήθη γερμανική θέση στην ΕΕ.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ομάδα της Merkel, χάρις στις τέσσερις «φειδωλές» χώρες, δεν είχε τίποτα να χάσει.
Εάν η συμφωνία είχε περάσει όπως προβλέπονταν, η Merkel θα μπορούσε να διεκδικήσει πλήρως τα εύσημα. Και αν περάσει- όπως συνέβη τώρα- με σημαντικούς όρους, μπορεί να ισχυρίζεται ότι προσπάθησε να είναι πολύ γενναιόδωρη, αλλά ότι υπήρχε μεγάλη εναντίωση.
Αυτό είναι που, από πολιτική άποψη, καλείται ουδέτερη θέση.
*εκδότης και αρχισυντάκτης, «The Globalist»
**πρώτη δημοσίευση: www.theglobalist.com
