Η πανδημία COVID-19 ενίσχυσε την πεποίθηση των πολιτών ότι ο ενδεδειγμένος τρόπος για την εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των συνεπειών της είναι μέσω της Ευρωπαϊκή Ένωσης. Στα τέλη του 2020, περισσότεροι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι η ΕΕ βρίσκεται στο σωστό δρόμο σε σύγκριση με την εικόνα που έχουν για χώρα τους. Επιπλέον, σχεδόν τρεις στους τέσσερις (72%) πιστεύουν ότι το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ θα επιτρέψει στην οικονομία της χώρας τους να ανακάμψει ταχύτερα από τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού (τα αντίστοιχα ποσοστά σε Ελλάδα και Κύπρο είναι 72% και 81%).
Σύμφωνα με την έρευνα που ανέθεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και διενεργήθηκε μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020 από την Kantar, σημειώθηκε αύξηση δέκα ποσοστιαίων μονάδων στον αριθμό των πολιτών που εξέφρασαν θετική άποψη για την ΕΕ (50%) σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2019. Το 66% των ερωτηθέντων δήλωσαν αισιόδοξοι για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, με φόντο τη συνεχιζόμενη πανδημία, οι πολίτες παραμένουν απαισιόδοξοι: το 53% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η οικονομική κατάσταση στη χώρα τους θα είναι χειρότερη σε έναν χρόνο από ότι είναι τώρα. Παρόμοια ποσοστά καταγράφονται σε Ελλάδα και Κύπρο, 56% και 58% αντίστοιχα. Μόνο ένας στους πέντε ερωτηθέντες (21%) πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας του θα βελτιωθεί κατά το επόμενο έτος. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι παρόμοιο (25%), ενώ είναι αρκετά χαμηλότερο στην Κύπρο (16%). Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (52%) αναμένουν ότι οι ατομικές συνθήκες διαβίωσής τους σε ένα χρόνο θα είναι οι ίδιες με τις σημερινές (35% στην Ελλάδα και 47% στην Κύπρο). Το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων (24%) πιστεύουν ότι θα είναι ακόμη χειρότερες σε έναν χρόνο, ενώ αισθητά υψηλότερα είναι τα ποσοστά για την Ελλάδα (40%) και την Κύπρο (35%). Στον αντίποδα, μόλις 1 στους 4 Έλληνες πιστεύει ότι θα ζει καλύτερα σε έναν χρόνο, ακόμα λιγότεροι Κύπριοι (17%), ενώ στο σύνολο των Ευρωπαίων οι θετικές απαντήσεις αποτελούν το 21%.
Πιθανότατα επηρεασμένοι από αυτή την ανάγνωση της κατάστασης, οι πολίτες διαμορφώνουν μια νέα κορυφαία πολιτική προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: το 48% των ερωτηθέντων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο επιθυμεί να τεθεί η καταπολέμηση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων στην κορυφή της ατζέντας, με το ποσοστό αυτό να είναι κατά πολύ υψηλότερο σε Ελλάδα (62%) και Κύπρο (65%). Αυτή είναι η κυρίαρχη προτεραιότητα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτός από τη Φινλανδία, την Τσεχία, τη Δανία και τη Σουηδία, όπου η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ, ακολουθούν τα μέτρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος (35%), τη διασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους (33%), καθώς και για την προστασία του περιβάλλοντός μας (32%). Στην Ελλάδα, στη δεύτερη θέση των απαντήσεων των πολιτών ως προς τις επιθυμητές προτεραιότητες του Κοινοβουλίου βρίσκονται τα μέτρα για την εξασφάλιση ισχυρών εξωτερικών συνόρων και την καθιέρωση ενός πραγματικά κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου (36%), ενώ στην τρίτη θέση κατατάσσεται η προστασία του περιβάλλοντος με 33%. Στην Κύπρο, τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει η βελτίωση της πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους (47%) και την τρίτη η ανάγκη πλήρους απασχόλησης σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (37%).
Παρόμοια μεταβολή εμφανίζεται στις απαντήσεις των πολιτών όσον αφορά την κατάταξη των βασικών αξιών που πρέπει να υπερασπιστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ενώ η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως (51%) και η ισότητα των φύλων (42%) παραμένουν στην κορυφή της λίστας, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών βρίσκεται στην τρίτη θέση, με το 41% των ερωτηθέντων να θέλουν το Κοινοβούλιο να υπερασπιστεί αυτήν την αξία πάνω από όλα τα άλλα, σε σύγκριση με 33% πριν από ένα χρόνο. Στην Ελλάδα, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ καταλαμβάνει την πρώτη θέση (65%) με δεύτερη την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως (58%) και τρίτη την ελευθερία του λόγου (46%). Στην Κύπρο, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως καταλαμβάνει με διαφορά την πρώτη θέση (70%) με δεύτερη την αλληλεγγύη (53%) και τρίτη την ισότητα (34%).
Η πανδημία και άλλες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική κρίση, δυναμώνουν το αίτημα των πολιτών για θεμελιώδη μεταρρύθμιση της ΕΕ. Το 63% των ερωτηθέντων θέλει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον, σημείο στο οποίο σημειώνεται αύξηση 5 μονάδων σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2019. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε Ελλάδα και Κύπρο είναι 79% και 91%. Παράλληλα όμως με την ενίσχυση της θετικής εικόνας της ΕΕ που καταγράφηκε στα τέλη του προηγούμενου έτους, αυξήθηκαν και οι φωνές που ζητούν αλλαγή. Μόνο το 27% στηρίζει την ΕΕ όπως ακριβώς έχει πραγματωθεί έως τώρα, ενώ το 44% «μάλλον στηρίζει την ΕΕ» αλλά επιθυμεί να δει μεταρρυθμίσεις. Άλλο ένα 22% «εκφράζει μάλλον σκεπτικισμό ως προς την ΕΕ, αλλά θα μπορούσε να αλλάξει γνώμη και πάλι εάν υπάρξει ριζική μεταρρύθμιση».
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, David Sassoli, δήλωσε: «Το μήνυμα αυτής της έρευνας είναι σαφές: οι Ευρωπαίοι πολίτες στηρίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και θεωρούν ότι η ΕΕ είναι η καταλληλότερη δίοδος για να αναζητηθούν λύσεις στην κρίση. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση της ΕΕ είναι σαφώς κάτι που οι πολίτες θέλουν να δουν και γι’ αυτό πρέπει να ξεκινήσει η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης το συντομότερο δυνατόν».
*Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
