Η κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν και η μεγάλη διεθνής προσπάθεια για εκκένωση δείχνει ότι η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει τη στρατιωτική της αυτονομία από τις Ηνωμένες Πολιτείες- όπως υποστηρίζει ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Josep Borrell.
Σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Borrell δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις θα δυσκολευτούν να απομακρύνουν από το Αφγανιστάν τους πολίτες και τους συμμάχους τους πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες απομακρυνθούν από το αεροδρόμιο της Καμπούλ- πιθανότατα πριν τις 31 Αυγούστου.
Αρκετοί σύμμαχοι των ΗΠΑ ζήτησαν από την Ουάσινγκτον να καθυστερήσει η απομάκρυνση των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν- όπως επιβεβαίωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg, καθώς χωρίς την προστασία των 6.000 αμερικανικών στρατευμάτων στο αεροδρόμιο, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ενδέχεται να πρέπει να σταματήσουν.
Η κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης που έχαιρε της υποστήριξης της Δύσης, οι χαοτικές σκηνές στο αεροδρόμιο και οι φόβοι ότι ένα νέο κύμα Αφγανών προσφύγων πρόκειται να κατευθυνθεί προς την Ευρώπη αναζωπύρωσαν τις συζητήσεις για την ιδέα της αυτονομίας της Ευρώπης.
Η διπλωματική αποστολή της Ε.Ε. στην Καμπούλ αριθμεί 400 Αφγανούς υπαλλήλους και μέλη οικογενειών που θα μπορούσαν να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη- αλλά μόνο 150 εξ αυτών έχουν καταφέρει να φύγουν μέχρι στιγμής, ενώ κάποια στρατιωτικά αεροπλάνα που έχουν αποσταλεί από την Ε.Ε. πετούν μισοάδεια.
Το ένα τρίτο των επιβατών μιας πτήσης που έφτασε στην Ισπανία το Σάββατο ήταν Αμερικανοί, δήλωσε ο Borrell στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Το πρόβλημα είναι η πρόσβαση στο αεροδρόμιο - οι έλεγχοι των ΗΠΑ και τα μέτρα ασφαλείας είναι πολύ ισχυρά», εμποδίζοντας τη διέλευση του Αφγανικού προσωπικού- όπως δήλωσε ο Borrell. Πρόσθεσε ότι οι Βρυξέλλες ζήτησαν από την Ουάσιγκτον να επιδείξει «μεγαλύτερη ευελιξία».
Οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι για χάραξη πολιτικής φοβούνται ότι το ζήτημα της Καμπούλ δεν θα είναι το μοναδικό και ότι οι μελλοντικές κρίσεις στο Ιράκ ή στην περιοχή του Σαχέλ της Δυτικής Αφρικής ενδέχεται να απαιτήσουν παρόμοιες στρατιωτικές αποστολές για τη διασφάλιση των ευρωπαίων πολιτών και των συμφερόντων τους- ακόμα και χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Στρατηγική αυτονομία
«Λυπάμαι πολύ για την εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά κανείς δεν ρώτησε τη γνώμη των Ευρωπαίων», είπε.
Κάποιες χώρες θα πρέπει να προβληματισθούν για τη συμμαχία τους με τους Αμερικανούς, οι οποίοι (όπως δήλωσε και ο Joe Biden) δεν θέλουν να συνεχίσουν να εμπλέκονται σε πολέμους για χάρη τους.
«Οι Ευρωπαίοι δεν έχουμε άλλη επιλογή. Πρέπει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο ως έχει, και όχι σαν να είναι ο ιδανικός κόσμος για εμάς.»
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει ήδη αυτό που αποκαλεί τη νέα της «Στρατηγική Πυξίδα», ένα κοινό πλαίσιο για τα 27 κράτη μέλη ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη διπλωματική και στρατιωτική δύναμη, και να αναπτύξουν περισσότερο αυτό που ο πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron αποκαλεί «στρατηγική αυτονομία».
Ενώ εξελίσσονταν τα γεγονότα στην Καμπούλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, ο οποίος φιλοξενεί τις συνόδους κορυφής των ηγετών της Ε.Ε., έγραψε στο Twitter: «Η κατάσταση στο Αφγανιστάν δεν αποτελεί success story για τη διεθνή κοινότητα».
«Πρέπει να μελετήσουμε πώς η Ε.Ε. μπορεί να αναπτύξει περαιτέρω τις δυνάμεις της και να επηρεάσει θετικά τις διεθνείς σχέσεις για την υπεράσπιση των συμφερόντων της. Η στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. παραμένει στην κορυφή της ατζέντας μας».
Κατά τον Borrell, πρέπει να συμπεριληφθεί και μια κοινή στρατιωτική δύναμη.
«Θα προτείνουμε να δημιουργηθεί για την Ένωση μια δύναμη 50.000 ατόμων για ειδικές περιπτώσεις, όπως αυτές που είδαμε στο Αφγανιστάν», σύμφωνα με δηλώσεις του στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Τον Σεπτέμβριο πρόκειται να επισκεφθώ το Ιράκ, την Τυνησία και τη Λιβύη. Οι επόμενες κρίσεις θα αφορούν το Ιράκ και τη Σαχέλ», είπε.
«Η Ευρώπη μόνον απαντά σε περιόδους κρίσης. Το Αφγανιστάν θα μπορούσε να την αφυπνίσει. Ήρθε η στιγμή να δημιουργηθεί μια στρατιωτική δύναμη ικανή να πολεμήσει αν χρειαστεί».
*πρώτη δημοσίευση: www.euractiv.com