Σήμερα, η Επιτροπή παρουσιάζει ένα σχέδιο δράσης για τις συνέργειες μεταξύ της μη στρατιωτικής, της αμυντικής και της διαστημικής βιομηχανίας προκειμένου να ενισχύσει περαιτέρω την τεχνολογική πρωτοπορία της Ευρώπης και να στηρίξει τον βιομηχανικό της κλάδο. Το σχέδιο δράσης έχει σχεδιαστεί με βάση το σκεπτικό ότι, για πρώτη φορά, η χρηματοδότηση της ΕΕ δημιουργεί ευκαιρίες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής καινοτομίας μέσα από τη διερεύνηση και την αξιοποίηση του ανατρεπτικού δυναμικού των τεχνολογιών που βρίσκονται στη διεπαφή ανάμεσα στις αμυντικές, τις διαστημικές και τις μη στρατιωτικές χρήσεις, όπως είναι το υπολογιστικό νέφος, οι επεξεργαστές, ο κυβερνοχώρος, η κβαντική και η τεχνητή νοημοσύνη.
Η κα Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια «Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή», δήλωσε τα εξής: «Χάρη στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας διαθέτουμε ένα ισχυρό δυναμικό για συνέργειες έρευνας και καινοτομίας ανάμεσα στον διαστημικό, τον αμυντικό και τον μη στρατιωτικό τομέα. Αυτό είναι απαραίτητο για μια σειρά από τεχνολογίες ζωτικής σημασίας. Το παρόν σχέδιο δράσης συνιστά μια συστηματική και μεθοδολογική προσέγγιση των συνεργειών σε τεχνολογίες ζωτικής σημασίας των τριών αυτών τομέων. Στόχος είναι οι καινοτομίες να σχεδιάζονται με τρόπο που να επιτρέπει τη συστηματική τους αξιοποίηση για πολλαπλές χρήσεις. Έτσι μπορούμε να επωφεληθούμε από το τεράστιο δυναμικό καινοτομίας των ερευνητών και των νεοφυών επιχειρήσεων.»
Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε σχετικά: «Η πλήρης αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και η εξασφάλιση ισχυρών συνεργειών μεταξύ της αμυντικής, διαστημικής και μη στρατιωτικής τεχνολογίας θα δημιουργήσουν ανατρεπτικές καινοτομίες και θα επιτρέψουν στην Ευρώπη να παραμείνει παγκόσμιος φορέας καθορισμού προτύπων. Θα μειώσει επίσης τις εξαρτήσεις μας στον τομέα των κρίσιμων τεχνολογιών και θα ενισχύσει τη βιομηχανική υπεροχή που χρειαζόμαστε για να ανακάμψουμε από την κρίση.»
Οι κύριοι στόχοι του σχεδίου δράσης είναι:
-Ενίσχυση της συμπληρωματικότητας μεταξύ των σχετικών προγραμμάτων και μέσων της ΕΕ που καλύπτουν τις φάσεις της έρευνας, της ανάπτυξης και της εφαρμογής προκειμένου να αυξηθεί η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των επενδύσεων (συνέργειες)?
-Εξασφάλιση οικονομικών και τεχνολογικών οφελών για τους Ευρωπαίους πολίτες από την ενωσιακή χρηματοδότηση για την έρευνα και ανάπτυξη, μεταξύ άλλων στους τομείς της άμυνας και του διαστήματος [παρελκόμενα οφέλη από την έρευνα στους τομείς της άμυνας και του διαστήματος («spin-offs»)] και
Διευκόλυνση της χρήσης των ερευνητικών επιτευγμάτων της μη στρατιωτικής βιομηχανίας και της μη στρατιωτικής καινοτομίας σε έργα ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας [παρελκόμενα οφέλη για την άμυνα από την έρευνα μη στρατιωτικού χαρακτήρα («spin-ins»)].
Με βάση αυτούς τους στόχους, η Επιτροπή ανακοινώνει έντεκα στοχευμένες δράσεις που επικεντρώνονται στην αλληλεπίδραση μεταξύ της μη στρατιωτικής, της αμυντικής και της διαστημικής βιομηχανίας. Ειδικότερα, οι δράσεις αυτές:
-Δημιουργούν ένα πλαίσιο που ενισχύει τις συνέργειες και τη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των σχετικών προγραμμάτων και μέσων της ΕΕ, για παράδειγμα στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας, του υπολογιστικού νέφους και των επεξεργαστών?
-Πλαισιώνουν με συστηματικό και συνεκτικό τρόπο την ανάπτυξη τεχνολογιών ζωτικής σημασίας, καθώς πρώτα προσδιορίζονται οι τεχνολογίες ζωτικής σημασίας και οι μελλοντικές απαιτήσεις σε επίπεδο ικανοτήτων, στη συνέχεια αναπτύσσονται τεχνολογικοί χάρτες πορείας? Τέλος, δρομολογούνται εμβληματικά έργα με στόχο τη μείωση των εξαρτήσεων, την προώθηση της τυποποίησης και της διαλειτουργικότητας, την τόνωση της διασυνοριακής συνεργασίας, τη δημιουργία νέων αλυσίδων αξίας και την ανταπόκριση σε στρατηγικές ανάγκες της κοινωνίας και της ΕΕ?
-Στηρίζουν, σε ολόκληρη την Ένωση, την καινοτομία των νεοφυών επιχειρήσεων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και των ερευνητικών και τεχνολογικών οργανισμών (ΕΤΟ), διευκολύνοντας την πρόσβασή τους σε νέες ευκαιρίες, με τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, ενός δικτύου κέντρων καινοτομίας?
-Προλειαίνουν το έδαφος για τη δρομολόγηση τριών εμβληματικών έργων που έχουν το δυναμικό να δράσουν ως καταλύτες: τις τεχνολογίες μη επανδρωμένων αεροσκαφών (δρόνων), με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενωσιακής βιομηχανίας σε αυτόν τον τεχνολογικό τομέα ζωτικής σημασίας που έχει και ισχυρή αμυντική διάσταση, την ασφαλή διαστημική συνδεσιμότητα, με στόχο τη δημιουργία ενός ανθεκτικού συστήματος συνδεσιμότητας και τη διασφάλιση συνδεσιμότητας υψηλής ταχύτητας με βάση την κβαντική κρυπτογράφηση για όλους τους πολίτες της Ευρώπης και τη διαχείριση της διαστημικής κυκλοφορίας, η οποία απαιτείται για την αποφυγή συγκρούσεων που ενδέχεται να σημειωθούν λόγω της αύξησης του αριθμού των δορυφόρων και διαστημικών υπολειμμάτων, ενώ διασφαλίζεται αυτόνομη πρόσβαση στο διάστημα.
Παρότι το πεδίο εφαρμογής αυτού του σχεδίου δράσης περιορίζεται σε προγράμματα και μέσα της ΕΕ, μπορεί να δώσει το έναυσμα για αντίστοιχες θετικές συνέργειες και σε εθνικό επίπεδο, καθώς τα ενωσιακά έργα συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη. Η διατλαντική εταιρική σχέση και συνεργασία με άλλες χώρες που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις μπορεί να στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ στον τομέα αυτό.
Ιστορικό
Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανέθεσε στην Επιτροπή «να διασφαλίσει τη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ της μη στρατιωτικής βιομηχανίας, της αμυντικής βιομηχανίας και της διαστημικής βιομηχανίας» και «να εστιάσει στη βελτίωση της κρίσιμης σχέσης μεταξύ διαστήματος και άμυνας και ασφάλειας». Για τον σκοπό αυτό, τον Μάρτιο του 2020, ανακοινώθηκε στο πλαίσιο της βιομηχανικής στρατηγικής ένα «σχέδιο δράσης για τις συνέργειες μεταξύ των μη στρατιωτικών, αμυντικών και διαστημικών βιομηχανιών, μεταξύ άλλων σε επίπεδο προγραμμάτων, τεχνολογιών, καινοτομίας και νεοφυών επιχειρήσεων».
Το Συμβούλιο της ΕΕ, στα συμπεράσματά του για την ασφάλεια και την άμυνα της 17ης Ιουνίου 2020, δήλωσε ότι «δέχεται με ικανοποίηση την έκκληση για περισσότερες συνέργειες μεταξύ του μη στρατιωτικού και του αμυντικού κλάδου, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου του διαστήματος, στα προγράμματα της ΕΕ, με παράλληλο σεβασμό της διαφορετικής φύσης και των διαφορετικών νομικών βάσεων των αντίστοιχων προγραμμάτων και πρωτοβουλιών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της μη στρατιωτικής φύσης των ευρωπαϊκών διαστημικών προγραμμάτων, με σκοπό την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και των τεχνολογιών και τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας».
Σε μια εποχή, κατά την οποία η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν πρωτοφανή παγκόσμιο ανταγωνισμό σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό πλαίσιο και κατά την οποία ανακύπτουν νέες ευκαιρίες από την εμφάνιση ταχέως εξελισσόμενων τεχνολογιών και νέων επιχειρηματικών μοντέλων, η αύξηση των επενδύσεων σε τεχνολογίες μη στρατιωτικών, αμυντικών ή διαστημικών εφαρμογών μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να διατηρήσει τη βιομηχανική της βάση, να ανταποκριθεί στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό και να ενισχύσει την τεχνολογική της κυριαρχία.
*Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
