Παιχνίδια πολέμου: Τι συμβαίνει στην Ουκρανία;

του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Στα πρόθυρα πολεμικής σύγκρουσης φαίνεται να βρίσκεται η Δύση με τη Ρωσία. Μήλον της έριδος είναι το μέλλον της Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ επιμένουν πως η Μόσχα σχεδιάζει να εισβάλει και να την καταλάβει. Το Κρεμλίνο, αντίθετα, επιμένει πως δεν προτίθεται να επιτεθεί και να κατακτήσει εδάφη. Μοναδική του επιδίωξη, ισχυρίζεται, είναι η εξασφάλιση της εθνικής ασφάλειας της Ρωσίας. Ιστορικά η Μόσχα πάντα υπολόγιζε στο «στρατηγικό βάθος» της χώρας για την εγγύηση της επιβίωσής της. Έτσι αντιμετωπίστηκαν οι στρατιές του Ναπολέοντα και οι μεραρχίες του Χίτλερ. Αυτό αποτελούσε και το στρατηγικό πλεονέκτημα της ΕΣΣΔ στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.

Η απόσταση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ τότε από την Αγία Πετρούπολη ήταν 1.800 χλμ., ενώ από τη Μόσχα κοντά στα 2.200 χλμ. Η αίσθηση ασφάλειας του Κρεμλίνου από κάθε ξένη επιβουλή ήταν δεδομένη. Δεν υπάρχει φυσικό σύνορο (βουνά, ποτάμια, θάλασσες, έρημοι, αδιαπέραστες χαράδρες) που να χωρίζουν τα σύνορα της Ρωσίας από τους όποιους γείτονές της. Μόνο το στρατηγικό βάθος της εξασφαλίζει κάποια αίσθηση υπεράσπισης και άμυνας. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης οι τότε ηγέτες της εξασφάλισαν από πολλούς δυτικούς ηγέτες (Ρέιγκαν, Μπους, Κολ, Σρέντερ, Μέιτζορ) τη δέσμευση πως το ΝΑΤΟ δεν θα έφθανε στα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Κολ είχε μάλιστα διαβεβαιώσει τον Γκορμπατσόφ πως στην περίπτωση ένωσης των δύο Γερμανιών νατοϊκά στρατεύματα δεν θα εγκαθίστανταν στα εδάφη της Ανατολικής. Δυστυχώς καμία από τις διαβεβαιώσεις αυτές δεν δόθηκε εγγράφως. Και το ΝΑΤΟ δεν κράτησε την υπόσχεσή του.

Με την ένταξη των Βαλτικών χωρών το «στρατηγικό βάθος» εξαερώθηκε. Η Αγία Πετρούπολη βρίσκεται τώρα σε απόσταση 160 χλμ. από το ΝΑΤΟ και η Μόσχα γύρω στα 800 χλμ. Μια ένταξη της Ουκρανίας προκαλεί αναστάτωση στο Κρεμλίνο. Μια ανησυχία την οποία είναι αδύνατον να ανεχθεί και να αντέξει. Ο Γεβγκένι Πριμακόφ, σαν πρωθυπουργός της Ρωσίας, είχε σημειώσει ότι θα αναγκαζόταν να ανεχθεί κάποιες επεκτάσεις του ΝΑΤΟ. «Θα είναι σαν να είσαι υποχρεωμένος να κοιμάσαι με έναν σκαντζόχοιρο. Θα πρέπει να προσέχεις τα αγκάθια» είχε πει. Τώρα, με την Ουκρανία, μιλάμε για τα αγκάθια που μπαίνουν μέσα στο σώμα! Ο γκουρού της αμερικανικής πολιτικής της ανάσχεσης (containment) και του Ψυχρού Πολέμου, Τζορτζ Κέναν, είχε προειδοποιήσει το 2007 εναντίον κάθε ιδέας επέκτασης του ΝΑΤΟ. Το ίδιο είχε κάνει, με πιο έμμεσο τρόπο, ο γνωστός αρθρογράφος των «New York Times», Τζορτζ Φρίντμαν, μιλώντας για την «αγωνία της Ρωσίας για το Στρατηγικό Βάθος». Κι όμως, οι σχεδιαστές πολιτικής στην Ουάσιγκτον φαίνεται όλα αυτά να τα αγνοούν. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ντέιβιντ Όουεν στο εξαιρετικό πρόσφατο βιβλίο του «Γρίφος, Μυστήριο και Αίνιγμα» (2021) τονίζει πως είναι αντίθετος, για όλους τους παραπάνω λόγους, σε μια ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ!

Προφανώς, αν οι ΗΠΑ αναγνωρίσουν αυτή την πραγματικότητα και δώσουν στη Ρωσία την εξασφάλιση που ζητά, και αυτή αναγνωρίσει με τη σειρά της στην Ουκρανία το στάτους μιας πραγματικά ανεξάρτητης χώρας, η κρίση θα εκτονωθεί. Μια εποχή στενότερων σχέσεων με τη Μόσχα θα ανατείλει. Και η Ουάσιγκτον θα έχει εξασφαλίσει αυτό που κυρίως την ενδιαφέρει. Την απόλυτη απομόνωση της Κίνας…

ΥΓ.: Κυκλοφόρησε το τελευταίο μου βιβλίο, «Ισλάμ, Τουρκία και Μετανάστευση», Εκδ. Αρμός, 2022.