Στο μέσον της ευρωπαϊκής κατάταξης η Ελλάδα στις δαπάνες για Ε & Α

της Νατάσας Φραγκούλη

Ποσοστό της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ δαπανά πλέον (2020) ετησίως η Ελλάδα για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), έναντι ποσοστού 1,28% το 2019. Το ποσοστό αυτό κατατάσσει τη χώρα μας στην 13η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τον δείκτη “Ένταση Ε&Α”, που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Παρά την αύξηση των δαπανών της Ελλάδας για Ε&Α, η χώρα μας υστερεί σημαντικά έναντι πολλών ευρωπαϊκών κρατών, που επενδύουν σαφώς περισσότερα κονδύλια για τον τομέα της έρευνας. Για παράδειγμα, η Σουηδία που ηγείται της ευρωπαϊκής κατάταξης, δαπανά το 3,4% του ΑΕΠ της σε Ε&Α, ποσοστό υπερδιπλάσιο αυτού της Ελλάδας.

Μεγάλη έμφαση στις επενδύσεις σε Ε&Α δίνουν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη, με την Αυστρία να κατακτά τη δεύτερη θέση της σχετικής λίστας για το 2020, επενδύοντας ετησίως το 3,19 του εθνικού ΑΕΠ σε Ε&Α. Σε απόσταση αναπνοής ακολουθεί η Γερμανία με ποσοστό 3,18%, ενώ έπονται η Δανία, το Βέλγιο και η Φινλανδία (με 2,91%, 2,89% και 2,79% αντίστοιχα).

Τις πιο χαμηλές θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης των χωρών, με βάση τις δαπάνες για Ε&Α, καταλαμβάνουν για το 2020 η Ρουμανία (0,48% του ΑΕΠ κατευθύνεται σε επενδύσεις Ε&Α), η Μάλτα με 0,59%, η Κύπρος με 0,63% και η Λετονία με 0,64%.

Ο ρόλος των επιχειρήσεων

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), το 2020, έτος έναρξης της πανδημίας COVID-19, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για Ε&Α στην Ελλάδα ήταν €2,473 δισ., αυξημένες κατά €135,8 εκατ. σε σχέση με το 2019 (ποσοστό αύξησης 5,8%).

Οι επιχειρήσεις πραγματοποίησαν το 2020 δαπάνες Ε&Α ύψους €1,147 δισ. (0,69% του ΑΕΠ), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 6,5% σε σχέση με το 2019 και συνεχίζουν να έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στον δείκτη δαπανών Ε&Α. Ο τομέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πραγματοποίησε δαπάνες Ε&Α €774,39 εκατ. (0,47% του ΑΕΠ), αυξημένες κατά 8,1% σε σχέση με το 2019.

Τέλος, ο κρατικός τομέας πραγματοποίησε δαπάνες Ε&Α €537,21 εκατ. (0,32% του ΑΕΠ), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,5% σε σχέση με το 2019.

Σχετικά με τη χρηματοδότηση των δαπανών Ε&Α το 2020, το κράτος αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης με €1,050 δισ. (42,5% επί του συνόλου), μέσω του τακτικού προϋπολογισμού (€675,55 εκατ.), του ΕΣΠΑ 2014-2020 (€240,49 εκατ.) και των λοιπών κρατικών πηγών (Περιφέρειες, εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων) (€134,23 εκατ.).

Η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης των δαπανών Ε&Α ήταν οι επιχειρήσεις, με ποσό €993,20 εκατ. (40,2% επί του συνόλου), αυξημένο κατά 2,5% σε σχέση με το 2019.

Θέσεις εργασίας

Η αύξηση των δαπανών Ε&Α το 2020 συνοδεύτηκε από αύξηση στην απασχόληση σε δραστηριότητες Ε&Α. Ο αριθμός των Ισοδυνάμων Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ), που αποδίδουν "θέσεις" πλήρους απασχόλησης, σε σχέση με το 2019, αυξήθηκε κατά 5,8% για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α και κατά 7% για τους ερευνητές. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α το 2020 ανέρχεται σε 57.059 θέσεις πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) και οι ερευνητές σε 41.800 ΙΠΑ. Η μεγαλύτερη απασχόληση σε Ε&Α καταγράφεται στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

*πρώτη δημοσίευση: www.sepe.gr