του Janos Ammann
Η ατζέντα οικονομικής πολιτικής για το νέο έτος είναι γεμάτη με διαπραγματεύσεις σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, τις φορολογικές πολιτικές, τους κατώτατους μισθούς και χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς.
Ταυτόχρονα, η εμπορική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να συνδυάσει το παραδοσιακό της άνοιγμα με εκκλήσεις για μεγαλύτερη αποφασιστικότητα από τη μία πλευρά, και πιο βιώσιμες και κοινωνικά υπεύθυνες πρακτικές από την άλλη.
Αυτή η πρόβλεψη για το 2022 θα πρέπει να διαβαστεί έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού ότι η πανδημία, οι σχετικές οικονομικές επιπτώσεις και ο πληθωρισμός μπορεί να αλλάξουν γρήγορα τις πολιτικές προτεραιότητες στην ΕΕ.
Δημοσιονομικοί κανόνες
Τον Οκτώβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε την επανεξέταση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Τα πιο αμφιλεγόμενα μέρη του πλαισίου είναι οι δημοσιονομικοί κανόνες, που διέπουν -μεταξύ άλλων- το πόσο δημόσιο χρέος μπορούν να έχουν τα κράτη μέλη και πόσο υψηλό μπορεί να είναι το ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα.
Οι κανόνες δεν θα εφαρμοστούν μέχρι το τέλος του 2022 λόγω μιας γενικής ρήτρας διαφυγής που ενεργοποιήθηκε κατά την έναρξη της πανδημίας, αλλά αναμένεται να τεθούν και πάλι σε ισχύ το 2023. Καθώς ο προϋπολογισμός για το 2023 καταρτίζεται εντός του 2022, η Επιτροπή αναμένεται να παράσχει τις πρώτες κατευθυντήριες γραμμές της το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να συμφωνήσουν για την μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων μέχρι το καλοκαίρι του 2022. Τόσο η ιταλική όσο και η γαλλική κυβέρνηση έχουν την πρόθεση να μεταρρυθμίσουν τους κανόνες ώστε να επιτρέψουν περισσότερες επενδύσεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης, λέγοντας ότι η ανάπτυξη είναι ο μόνος τρόπος για να μειωθεί το βάρος του χρέους.
Η γερμανική κυβέρνηση ήταν παλαιότερα ένθερμος υποστηρικτής των αυστηρών κανόνων, αλλά η θέση της νέας κυβέρνησης συνασπισμού είναι ασαφής. Ενώ ο νέος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ο ηγέτης των φιλελευθέρων Christian Lindner, συνήθιζε να ασκεί κριτική στις δημοσιονομικές πολιτικές της Νότιας Ευρώπης, ξεκίνησε την θητεία του με πολύ πιο διαλλακτικό τρόπο.
Παρομοίως, η νέα ολλανδική κυβέρνηση, πρώην ένθερμος υποστηρικτής της λιτότητας, φαίνεται ελαφρώς πιο πρόθυμη να δαπανήσει δημόσιο χρήμα – τουλάχιστον στο εσωτερικό της χώρας.
Ακόμη και με αυτές τις ενδείξεις για ένα πιο διαλλακτικό περιβάλλον για τη δημοσιονομική πολιτική, μια μεταρρύθμιση θα είναι δύσκολο να συμφωνηθεί. Ελλείψει συμφωνίας για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων, θα πρέπει να βρεθεί μια προσωρινή λύση για τους εθνικούς προϋπολογισμούς για το 2023.
Ταυτόχρονα, το 2022 θα υπάρξουν σημαντικές πληρωμές προς τα κράτη μέλη από το ταμείο ανάκαμψης. Ο τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα κεφάλαια και ποια κράτη μέλη θα επωφεληθούν περισσότερο από τις επιχορηγήσεις ενδέχεται να επηρεάσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη των κυβερνήσεων της ΕΕ στη διαπραγμάτευση για τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Φόροι
Το 2021 ήταν η χρονιά της φορολογικής συμφωνίας-ορόσημο του ΟΟΣΑ για την αντιμετώπιση του εταιρικού φορολογικού ανταγωνισμού, αλλά και των εγγράφων που αποκάλυψαν παγκόσμιες φορολογικές ατασθαλίες. Το 2022 θα δείξει αν ο κόσμος μπορεί να τηρήσει τη συμφωνία.
Τον Δεκέμβριο του 2021, η Επιτροπή ανακοίνωσε τα σχέδιά της για την εφαρμογή του ελάχιστου εταιρικού φόρου μέσω οδηγίας και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα μπορούσε να συμφωνηθεί ήδη εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο, καθώς η Εσθονία, η Ουγγαρία και η Ιρλανδία συμφώνησαν μόνο για τη φορολογική συμφωνία εξ αρχής ενώ η οδηγία απαιτεί την ομοφωνία όλων των κυβερνήσεων των κρατών μελών για να περάσει.
Ταυτόχρονα, τα πολιτικά προβλήματα του προέδρου των ΗΠΑ Joe Biden θέτουν εν αμφιβόλω την εφαρμογή της ανακατανομής των φορολογικών δικαιωμάτων των μεγάλων, εξαιρετικά κερδοφόρων επιχειρήσεων από τη δικαιοδοσία όπου έχουν την έδρα τους στη δικαιοδοσία στην οποία αποκτούν τα έσοδά τους.
Δεν είναι σαφές αν όλες οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να θέλουν να εφαρμόσουν τη φορολογική συμφωνία, αν οι ΗΠΑ δεν είναι σίγουρες ότι θα το πράξουν. Τον Ιούλιο του 2022 αναμένεται να υποβληθεί πρόταση για την ευρωπαϊκή εφαρμογή της ανακατανομής των φορολογικών δικαιωμάτων με βάση τη δραστηριότητα των εταιρειών.
Επιπλέον, ως αντίδραση σε σκάνδαλα όπως τα Pandora Papers, η Επιτροπή ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το 2022 θα κατατεθεί πρόταση για τον περιορισμό των φορολογικών παραδείσων εκτός ΕΕ. Ενδέχεται να στοχεύει τις εταιρείες κέλυφος που χρησιμοποιούνται για την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων σε χώρες εκτός της ΕΕ.
Κατώτατοι μισθοί
Η επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την οδηγία για τον κατώτατο μισθό αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Η οδηγία, η οποία προτάθηκε από την Επιτροπή το 2020, αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι οι νόμιμοι κατώτατοι μισθοί είναι επαρκώς υψηλοί – δηλαδή τουλάχιστον 60% του μέσου μισθού στο αντίστοιχο κράτος μέλος. Ωστόσο, η οδηγία δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εισαγάγουν νόμιμο κατώτατο μισθό, εάν δεν έχουν ήδη θεσπίσει.
Επιπλέον, η οδηγία αποσκοπεί στην αύξηση της κάλυψης των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Προς το τέλος του 2021, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ συμφώνησαν έκαστο σε μια διαπραγματευτική θέση. Τους πρώτους μήνες του 2022, η γαλλική προεδρία θέλει να βρει συμβιβασμό μεταξύ των δύο συννομοθετών.
Αντίσταση αναμένεται από τη Δανία και τη Σουηδία, δύο κράτη μέλη που θέλουν να διατηρήσουν τις αγορές εργασίας τους ελεύθερες από την επιρροή της ΕΕ.
Προς μια πιο υπεύθυνη και πιο αποφασιστική εμπορική πολιτική;
Στα μέσα Φεβρουαρίου του 2022, η Επιτροπή σχεδιάζει να ανακοινώσει μια πρόταση για να καταστήσει υποχρεωτική τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση για τις εταιρείες της ΕΕ. Η πρόταση θα πρέπει να υποχρεώνει τις εταιρείες να διασφαλίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά πρότυπα τηρούνται στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
Ωστόσο, η πρόταση είχε αρχικά ανακοινωθεί για το καλοκαίρι του 2021, μετά την οποία αναβλήθηκε, αρχικά για τον Οκτώβριο και στη συνέχεια για τον Δεκέμβριο του 2021. Συνεπώς, η πρόσφατα ανακοινωθείσα ημερομηνία του Φεβρουαρίου 2022 δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως σταθερή προθεσμία για την πρόταση της Επιτροπής.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ αναζητά μια λύση για τις τρίτες χώρες που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την οικονομική αλληλεξάρτηση για να εξαναγκάσουν τις ευρωπαϊκές χώρες να κάνουν τις προσφορές τους. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η πίεση που ασκεί η κινεζική κυβέρνηση στη Λιθουανία για την υποστήριξή της στην ανεξαρτησία της Ταϊβάν.
Τον Δεκέμβριο του 2021, η Επιτροπή πρότεινε ένα νέο μέσο που θα έδινε στην εκτελεστική εξουσία της ΕΕ το δικαίωμα να λαμβάνει γρήγορα αντίμετρα κατά των εξαναγκαστικών ενεργειών τρίτων χωρών. Το 2022 θα διεξαχθεί μια συζήτηση για το θέμα αυτό μεταξύ των κρατών μελών.
Δημοσιονομικοί κανονισμοί
Το 2022 θα διεξαχθούν διάφορες νομοθετικές διαπραγματεύσεις σχετικά με τις κανονιστικές προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή στα τέλη του 2021 – για παράδειγμα, τις επικαιροποιημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις ασφαλιστικές εταιρείες και τις τράπεζες.
Επιπλέον, η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών στην Ευρώπη. Τον Απρίλιο θα πρέπει να παρουσιαστεί μια οδηγία περί της πριμοδοτήσεως για τη μείωση της ευνοϊκής μεταχείρισης του χρέους (DEBRA), με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης των εταιρειών της ΕΕ στη χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια.
*πρώτη δημοσίευση:www.euractiv.com
Από: Athanase Papandropoulos
