Με πολύ σκεπτικισμό αν όχι και έκδηλη ανησυχία αντιμετωπίζει η Δύση την απόπειρα της Άγκυρας να προσεγγίσει τους Ταλιμπάν, που είναι μία ακόμη συνέπεια του κενού που αφήνει πίσω της η αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν.
Μέσα στο χάος της κατάληψης της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν στα μέσα Αυγούστου, αρκετές περιφερειακές δυνάμεις του ευρωασιατικού γεωπολιτικού σκηνικού έσπευσαν να εξετάσουν πώς θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις νέες συνθήκες στη χώρα γνωστή ως το «νεκροταφείο των αυτοκρατοριών».
Η Τουρκία, όπως και το Κατάρ, έχουν τεράστια ανάγκη περιφερειακών συμμάχων αφού μόνο μεταξύ τους έχουν θερμές σχέσεις ενώ οι υπόλοιπες χώρες είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό απέναντί τους.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενδιαφέρεται για ένα κράμα στόχων, που συνθέτουν η αποφυγή νέου μεταναστευτικού κύματος, αύξηση επιρροής στην περιοχή, οικονομικές συνεργασίες με το ακραίο ισλαμιστικό κίνημα, και συνεργασία με το Πακιστάν για τον έλεγχο των πιο ακραίων στοιχείων που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα εντός της Τουρκίας.
Υπενθυμίζεται ότι πριν δύο εβδομάδες οι Ταλιμπάν ζήτησαν τη βοήθεια των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων για την ασφαλή λειτουργία του αεροδρομίου της Καμπούλ, μετά την αποχώρηση των Αμερικανών και των άλλων Δυτικών. Άλλωστε ο τουρκικός στρατός έχει εδώ και έξι χρόνια αναλάβει την ασφάλεια του αεροδρομίου Χαμίντ Καρζάι.
Δυτικοί παρατηρητές βλέπουν με ανησυχία την πρόθεση της Τουρκίας να παίξει σοβαρό ρόλο στο ταλιμπανικό Αφγανιστάν, με δεδομένη και την όχι ακριβώς καταδικαστική στάση της Άγκυρας έναντι των ακραίων ισλαμιστών σε άλλες περιπτώσεις.
Ο δε έλεγχος του αεροδρομίου της Καμπούλ προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στην Άγκυρα: Αποτελεί αιτία και αφορμή στενών οικονομικών σχέσεων με το καθεστώς των Ταλιμπάν, επιτρέποντας μεταξύ άλλων να πλημμυρίσει η αφγανική αγορά με φθηνά τουρκικά προϊόντα, χωρίς δασμούς κλπ. Παράλληλα επιτρέπει στο κυβερνών κόμμα του κ. Ερντογάν να ανοίξει την πόρτα του Αφγανιστάν στις φιλικές προς τον ίδιον τουρκικές κατασκευαστικές εταιρίες που θα συμβάλουν με το αζημίωτο στην ανοικοδόμηση της χώρας.
Χαρακτηριστικά, ο καθηγητής Αχμέτ Κασίμ Χαμ ειδικός στις σχέσεις με το Αφγανιστάν στο Πανεπιστήμιο Αλτινμπάς της Κωνσταντινούπολης, επιχαίρει στο BBC για την ευκαιρία που προσφέρει στον κ. Ερντογάν μια συνεργασία με τους Ταλιμπάν: «Για να διαρκέσει η εξουσία τους, οι Ταλιμπάν χρειάζονται να συνεχιστούν οι ξένη βοήθεια και οι επενδύσεις. Οι Ταλιμπάν δεν μπορούν ούτε καν να πληρώσουν τους μισθούς των κρατικών λειτουργών σήμερα. Η Τουρκία μπορεί να αναλάβει τον ρόλο του εγγυητή και διαμεσολαβητή», εξηγεί.
Επιπλέον οι Δυτικοί παρατηρητές ανησυχούν μήπως ο έλεγχος του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ οδηγήσει και στον τουρκικό έλεγχο όσων αγαθών εισέρχονται στο Αφγανιστάν αναφορικά με τη φιλανθρωπική βοήθεια που αποστέλλεται εκεί, ενώ κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη χρήση του ελέγχου του αφγανικού αεροδρομίου από την Άγκυρα ως διαπραγματευτικό χαρτί για να ανακτήσει κάποιο από το χαμένο έδαφος στις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία θα είναι ουσιαστικά το μόνο εναπομείναν μέλος του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν.
Η εκτίμηση στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πλέον είναι ότι η κίνηση της Άγκυρας να προσεγγίσει και να συνεργαστεί με τους Ταλιμπάν είναι επικίνδυνη, ιδιαιτέρως εφόσον η Τουρκία αναγνωρίσει το καθεστώς των ακραίων ισλαμιστών ως νόμιμη κυβέρνηση.
Σε αμερικανικά και βρετανικά μέσα ενημέρωσης γίνεται λόγος από σχολιαστές για τουρκικό τυχοδιωκτισμό στην εξωτερική πολιτική, που μεταξύ άλλων αποσκοπεί και στον αποπροσανατολισμό της εγχώριας κοινής γνώμης από τις εσωτερικές αποτυχίες της τουρκικής κυβέρνησης σε διάφορους τομείς, όπως η οικονομία, η διαχείριση της πανδημίας και το μεταναστευτικό.
*πρώτη δημοσίευση: www.kathimerini.gr
Από: Athanase Papandropoulos
