Στη δίνη της ημιμάθειας και του ψεύδους

του Γιάννη Μαρίνου

Στα θερινά άρθρα μας που ολοκληρώνονται σήμερα επισημάναμε την κυριαρχία του ψεύδους ως όπλου της πολιτικής εξουσίας και αυτό επιβεβαιώθηκε και από τα όσα υποστήριξε ο διάσημος ισπανός συγγραφέας Χαβιέρ Θέρκας σε συνέντευξη στον Γρηγόρη Μπέκο. Παραχωρώ τη στήλη στις πιο καίριες διαπιστώσεις του:

Ψέμα ή αλήθεια

«Μέσα σε όλους μας ανεξαιρέτως ενυπάρχει η τάση να εξαπατούμε ή να παραπλανούμε. Εχω καταλήξει στη διαπίστωση ότι σχεδόν όλοι οι άνθρωποι σε όλες τις χώρες προτιμούμε το ψεύδος από την αλήθεια.

Γιατί η αλήθεια είναι περίπλοκη, δύσκολη, ενίοτε αφόρητη, ενώ το ψεύδος ωραίο και απλό. Εχω μάλιστα την αίσθηση ότι σήμερα τα ψέματα είναι πιο ισχυρά από οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι τα καλύτερα ψεύδη δεν είναι τα ανόθευτα. Τα πιο αποτελεσματικά είναι αυτά που έχουν μια δόση ή έναν κόκκο αλήθειας. Και τα μεγαλύτερα ψέματα κατασκευάζονται με μικρές αλήθειες.

Το κράμα αληθειών και ψεμάτων συνιστά την πιο εκλεπτυσμένη μορφή ψέματος». Και αναμφίβολα μετρ σε αυτή τη σύνθεση έχει αναδειχθεί ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με αποκορύφωμα την ωραιοποίηση της συμφωνίας για το Μακεδονικό.

Και ο Χαβιέρ Θέρκας διαπιστώνει ότι «στην πραγματική ζωή, όταν αναμειγνύονται τα ψέματα με την αλήθεια, το αποτέλεσμα είναι το ψεύδος, πιθανώς το πιο ακαταμάχητο». Δεν διστάζει επίσης να αμφισβητήσει τον έντεχνα καλλιεργημένο μύθο της λαϊκής αντίστασης κατά των γερμανών εισβολέων στη Γαλλία και των συμπατριωτών του Ισπανών έναντι του δικτάτορα Φράνκο, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «οι αντιφρονούντες ήταν τόσο λίγοι, που θα μπορούσαν να γεμίσουν μόνο ένα λεωφορείο».

Και προσθέτει: «Το ίδιο εικάζω ότι συνέβη αναλογικά και στην Ελλάδα». Και ορθώς εικάζει. Αλλά ποιος ακινδύνως τολμά σήμερα να υποστηρίξει π.χ. ότι είναι ψευδής ο ισχυρισμός των νεολαίων μας πως η εξέγερση του Πολυτεχνείου προκάλεσε την πτώση της χούντας;

Η παραπληροφόρηση

Η παραπληροφόρηση με κατάλληλη και αδίστακτη προσφυγή στην ψευδολογία είναι σχεδόν αδύνατον να καταπολεμηθεί από τις ευάλωτες στον λαϊκισμό μάζες, όπου κυριαρχεί η ημιμάθεια. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, που βασίζεται πια στην παπαγαλία και στην ανάγκη των φροντιστηρίων, επιβραβεύει τη μετριότητα και απορρίπτει την αριστεία. Και όπως έχει υποστηρίξει ο μέγας Ντοστογέφσκι, «η ημιμάθεια είναι η τρομερότερη μάστιγα της ανθρωπότητος.

Είναι ένα τύραννος που ‘χει τους ιερείς και τους σκλάβους του, ένας τύραννος που τον προσκυνούν όλοι με αγάπη και τυφλή πίστη, ένας τύραννος που τρέμει μπροστά του και η ίδια η επιστήμη και συμβιβάζεται επονείδιστα μαζί του». Και δυστυχώς η χώρα μας έχει παραδοθεί στους ημιμαθείς και αμαθείς και μάταια αναζητείται διέξοδος.

Ο 21ος αιώνας εξελίσσεται ραγδαία στον αιώνα της ψηφιακής εποχής του ψεύδους. Φοβόμαστε ότι θα δει κατά τη διαδρομή του να εφευρίσκονται αφάνταστοι τύποι πολιτικής εξαπάτησης. Ψεύδη τα οποία θα παράγονται σε κλίμακα χωρίς προηγούμενο και θα διαδίδονται με πρωτόγνωρη ταχύτητα. Φυσικά και αναπόφευκτα η ψηφιακή τεχνολογία αξιοποιήθηκε και από τον χώρο του εγκλήματος για εκβιασμούς, αθέμιτη κερδοσκοπία και ατιμωτική εξόντωση αντιπάλων. Το ζούμε πια καθημερινά.

*πρώτη δημοσίευση: Οικονομικός Ταχυδρόμος