του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Δεν πρέπει να είμαστε απαισιόδοξοι στην Ελλάδα παρά τη δεκαετή κρίση και τη μετά από αυτήν έλευση της πανδημίας και σήμερα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Τα γεγονότα αυτά προκαλούν μεν σοβαρές αναταραχές, πλην όμως προσφέρονται να βοηθήσουν μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που αγκυλωμένα γραφειοκρατικά και συντεχνιακά συστήματα φαλκιδεύουν.
Τους τελευταίους μήνες έτσι, πληθαίνουν στη χώρα οι μελέτες και οι εκδηλώσεις που καταγράφουν τις εξελίξεις και με αφετηρία τη σημασία και την υφή τους προτείνουν αλλαγές και προσαρμογές σε θεσμούς και διοικητικές αρθρώσεις των αρχών του περασμένου αιώνα.
Μια από τις παραπάνω μελέτες, με σημαντικό ειδικό βάρος, είναι και αυτή που έγινε από την ομάδα του έγκριτου καθηγητή Γιώργου Δουκίδη, επικεφαλής του Ερευνητικού Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN), που λειτουργεί στους κόλπους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ).
Η μελέτη αυτή, που σήμερα είναι εξόχως επίκαιρη, κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης, με τίτλο «Στρατηγική και Διακυβέρνηση για την επόμενη ημέρα», με επιμέλεια του καθηγητού Γ. Ι. Δουκίδη και της καθηγήτριας Κλεοπάτρας Μπαρδάκη.
Σκοπός της μελέτης και άρα του βιβλίου που τη φιλοξενεί, είναι η ανάλυση των προβλημάτων και προκλήσεων που προκάλεσε η πανδημία σε βασικούς τομείς της επιχειρηματικής ζωής, στη δημόσια διακυβέρνηση και στην κοινωνική ζωή. Με επίγνωση πως η μετά-Covid εποχή θα είναι διαφορετική, το βιβλίο προτείνει σειρά δράσεων, πρακτικών και στρατηγικών προς τις επιχειρήσεις και τους φορείς δημόσιας πολιτικής, που χρειάζεται να συνεργαστούν, ώστε να έλθει η ανάκαμψη από τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Όπως επισημαίνουν οι Γ. Ι. Δουκίδης και Κ. Μπαρδάκη, η πανδημία ανέδειξε και δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στους περισσότερους τομείς της οικονομίας, στη διακυβέρνηση σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, καθώς και στην κοινωνική ζωή. Παράλληλα, υπήρξε καταλύτης στην ταχύτερη υιοθέτηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, ώστε να συνεχισθεί η οικονομική και κοινωνική ζωή.
Ο περιορισμός των μετακινήσεων και η κοινωνική αποστασιοποίηση επέβαλαν, μεταξύ άλλων, την τηλεργασία και τηλεκπαίδευση, καθώς και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Αντίστοιχα, η διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού, οι απότομες αυξομειώσεις της ζήτησης και η αύξηση των ηλεκτρονικών αγορών έδειξαν πως οι επιχειρήσεις χρειάζεται να επενδύσουν στην ψηφιοποίησή τους, σε στρατηγικές που εξασφαλίζουν ευελιξία, καινοτομία και βιωσιμότητα, όπως και στην καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων.
Σήμερα, οι γεωπολιτικές ανατροπές που προκαλούνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του στη διεθνή οικονομία, τις μεταρρυθμιστικές επενδύσεις, τις κάνουν ακόμα πιο επείγουσες και κρίσιμες. Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα, τονίζουν οι επιμελητές του βιβλίου, παραμένουν βασικοί κρίσιμοι παράγοντες για την αντιμετώπιση ειδικών καταστάσεων.
Προσαρμογή
Η αξία της εσπευσμένης προσαρμογής, με βάση τις διαθέσιμες αλλά όχι απαραίτητα προφανείς επιλογές, έγινε ξεκάθαρη από την αρχή. Παρά το ταυτόχρονο της πανδημίας, οι χώρες και οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, εξερευνώντας επιλογές που ήδη υπήρχαν, αλλά ποτέ δεν είχαν ενεργοποιηθεί.
Η ταχεία και επαρκής κατανόηση ανεξερεύνητων δυναμικών, οι γρήγορες τακτικές κινήσεις, αλλά και η συνεχής προσαρμογή της στρατηγικής είναι αναγκαία στοιχεία διαχείρισης κάθε ευκαιρίας ή κρίσης. Το νέο πρότυπο είναι η λήψη αποφάσεων με βάση σκληρά δεδομένα (hard data based).
Τέτοιες δυνατότητες ενισχύουν την ποιότητα της διακυβέρνησης των επιχειρήσεων, αλλά και του δημόσιου τομέα και απαιτούν απλοποίηση και επιπεδοποίηση των οργανωτικών δομών για γρήγορη λήψη αποφάσεων και καινοτόμο σκέψη. «Σε ένα ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο, η συστηματοποίηση της γνώσης που παράγεται από τη διαχείριση οριακών καταστάσεων θα μας επιτρέψει να αναλαμβάνουμε περισσότερο ρίσκο και νέες επιχειρηματικές/κοινωνικές δραστηριότητες», υποστηρίζει ο καθηγητής κ. Γιώργος Ι. Δουκίδης, δίνοντας ταυτοχρόνως έμφαση και στον ρόλο της καινοτομίας.
Εκτίμησή του είναι ότι η καινοτομία ενισχύεται στις σημερινές συνθήκες αβεβαιότητας και με βάση τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Αυθεντικότητας, θα μπορούσε να γίνει πραγματική κινητήρια δύναμη της οικονομίας τόσο στην παραγωγή προϊόντων όσο και στην παροχή υψηλής άυλης αξίας υπηρεσιών.
Υπό αυτή την έννοια, οι συντελεστές της μελέτης που αναπαράγεται στο βιβλίο πιστεύουν, σωστά κατά την εκτίμησή μας, ότι η ασθένεια Covid-19 αλλάζει τον κόσμο όχι τόσο εξαιτίας της ταχύτητας ή της έντασης των προβλημάτων που δημιουργεί, όσο εξαιτίας πρωτότυπων καταστάσεων και προσεγγίσεων. Η μετά κορωνοϊού εποχή θα είναι διαφορετική, με πολλά νέα στοιχεία και θα απαιτήσει οικονομικές προσαρμογές, νέες πολιτικές και άλλη διαχειριστική αντίληψη.
Αναδύεται έτσι μια ομάδα χρήσιμων δεξιοτήτων, οι οποίες θα επηρεάσουν την αρχιτεκτονική της οικονομίας και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Αλλά και η διαφάνεια, η λογοδοσία και η κοινωνική ελευθερία ενισχύθηκαν στη διαδρομή αυτή. Η μετατροπή των εμπειριών σε προσεγγίσεις και η εφαρμογή των νέων δυνατοτήτων στην πράξη, θα μας ωθήσει, ως πρόσωπα και ως κοινωνία, σε νέα όρια.
Και αυτά τα τελευταία καλό θα ήταν να ανιχνευθούν πέρα από θεωρήσεις συνωμοσίας και άλλους παραλογισμούς.
