Τρεις φορές ματαιώθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, στο πέρασμα των ετών, από το 1896. Αιτία ήταν πάντα ο πόλεμος. Την πρώτη, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και τις άλλες δύο ο Β΄Παγκόσμιος. Και τις τρεις φορές είχαν οριστεί οι πόλεις που θα τους φιλοξενούσαν. Το διάστημα που καθορίζει μια Ολυμπιάδα, δηλαδή η τετραετία, πέρασε κι έτσι η αρίθμηση των διοργανώσεων συνεχίστηκε κανονικά. Οι Ολυμπιακοί του Τόκιο θα είναι οι Αγώνες της 32ης σύγχρονης Ολυμπιάδας. Ωστόσο, από το 1896 έως και σήμερα δεν έχουν διεξαχθεί 31 διοργανώσεις, αλλά 28.
Η ιστορία των τριών «χαμένων» Ολυμπιάδων
Βερολίνο 1916
Οι Αγώνες του 1912 ήταν, κατά γενική ομολογία, οι πιο πετυχημένοι μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η Στοκχόλμη ανέβασε πολύ ψηλά τον πήχη, κυρίως εκεί που είχαν αποτύχει το Παρίσι (1900), το Σεντ Λούις (1904) και το Λονδίνο (1908), δηλαδή στον οργανωτικό τομέα. Μοιραία, οι απαιτήσεις ήταν αυξημένες για την πόλη που θα αναλάμβανε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1916. Τη διοργάνωση διεκδίκησαν το Βερολίνο, η Αλεξάνδρεια, η Βουδαπέστη και το Κλίβελαντ. Η ΔΟΕ στη Σύνοδό της αποφάσισε παμψηφεί να λάβει το χρίσμα η πρωτεύουσα της Γερμανίας, η οποία υπερτερούσε σχεδόν σε όλους τους τομείς έναντι των τριών άλλων υποψηφίων.
Μάλιστα, στο Βερολίνο επρόκειτο να κάνει την εμφάνισή της και η λευκή Ολυμπιακή σημαία με τους πέντε κύκλους, που θα συμβόλιζε την ειρηνική συνύπαρξη των λαών των πέντε ηπείρων, καθώς εγκρίθηκε από τη ΔΟΕ το 1914. Όμως, τα μαύρα σύννεφα του πολέμου σκέπασαν την Ευρώπη, ο Α’ Παγκόσμιος ξέσπασε και μοιραία οι Αγώνες ματαιώθηκαν.
Ο Πιέρ Ντε Κουμπερτέν, αρνούμενος να δεχθεί τη ματαίωση Ολυμπιακών Αγώνων, αποφάσισε πως η αρίθμησή τους θα συνεχιζόταν κανονικά ανά Ολυμπιάδα (δηλαδή ανά τετραετία). Ο Βρετανός Τέοντορ Κουκ πρότεινε να εκδιωχθούν τα μέλη που ήταν γερμανικής εθνότητας, καθώς και τα μέλη που πολεμούσαν στο πλευρό τους και να διεξαχθούν Αγώνες με τα μέλη της Αντάντ, κάτι που απορρίφθηκε.
Απορρίφθηκε, επίσης, και η πρόταση να διεξαχθούν οι Αγώνες σε έξι πόλεις των Η.Π.Α., που εκδήλωσαν ενδιαφέρον, ωστόσο την ημέρα που είχε προγραμματιστεί ν’ αρχίσει η διοργάνωση του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ μια μικρή Ολυμπιακή βραδιά. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1915, η ΔΟΕ είχε φροντίσει να μεταφέρει την έδρα της από το Παρίσι στην ελβετική και «ουδέτερη» Λοζάνη.
Τόκιο 1940 – Ελσίνκι 1940
Το 1916, που οι Ολυμπιακοί Αγώνες ματαιώθηκαν, τους είχε αναλάβει το Βερολίνο και η Γερμανία. Το 1940, που πάλι ματαιώθηκαν, τους είχε αναλάβει μια χώρα του Άξονα, δηλαδή συμμάχου της Γερμανίας, η Ιαπωνία και η πρωτεύουσά της το Τόκιο. Εδώ, όμως, η όλη ιστορία είχε αρχίσει να δείχνει από νωρίς πού θα κατέληγε.
Η ΔΟΕ έδωσε το χρίσμα το 1936 και θα ήταν η πρώτη φορά που οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα διεξάγονταν σε ασιατικό έδαφος. Μάλιστα, οι Ιάπωνες ανέλαβαν και το βάρος των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, που θα γίνονταν στο Σαπόρο, και ως πειθαρχημένος και συστηματικός λαός, αμέσως άρχισαν τις προετοιμασίες και την κατασκευή σύγχρονων -άρα πολυδάπανων- εγκαταστάσεων Όμως το 1937, δηλαδή τη χρονιά που απεβίωσε ο Πιέρ Ντε Κουμπερτέν, άρχισαν οι εχθροπραξίες ανάμεσα στην Ιαπωνία και την Κίνα.
Έτσι, η ιαπωνική κυβέρνηση σταμάτησε τη χρηματοδότηση των έργων και λίγο καιρό αργότερα αποφάσισε να «επιστρέψει» στη ΔΟΕ και τις δύο Ολυμπιακές διοργανώσεις. Δεκατρείς πόλεις, και ανάμεσά τους η Αθήνα, προθυμοποιήθηκαν να τους αναλάβουν, με τελικούς νικητές για τους Θερινούς Αγώνες το Ελσίνκι και για τους Χειμερινούς το γερμανικό Γκάρμις-Παρτενκίρχεν, όπου είχε φιλοξενηθεί η προηγούμενη διοργάνωση και οι εγκαταστάσεις ήταν έτοιμες και διαθέσιμες.
Οι Φινλανδοί, λαός με πλούσια αθλητική παράδοση, «στρώθηκαν» με ενθουσιασμό στη δουλειά, όμως το 1939 ξέσπασε ο πόλεμος και λίγο αργότερα η Φινλανδία δέχθηκε τη σοβιετική εισβολή. Μοιραία τα πάντα ματαιώθηκαν.
Λονδίνο 1944
Το 1939, λίγους μήνες πριν ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ΔΟΕ είχε προλάβει να δώσει το χρίσμα και στην πόλη που θα αναλάμβανε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1944. Αυτή ήταν το Λονδίνο, ενώ οι Χειμερινοί είχαν ανατεθεί στην ιταλική Κορτίνα Ντ’ Αμπέτσο (τελικά εκεί έγιναν το 1956). Το εκπληκτικό σ’ αυτή την περίπτωση είναι πως ο Αδόλφος Χίτλερ θέλησε, εν μέσω πολέμου, οι Αγώνες να γίνουν κανονικά και το 1942 έστειλε εκπρόσωπό του στη Λοζάνη για να το προτείνει στον τότε πρόεδρο της ΔΟΕ, τον Βέλγο Ανρί Ντε Μπαγιέ Λατούρ, ο οποίος, όμως, αρνήθηκε να δεχθεί τον Γερμανό απεσταλμένο. Μάλιστα, λίγες ημέρες αργότερα πέθανε και το ραντεβού ματαιώθηκε οριστικά.
Όπως το 1916, έτσι και το 1944, ο νέος πρόεδρος της ΔΟΕ Σίγκφριντ Έντστρομ, απλώς διοργάνωσε στη Λοζάνη μια γιορτή με θέμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το διάστημα που είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν στο Λονδίνο.
Μετά το τέλος του πολέμου και, παρά το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία είχε «σηκώσει» όλο το βάρος, το Λονδίνο δέχθηκε να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948 κι έτσι ανέτειλε η νέα εποχή. Μόνο που στην πρώτη μεταπολεμική διοργάνωση αποκλείστηκαν οι χώρες που είχαν πολεμήσει στο πλευρό του Άξονα.
*πρώτη δημοσίευση: www.kathimerini.gr
Από: Athanase Papandropoulos
