του Stephan Richter*
Οι πολιτικοί εμπειρογνώμονες στην Ευρώπη συχνά εκφράζουν το παράπονό τους για το γεγονός ότι, εφόσον η Ε.Ε. αποτελείται από 27 κράτη- μέλη, η από κοινού λήψη αποφάσεων είναι συχνά δύσκολη και τα αποτελέσματα είναι ανεπαρκή.
Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι συχνά ονειρεύονται μια καλύτερη ενοποίηση και βέβαια οραματίζονται τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Θα έπρεπε να το ξανασκεφτούν.
Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων στις ΗΠΑ είναι πολύ χειρότερες
Πράγματι, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι επισήμως αναγνωρισμένες ως μία χώρα, οργανωμένη σε ένα ομοσπονδιακό σύστημα 50 πολιτειών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρουν ακόμη και φορολογική ένωση, κάτι που οι προοδευτικοί στην Ευρώπη επιθυμούν να επιτύχουν επίσης, ενώ οι συντηρητικοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να εναντιώνονται.
Όμως, παρά τη φασαρία, την ένταση και την αναστάτωση κατά την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής που μόλις ολοκληρώθηκε, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η διαμόρφωση πολιτικής στην Washington αποτελεί συχνά πολύ πιο εξαντλητική διαδικασία.
Οι ΗΠΑ και οι διαφυλετικές διαμάχες
Εκεί, δύο αντίπαλες πλευρές εμπλέκονται σε μια σκληρή διαφυλετική διαμάχη. Επιπλέον, οι πολιτικοί στην Washington σπανίως- αν όντως κάποτε- καταλήγουν σε διμερή συμφωνία.
Εάν αυτό συμβεί, αποτελεί συνήθως απλώς μια βραχυπρόθεσμη πρακτική, που σημαίνει ότι πολύ σύντομα η εξαντλητική εσωτερική διαμάχη θα ξεκινήσει και πάλι. Τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται είναι συχνά προς όφελος των αδιάλλακτων εξτρεμιστών.
Και βέβαια, υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σχεδόν αδύνατο να επιλυθούν τα ουσιωδέστερα προβλήματα.
Σύνοδοι της Ε.Ε. ως ασκήσεις ηρεμίας;
Αντιθέτως- αν και είναι δύσκολο να το πιστέψουμε για τις ευρωπαϊκές διαμάχες μεταξύ των συμμετεχόντων στις συνόδους και του εν γένει ευρωπαϊκού κοινού- η Ε.Ε. παρουσιάζει ισχυρή εσωτερική λογική, ακόμη και ηρεμία.
Στην ουσία, έθεσε απλώς το οικονομικό πλαίσιο βάσει του οποίου θα κυβερνάται η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα επόμενα επτά χρόνια. Και συμφώνησε σε ένα ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενο πακέτο ειδικών μέτρων ανάκαμψης, που έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις από την κρίση του COVID-19. Η λέξη-κλειδί στο σημείο αυτό είναι ότι «συμφώνησε».
Σαν παπικό κονκλάβιο
Κατά κάποιο τρόπο, η σύνοδος κορυφής των Βρυξελλών- για ακόμη μια φορά- τελείωσε σαν ένα παπικό κονκλάβιο της Καθολικής Εκκλησίας.
Τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας, διενεργήθηκαν πληθώρα εντατικών πολιτικών διαπραγματεύσεων. Υπήρξε μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ διαφόρων παρατάξεων για το ποιος θα επικρατήσει. Προκαλούνται διαμάχες που εύκολα μπορούν να αποβούν μοιραίες. Πολλές περιπτώσεις αντίστοιχες με της «Κίνας» μπορεί να ξεσπούν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών, εντείνοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις. Ωστόσο, πάντοτε στο τέλος υψώνεται λευκός καπνός.
Πώς φαίνεται το αδιέξοδο
Ας συγκρίνουμε τα παραπάνω με τα δεδομένα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ας δούμε πρώτα τη διαδικασία του προϋπολογισμού. Ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός των ΗΠΑ σπάνια, εάν όντως ποτέ, συμφωνείται εντός εύλογου χρονικού πλαισίου.
Για να το αντισταθμίσει αυτό, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ προσπαθεί συχνά να λειτουργήσει βάσει μακροπρόθεσμων ψηφισμάτων, ενώ εμφανίζει ιδιαίτερη δυσκολία στο να ψηφίσει μόνο ετήσιους προϋπολογισμούς. Μόνο στην έσχατη περίπτωση μιας κυβερνητικής διάλυσης, στην κυριολεξία, μπορεί να επιτευχθεί κάτι.
Οι παρελθοντικές αποτυχίες των Η.Π.Α.
Τώρα, ας κάνουμε μια αναδρομή στην παγκόσμια οικονομική κρίση 2008/9, προάγγελο της τρέχουσας κρίσης του COVID-19. Ο τότε Πρόεδρος, ο Barack Obama, πρότεινε ένα λογικό επενδυτικό πρόγραμμα υποδομών για την τόνωση της οικονομίας και την επιστροφή των ατόμων στην απασχόληση.
Αυτή η πρόταση ήταν μια κλασική απάντηση οικονομικής πολιτικής για την τόνωση της ζήτησης. Με δεδομένο την όλο και χειρότερη κατάσταση των υποδομών στις ΗΠΑ, αποτελούσε επίσης μια πραγματικά αξιόλογη ιδέα.
Η συμφωνία επί των απαιτούμενων κεφαλαίων θα ήταν βέβαιη για οποιοδήποτε πολιτισμένο έθνος. Αλλά όχι για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, οι Ρεπουμπλικάνοι καλλιεργούσαν την ιδέα ότι αυτό θα οδηγούσε σε κρατικό σοσιαλισμό.
Ρεπουμπλικανικοί: «Συμπονετικοί» μόνο στα λόγια
Μιλώντας για πολιτισμό, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στις Ηνωμένες Πολιτείες τις τελευταίες δύο, αν όχι τέσσερις, δεκαετίες είναι αξιοσημείωτο ότι μιλούσε πολύ για την ανάγκη να είμαστε «συμπονετικοί».
Δυστυχώς, χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο με τελείως κυνικό τρόπο, ως ρητορικό εργαλείο για να καλύψει την απόλυτη εχθρότητα και αδιαλλαξία του κόμματος όταν πρόκειται για αποφάσεις δαπανών προς την εργατική τάξη.
Κατά την κρίση 2008/9, ο Ρεπουμπλικάνος ηγέτης της Γερουσίας Mitch McConnell είχε μόνο μια προτεραιότητα- να φροντίσει ώστε ο Barack Obama να μην υπερβεί τον έναν χρόνο θητείας του.
Βάσει τέτοιου είδους πολιτικών προσεγγίσεων, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με τη γρήγορη παρακμή τους.
Γιατί οι Ρεπουμπλικάνοι αγαπούν την κυβερνητική δυσλειτουργία
Υπάρχει κάποιο σκεπτικό πίσω από αυτήν την τρέλα. Επί δεκαετίες, οι Ρεπουμπλικανοί ήταν διεστραμμένα υπερήφανοι για μια δυσλειτουργική κυβερνητική διαδικασία που δεν πετυχαίνει τίποτα.
Στην ουσία, δεν θέλουν σε τίποτε να ξοδέψουν δημόσια χρήματα, παρά μόνον για την άμυνα. Οι μόνοι επιπλέον νόμοι που θέλουν να ψηφίσουν είναι μέτρα για φορολογικές μειώσεις προς τους πλούσιους.
Τα άσχημα νέα είναι ότι, εξαιτίας της προστασίας των μειονοτήτων από τη Γερουσία των ΗΠΑ, και καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο της ομοσπονδίας ενεργεί συχνά υποστηρικτικά προς το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, η ιδιαίτερη ιστορία του 2008/9 αναμένεται να επαναληφθεί.
Ο Biden πιθανότατα θα αποκλειστεί όπως ο Obama
Ο Joe Biden πρότεινε ένα πακέτο 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να επενδύσει σε πολλά μέτρα πράσινης συμφωνίας. Εάν εκλεγεί ως Πρόεδρος, θα θελήσει να το εφαρμόσει προκειμένου να ξεπεραστεί η τρέχουσα οικονομική κρίση. Ο πρωταρχικός του στόχος; Να ενθαρρύνει τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει σθεναρά ένα πράγμα: Οι Ρεπουμπλικάνοι θα εναντιωθούν. Και έχουν τα νομοθετικά εργαλεία ώστε να θέσουν εμπόδια. Ο Biden θα προτείνει και οι Ρεπουμπλικάνοι θα αντιταχθούν.
Ρεπουμπλικανικός κυνισμός
Πρόκειται για καθαρό κυνισμό εκ μέρους του Trump και των Ρεπουμπλικάνων, με δεδομένο ότι συχνά ισχυρίζονται ότι αγωνίζονται για τους «σκληρά εργαζόμενους Αμερικανούς». Προφανώς, αυτό που πραγματικά εννοούν είναι ότι αγωνίζονται για τους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους.
Η ειρωνεία είναι ότι, όχι μόνο ο Donald Trump, αλλά ολόκληρο το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει την υποστήριξη Αμερικανών της εργατικής τάξης.
Έπονται μειώσεις στα εισοδήματα
Η επόμενη απόδειξη αυτής της παράλογης συμπεριφοράς ήδη αρχίζει να διαφαίνεται. Για να διαφυλάξουν τις προοπτικές επανεκλογής του Donald Trump, οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο είχαν αρχικά συμφωνήσει να φανούν αρκετά γενναιόδωροι, αλλά μέσω προσωρινών μέτρων οικονομικής στήριξης για τους Αμερικανούς ανέργους λόγω της πανδημίας.
Αυτά τα μέτρα εξαντλούνται τώρα. Εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν τεράστιες εισοδηματικές απώλειες. Οι Ρεπουμπλικάνοι θέλουν να υποστηρίξουν τη θέση τους για σημαντικές περικοπές.
Αντιμέτωπη με παρόμοιες απειλές, η Ευρώπη έχει αποδείξει ότι μπορεί να ενεργήσει με πολύ πιο εποικοδομητικό τρόπο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Συμπέρασμα
Δεν αφορά τόσο την νομική δομή- μία χώρα ή 27 χώρες- αλλά, τελικώς, τις πολιτιστικές αξίες της συνοχής και της αλληλεγγύης, που καθορίζουν εάν οι διαμορφωμένες πολιτικές θα επιφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Σε σύγκριση με την ακραία διχόνοια και τον κυνισμό που διέπουν τις πολιτικές διαδικασίες των ΗΠΑ, η διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ε.Ε.- όσο δύσκολη και αν ήταν- επέφερε εποικοδομητικά αποτελέσματα.
Αυτή είναι μια σημαντική υπενθύμιση, όσο οι Ευρωπαίοι σκέφτονται τις διαταραχές κατά την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής που μόλις ολοκληρώθηκε.
*εκδότης και αρχισυντάκτης, «The Globalist»
**πρώτη δημοσίευση: www.theglobalist.com