Πώς η AUKUS ανατρέπει τη στρατιωτική ισορροπία στον Ειρηνικό

της Kathrin Hille

Τα φώτα στράφηκαν στην Αυστραλία μετά την υπογραφή της τριμερούς αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, που αναμένεται να παράσχει στο ναυτικό της χώρας πυρηνοκίνητα υποβρύχια.

Αλλά η πρόθεση πίσω από την AUKUS εκτείνεται πολύ πέραν αυτών των υποβρυχίων και της Αυστραλίας. Η νέα συμφωνία είναι ένα ουσιαστικό δομικό στοιχείο των προσπαθειών της Ουάσινγκτον να αποτρέψει την Κίνα από το να αποκτήσει στρατιωτική υπεροχή στην περιοχή, σύμφωνα με στρατιωτικούς αξιωματούχους και αναλυτές.

«Γίνεται μια πραγματική προσπάθεια για να ενισχυθούν οι ικανότητες των συμμάχων και να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο νέες σχέσεις για την αύξηση της επιρροής των ΗΠΑ», σύμφωνα με τον Alexander Neill, ειδήμονα σε θέματα ασιατικής ασφάλειας, ο οποίος διαχειρίζεται εταιρεία στρατηγικών συμβουλών στη Σιγκαπούρη. «Σημαίνει ενσωμάτωση των φίλων και συμμάχων σου στον πολεμικό σου χώρο και αποτροπή χωρών όπως η Κίνα μέσω πολλαπλασιασμού δυνάμεων. Αυτό είναι η AUKUS».

Το αυξανόμενο οπλοστάσιο της Κίνας με πυραύλους που στοχεύουν σε αμερικανικές βάσεις στην Ιαπωνία, στο Γκουάμ και τα πολεμικά τους πλοία, ο εκκολαπτόμενος ηλεκτρονικός πόλεμος και οι διαστημικές δυνάμεις, καθώς και ο αυξανόμενος στόλος υποβρυχίων, έχουν υπονομεύσει την ικανότητα του αμερικανικού στρατού να δραστηριοποιείται ελεύθερα σε ασιατικά ύδατα και εναέριο χώρο.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ συζητούσαν το πώς να αντισταθμίσουν τη διάβρωση της δύναμης των ΗΠΑ, καθώς ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός έχει επεκτείνει τις δυνατότητές του. Ορισμένα αρχικά βήματα περιελάμβαναν αλλαγές στις επιχειρήσεις των Πεζοναυτών, τη δημιουργία ή επέκταση αεροδιαδρόμων σε νησιά του Ειρηνικού, όπως τον Midway, καθώς και την εναλλαγή των assets των Πεζοναυτών και της Πολεμικής Αεροπορίας στη βόρεια Αυστραλία.

Αλλά η AUKUS θα μπορούσε να πάει αυτές τις προσπάθειες πολύ πιο μακριά. «Νομίζω πως καλύπτει τα κενά της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος στην περιοχή: εμπλεκόμαστε τώρα σε μια πολύ σοβαρή συμμαχία που ενισχύεται με την Αυστραλία, και αυτό έρχεται στο πλαίσιο της μεγαλύτερης επένδυσης των ΗΠΑ στον Τετραμερή Διάλογο Ασφαλείας (Quad)», είπε ο David Santoro, πρόεδρος του Pacific Forum, ενός think tank με έδρα τη Χαβάη, αναφερόμενος στη συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας, που «στρατολόγησε» η κυβέρνηση Biden για να βοηθήσει ώστε να αντιμετωπιστεί το Πεκίνο.

Δύο Ασιάτες στρατιωτικοί αξιωματούχοι δήλωσαν πως αναμένουν η σύνοδος Quad της επόμενης εβδομάδας να ενισχύσει την αμερικανική δέσμευση για βαθύτερη αμυντική συνεργασία. «Κινούμαστε προς μία κατάσταση όπου διαφορετικοί εταίροι αναλαμβάνουν την ευθύνη της περιπολίας διαφορετικών τομέων της θάλασσας, και αυτό θα βελτιστοποιήσει τη χρήση των περιορισμένων assets που διαθέτουμε», ανέφερε ο ένας εξ αυτών.

Η Ουάσινγκτον και η Καμπέρα δήλωσαν την Πέμπτη πως θα επεκτείνουν την εναλλαγή των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών στην Αυστραλία και θα συμπεριλάβουν στη συνεργασία αυτή τα αμερικανικά πλοία του πολεμικού ναυτικού. Οι κυβερνήσεις είπαν επίσης πως θα διενεργήσουν περισσότερες κοινές ασκήσεις και θα επιχειρούν παράλληλα με άλλους συμμάχους και εταίρους στην περιοχή.

Η κυβέρνηση Biden πραγματοποίησε τον Φεβρουάριο μια αξιολόγηση της θέσης των δυνάμεών της, προκειμένου να καθορίσει ποιες αλλαγές είναι απαραίτητες στην παρουσία, τους πόρους και τις στρατηγικές του αμερικανικού στρατού ανά τον κόσμο. Οι ειδήμονες θεωρούν πως οι πρωτοβουλίες που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της AUKUS μπορεί να είναι το πρώτο αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής.

«Αυτή μπορεί να είναι η αρχή της εμφάνισης των επιπτώσεων της αξιολόγησης εκείνης. Υποπτεύομαι πως αυτό πιθανόν θα είναι το πλαίσιο», ανέφερε ο Euan Graham, senior fellow θεμάτων ασφάλειας Ασίας-Ειρηνικού στο Ινστιτούτο Διεθνών Στρατηγικών Μελετών, ενός think tank στη Σιγκαπούρη.

Στην καρδιά της νέας στρατηγικής των ΗΠΑ είναι μια προσέγγιση που ονομάζεται Integrated Deterrence (ενσωματωμένη αποτροπή), που συνδέει τις δυνάμεις των ΗΠΑ και αυτές των συμμάχων και των εταίρων πιο στενά και βασίζεται περισσότερο σ’ αυτές. Αυτό δίνει τη δυνατότητα για επιχειρήσεις πιο κοντά στα κινεζικά εδάφη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επίσης προστατεύει τα αμερικανικά assets από επιθέσεις.

«Η Αυστραλία δεν είναι απλώς ένας πολιτικός σύμμαχος, είναι και μια βολική τοποθεσία, έξω από τα όρια όλων των πυραύλων, πλην των πιο μακράς εμβέλειας της Κίνας», σύμφωνα με τον Graham.

«Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν δυνητικά να τοποθετήσουν εκεί επιθετικά οπλικά συστήματα και να κάνουν ό,τι έκαναν στις αρχές της δεκαετίας του 1940», πρόσθεσε, αναφερόμενος στον πόλεμο των ΗΠΑ και της Αυστραλίας εναντίον της Ιαπωνίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Η τεχνολογία αλλάζει πολύ, αλλά η γεωγραφία δεν αλλάζει».

Η εναλλαγή της ανάπτυξης της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας στην Αυστραλία περιλαμβάνει βομβαρδιστικά ικανά να φέρουν πυραύλους εναντίον πλοίων, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα πλοία του κινεζικού ναυτικού σε όλη την περιοχή. Οι αναλυτές πιστεύουν πως το αμερικανικό ναυτικό θα ζητήσει επίσης πρόσβαση στη βάση HMAS Stirling στο Περθ για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχιά του. Το Cocos Island, αυστραλιανό έδαφος στον Ινδικό Ωκεανό, είναι κατάλληλο για την παρακολούθηση των προσεγγίσεων από τη Δύση προς τη διαφιλονικούμενη Νότια Σινική Θάλασσα.

Εξίσου σημαντική στον αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας είναι η στήριξη από συμμάχους στον Ειρηνικό. Ειδήμονες σε θέματα Άμυνας θεωρούν την AUKUS μέρος μιας ευρύτερης ώθησης των ΗΠΑ στην Ωκεανία, όπου η Αυστραλία από καιρό είναι η κυρίαρχη δύναμη. Αυτό συμβαίνει την ώρα που τα κινεζικά πλοία του πολεμικού ναυτικού και των θαλάσσιων ερευνών κάνουν εφόδους πιο κοντά στο Γκουάμ, όπου βρίσκεται ο στόλος υποβρυχίων των ΗΠΑ για την περιοχή.

Η στενότερη ενσωμάτωση των αμερικανικών και συμμαχικών δυνάμεων μέσω της AUKUS αναμένεται να περιπλέξει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους στρατιωτικούς υπολογισμούς του Πεκίνου. «Σκεφτείτε το δίλημμα που αντιμετωπίζει η Κίνα, αν οι δορυφόροι στρατιωτικών επικοινωνιών κα παρακολούθησης της Αυστραλίας μοιράζονται πληροφορίες με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια σύγκρουση, και η Κίνα πρέπει να αποφασίσει αν θα τους πλήξει», ανέφερε ο Drew Thompson, visiting fellow του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου.

Ο Thomson θεωρεί πως μια τέτοια κατάσταση ισοδυναμεί με το δίλημμα που θα αντιμετώπιζε η Κίνα σε περίπτωση πολέμου με την Ταϊβάν: να χτυπήσει την Kadena, την αμερικανική αεροπορική βάση στην Ιαπωνία, για να μπλοκάρει τα μαχητικά από το να έρθουν να υπερασπιστούν την Ταϊβάν, διακινδυνεύοντας όμως να μπει το Τόκιο στον πόλεμο.

«Η AUKUS αποτελεί μέρος μιας τεράστιας πρωτοβουλίας ανθεκτικότητας, που δημιουργεί διάφορα διλήμματα κλιμάκωσης για την Κίνα», είπε.