του Γιώργου Μαλέα*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του Φεβρουαρίου θα παρουσιάσει την 8η έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Η έκθεση αυτή θα παρουσιάσει την εξέλιξη της συνοχής στις περιφέρειες της ΕΕ για τα τρία τελευταία χρόνια της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο που έχουν σ’ αυτή οι εθνικές πολιτικές, η πολιτική συνοχής και άλλες πολιτικές της ΕΕ.
Αναπόφευκτα, η 8η έκθεση θα διαφέρει κατά πολύ από τις προηγούμενες συνήθεις εκθέσεις της Επιτροπής όπου το κύριο μέλημα ήταν να εντοπιστούν οι αστοχίες και οι δυσλειτουργίες στην υλοποίηση των προγραμμάτων και να βρεθούν τα αίτια που τα χρήματα δεν έφταναν ποτέ η καθυστερούσαν πολύ να φτάσουν στους τελικούς δικαιούχους. Η 8η έκθεση θα περιέχει και την δυσάρεστη εμπειρία του κορωνοϊού που εμφανίστηκε στην Ευρώπη στις αρχές του 2020.
Το 2020 ήταν ένα από τα πιο δύσκολα χρόνια στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: η μεγαλύτερη πανδημία εδώ και έναν αιώνα, η χειρότερη οικονομική κρίση εδώ και δεκαετίες. Η περιφερειακή πολιτική κατάφερε να ανταποκριθεί γρήγορα και δυναμικά, με την πρώτη στήριξη να βρίσκεται ήδη επί τω έργω από τον Απρίλιο.
Η χρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το Ταμείο Αλληλεγγύης διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο για τη μείωση των επιπτώσεων της κρίσης κορωνοϊού, την προώθηση της σύγκλισης και τη διασφάλιση ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω. Εξαιρετική ευελιξία προσφέρθηκε στο πλαίσιο της επενδυτικής πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού μέσω των CRII, CRI(+), με αποτέλεσμα να κινητοποιηθούν περίπου 20 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της κρίσης. Πέραν τούτου, 7,6 δισ. δόθηκαν ως μεγαλύτερη ρευστότητα στα κράτη μέλη με την αύξηση της συγχρηματοδότησης στο 100%.
Η Επιτροπή πρότεινε επίσης μια σειρά μέτρων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REACT-EU, η οποία χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του Next Generation EU, συμβάλλοντας στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των πρώτων μέτρων αντιμετώπισης κρίσεων και της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης.
Η περιφερειακή πολιτική εξακολούθησε επίσης να υλοποιεί τον πρωταρχικό της στόχο για την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής με τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών. Η πολιτική αυτή προσφέρει με την πάροδο των ετών εμπειρία και εξοικείωση στη μετάβαση, τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό και την ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων.
Μέχρι το τέλος του 2020, το συνολικό διαθέσιμο κονδύλι για την περιφερειακή πολιτική έφτασε τα 350 δισ. ευρώ.
Το σίγουρο είναι ότι μέσα σε έναν χρόνο (2020) έγιναν όσα δεν είχαν γίνει τα προηγούμενα 5 της προγραμματικής περιόδου. Σίγουρο όμως είναι και το γεγονός ότι οι κοινωνικές, οικονομικές και εδαφικές ανισότητες δεν έχουν μειωθεί... ίσα ίσα λόγω και της κρίσης έχουν μεγαλώσει. Και τούτο θα αποτυπωθεί στην έκθεση της Επιτροπής.
*εθνικός εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή