του Κώστα Ονισένκο
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που βγήκε την περασμένη Τρίτη χρεώνει στο ρωσικό κράτος τη δολοφονία του πρώην πράκτορα της FSB Αλεξάντρ Λιτβινένκο. Πρόκειται για την πρώτη «απόδειξη» ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας έστησαν δίκτυο δηλητηριάσεων των πολιτικών αντιπάλων του συστήματος Πούτιν. Η ερευνητική ομάδα Bellingcat, η οποία ασχολήθηκε διεξοδικά με την απόπειρα δηλητηρίασης του αντιπολιτευόμενου πολιτικού Αλεξέι Ναβάλνι, είχε φέρει στο φως όχι μόνο τον τρόπο λειτουργίας αυτού του δικτύου αλλά και συγκεκριμένα ονόματα συνεργατών των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οι οποίοι φέρεται να συμμετείχαν στις επιχειρήσεις δηλητηριάσεων των μη αρεστών, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ωστόσο, η απόφαση της περασμένης Τρίτης είναι η πρώτη «επίσημη» επιβεβαίωση ότι όλα αυτά δεν είναι απλώς «σενάρια συνωμοσίας» και «λασπολογία».
Ο Λιτβινένκο είχε δολοφονηθεί το 2006 στο Λονδίνο όταν δύο πρώην συνάδελφοί του, ο Ντμίτρι Κοβτούν και Αντρέι Λουγκοβόι, του έριξαν ραδιενεργό πολώνιο 210 στο τσάι. Σημειωτέον ότι στη χώρα τους δεν υπήρξε κάποια προσπάθεια να έρθουν προ των ευθυνών τους τα συγκεκριμένα άτομα, ενώ ο Λουγκοβόι έγινε μάλιστα και βουλευτής της ρωσικής Δούμας. Ο Λιτβινένκο, όντας ενεργό στέλεχος της FSB, είχε βγει δημοσίως το 1998 και κατήγγειλε ότι η διοίκηση της υπηρεσίας του ωθούσε τον ίδιο και συναδέλφους του σε πράξεις που δεν συμβαδίζουν ούτε με τον ρόλο τους ούτε και με τη ρωσική νομοθεσία. Και συγκεκριμένα στη δολοφονία του ολιγάρχη επιχειρηματία και επίδοξου πολιτικού παράγοντα της εποχής Μπορίς Μπερεζόβσκι.
Ο Λιτβινένκο αναγκάστηκε να διαφύγει στη Βρετανία το 2000, αφού όχι μόνο δεν βρήκε υποστήριξη όσον αφορά τις καταγγελίες του, αλλά σε βάρος του ασκήθηκαν και ποινικές διώξεις που κατά πάσα πιθανότητα θα τον οδηγούσαν στη φυλακή. Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι τον θάνατό του, ο πρώην πράκτορας προέβη σε σειρά καταγγελιών κατά της FSB και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν προσωπικά. Η πιο σοβαρή καταγγελία, την οποία είχε διατυπώσει ο Λιτβινένκο στο βιβλίο του «Η FSB ανατινάζει τη Ρωσία» αφορούσε τη διασύνδεση που – σύμφωνα με τον πρώην πράκτορα – είχε η μυστική υπηρεσία της Ρωσίας με τις εκρήξεις που είχαν σημειωθεί σε πολυκατοικίες σε διάφορα σημεία της Ρωσίας το 1999.
Η ίδια η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που βγήκε έπειτα από προσφυγή της χήρας του Λιτβινένκο, ενόχλησε μεν το Κρεμλίνο αλλά δεν αναμένεται να επηρεάσει και ιδιαίτερα τις σχέσεις του με τη Δύση, επισημαίνουν αναλυτές. Περισσότερο πρόβλημα και μεγαλύτερες συνέπειες αναμένεται να έχει η απόφαση ολλανδικού δικαστηρίου που αφορά την κατάρριψη του μαλαισιανού Μπόινγκ ΜΗ17 στο Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας το 2014, κατά την οξεία φάση των ρωσο-ουκρανικών συγκρούσεων στην περιοχή. Όπως φαίνεται από τη μέχρι τώρα διαδικασία στο δικαστήριο – το οποίο ολοκληρώνει τη φάση των ακροάσεων – το μοιραίο οπλικό σύστημα Μπουκ, με το οποίο καταρρίφθηκε το αεροπλάνο, είχε εισαχθεί από στρατιωτική μονάδα στη Ρωσία, ενώ και ο χειρισμός του φαίνεται να γινόταν από ρώσους στρατιώτες. Η απόφαση του δικαστηρίου, που αναμένεται το 2022, πιθανότατα θα επιβεβαιώσει αυτό το γεγονός.
Σε αυτή την περίπτωση βεβαίως τα πράγματα θα δυσκολέψουν αρκετά για τη Ρωσία. Η κατάρριψη του ΜΗ17 είχε ως θύματα όχι κάποιους πράκτορες ή μεμονωμένους αντιπολιτευόμενους αλλά 298 πολίτες διαφόρων εθνικοτήτων, μεταξύ των οποίων και 80 παιδιά. Πέραν τούτου βέβαια, εφόσον το ολλανδικό δικαστήριο αποδείξει τελικά ότι ο ρωσικός στρατός βρίσκεται πίσω από την κατάρριψη, ταυτόχρονα θα καταρριφθεί και ο επίσημος ισχυρισμός των Ρώσων ότι στην Ανατολική Ουκρανία διεξάγεται «εμφύλιος πόλεμος». Αντί δηλαδή για τους «ανθρακωρύχους που επαναστάτησαν κατά της χούντας του Κιέβου» θα αποκαλυφθεί τακτικός στρατός πυρηνικού κράτους που εισέβαλε σε ξένο έδαφος σκοτώνοντας 14.000 άτομα.
Στην Ολλανδία θα κριθεί τα επόμενα χρόνια και η υπόθεση της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας Γιούκος, η οποία είχε κρατικοποιηθεί στις αρχές του 2000. Το ποσόν που θα κληθεί να πληρώσει η Ρωσία στους πρώην μετόχους της εταιρείας, εάν τελεσίδικα επιβεβαιωθεί η προηγούμενη δικαστική απόφαση, είναι 57 δισεκατομμύρια δολάρια.
Από: Athanase Papandropoulos
