Όχι Μουντιάλ στην Ελλάδα. Όχι έτσι.

του Θοδωρή Γεωργακόπουλου

Όλες και όλοι να συστρατευθούμε και να παλέψουμε για έναν ευγενή, απαραίτητο στόχο: να μην υπάρξει κοινή υποψηφιότητα της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία για τη διεκδίκηση του Μουντιάλ του 2030.

Την περασμένη Τρίτη το Politico δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο η Σαουδική Αραβία υποσχέθηκε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή καινούργιων σταδίων και υποδομών στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, στο πλαίσιο της κοινής υποψηφιότητας των τριών χωρών για την ανάληψη της τελικής φάσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου Ανδρών το 2030.

Εδώ θα ήθελα να σας γράψω το εξής: δεν πρέπει να υπάρξει καμία υποψηφιότητα της δικής μας χώρας μαζί με την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία για το Μουντιάλ του 2030, ή για οποιαδήποτε αθλητική διοργάνωση στο κοντινό μέλλον.

Η χώρα μας πρέπει να αποσυρθεί αμέσως από αυτή την (μεταξύ μας, γελοία) υποψηφιότητα, ώστε να γλιτώσει εντελώς αχρείαστη φθορά του brand της, της διεθνούς της εικόνας και της όποιας αξιοπιστίας της στο διεθνές στερέωμα ως προοδευτικός, “δυτικός” παράγοντας σταθερότητας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Κανονικά δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω γι’ αυτό -νομίζω ότι το γιατί είναι αυτονόητο. Παρ’ όλα αυτά, θα το κάνω.

Ο πρώτος λόγος δεν είναι ηθικός, πολιτικός ή γεωπολιτικός, αλλά καθαρά επικοινωνιακός. Όπως σχεδόν σίγουρα θυμάστε, πριν από οκτώ εβδομάδες έληξε το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ.

Ποδοσφαιρικά ήταν ένας συναρπαστικός θρίαμβος, αλλά επικοινωνιακά ήταν ένα βατερλώ για τη χώρα που το διοργάνωσε. Ασφαλώς θυμάστε τα διασκεδαστικά ρεπορτάζ από τα υπεροπτικά δυτικά ΜΜΕ, μια ανελέητη καμπάνια δυσφήμισης της χώρας αυτής, που διήρκεσε σχεδόν δύο μήνες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η καμπάνια αυτή σε κάποιο βαθμό ήταν υπερβολική και άδικη, μολυσμένη με ευδιάκριτες αποχρώσεις ρατσισμού.

Το Κατάρ δεν είναι Δανία, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι και το μεσαιωνικό, μονίμως σκονισμένο κολαστήριο που υποστήριζαν τα ρεπορτάζ. Στην πραγματικότητα είναι λίγο πιο δημοκρατική και φιλελεύθερη χώρα από, ας πούμε, την προηγούμενη που φιλοξένησε Μουντιάλ (τη Ρωσία).

Τελικά όμως τα μόνα εξωαγωνιστικά μηνύματα που έμειναν στον κόσμο (κυρίως στη Δύση) από το Μουντιάλ του Κατάρ ήταν η ερεβώδης διαφθορά της FIFA και η απωθητική προκλητικότητα με την οποία δικτάτορες που έγιναν ζάμπλουτοι επειδή στο μέρος που ζουν έτυχε να αναβλύζει πετρέλαιο προσπαθούν να αγοράσουν ό,τι έχει σημασία.

Και τώρα, η Σαουδική Αραβία θέλει να κάνει ακριβώς το ίδιο. Να αναλάβει τη διοργάνωση του μεθεπόμενου Μουντιάλ. Είναι, προφανώς δικαίωμά της. Και Μουντιάλ δικαιούται να διεκδικήσει, και Ολυμπιακούς Αγώνες, και το Παγκοσμίο Πρωτάθλημα Chessboxing (πραγματικό άθλημα -γκουγκλάρετέ το).

Έχει ήδη επενδύσει στην προσέλκυση αθλητικών εκδηλώσεων (έναν αγώνα Formula 1, διεθνή τουρνουά γκολφ) για να ενισχύσει την πολύ κακή διεθνή της εικόνα. Γιατί έχει τόσο κακή διεθνή εικόνα; Μα επειδή είναι μια χώρα ακόμα πιο αντιδημοκρατική και οπισθοδρομική από το Κατάρ (και από τη Ρωσία). Μια χώρα που φυλακίζει και βασανίζει πολίτες που δεν συμπαθεί το καθεστώς για εγκλήματα όπως η “κατοχή απαγορευμένων βιβλίων” ή “συνεντεύξεις σε ξένα ΜΜΕ”.

Μια χώρα που όπου δεν υπάρχουν εκλογές (ούτε σε τοπικό επίπεδο, ούτε καν για το θεαθήναι), όπου οι γυναίκες θεωρούνται λίγο-πολύ ιδιοκτησία του μπαμπά ή του συζύγου τους και αποτελούν μόλις το 5% του εργατικού δυναμικού (το χαμηλότερο ποσοστό στον κόσμο). Στη Σαουδική Αραβία σήμερα καταδικασμένοι σε θάνατο κρατούμενοι εκτελούνται δημοσίως με αποκεφαλισμό με σπαθιά. Το Κοράνι αναγνωρίζεται ως Σύνταγμα της χώρας και η λατρεία άλλων θρησκειών απαγορεύεται.

Στη λίστα του Freedom House που κατατάσσει 210 χώρες ανάλογα με το πόσο “ελεύθερες” είναι, η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στο νούμερο 199. Και, βεβαίως, πρόκειται μια χώρα που από το 2015 μακελεύει χιλιάδες αμάχους σε γειτονική της χώρα στην οποία έχει επιτεθεί, ένα διαρκές έγκλημα που εμείς σχεδόν ποτέ δεν σκεφτόμαστε επειδή συμβαίνει μακριά και τα θύματα δεν είναι λευκοί χριστιανοί.

Εδώ θέλω να σας πω τώρα και το εξής: κατά τη γνώμη μου, τίποτε από αυτά δεν είναι λόγος για να μην έχουμε σχέσεις ως χώρα με τη Σαουδική Αραβία ή με οποιοδήποτε άλλο κράτος. Η Ελλάδα οφείλει διατηρεί καλές σχέσεις και και να αναπτύσσει εμπορικές και άλλες συμφωνίες και συμμαχίες και με την Αίγυπτο, και με τη Σαουδική Αραβία και με οποιαδήποτε άλλη μας συμφέρει, ανεξαρτήτως καθεστώτος, πάντα μέσα σε κάποια πλαίσια.

Είναι υποχρέωσή μας να υποστηρίζουμε τις δημοκρατικές αξίες παντού (υποχρέωση που περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο), αλλά ασφαλώς δεν είναι δουλειά μας να κουνάμε το δάχτυλο σε κράτη που δεν λειτουργούν όπως εμείς, ή όπως πιστεύουμε εμείς ότι είναι το σωστό. Και βεβαίως λειτουργούμε ως χώρα σε ένα πλαίσιο διεθνών οργανισμών, διακρατικών δομών, γεωπολιτικών ισορροπιών και συμφερόντων, όπου αμιγώς ηθικές ή άλλες ενστάσεις πρέπει να ζυγίζονται και να εξετάζονται κατά περίπτωση και σε ρεαλιστική βάση.

Το να συνάπτουμε εμπορικές ή ενεργειακές συμφωνίες με το (βαθύπλουτο) καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας είναι ένα θέμα που χωράει συζήτηση. Ένα Μουντιάλ, όμως, δεν είναι μια απλή εμπορική συμφωνία. Πρόκειται για τη συνδιοργάνωση μιας γιορτής, ενός γεγονότος πολιτισμικού με κοινωνική αξία και συμβολισμούς σε ανθρώπινο επίπεδο. Κατά τη γνώμη μου εδώ δεν θα έπρεπε να χωράει συζήτηση. Μια τέτοια συνεργασία μοιάζει με κραυγαλέο ηθικό και επικοινωνιακό λάθος, ένα τραγικό, απροσδόκητο, ανόητο και αχρείαστο αυτογκόλ.

Τι δουλειά έχουμε εμείς σε αυτή την τριπλέτα, εξάλλου; Ποιος ξέρει. Πιθανότατα στο μυαλό των Σαουδαράβων υπευθύνων, εμείς είμαστε ένας κατάλληλος φερετζές. Κάποιας μορφής δημοκρατικό, “δυτικό” άλλοθι. Από τη δική μας πλευρά, δεν γνωρίζω ποιος άκουσε αυτή την ιδέα και είπε “α, καλή ιδέα”. Ίσως στο μυαλό τους να φαντάστηκαν πακτωλούς χρημάτων για καινούργιες υποδομές και έργα, κάτι σαν ΕΣΠΑ με αμπάγια.

Στο ρεπορτάζ του Politico γράφει ότι ο δικτάτορας της Σαουδικής Αραβίας υποσχέθηκε στον Έλληνα πρωθυπουργό, κατά τη διάρκεια της περυσινής του επίσκεψης στη χώρα μας (όπου βεβαίως ξέρουμε ότι είχαν και πολύ σοβαρότερα θέματα να κουβεντιάσουν) πως “θα μας χτίσουν τα γήπεδα” και θα καλύψουν το κόστος της διοργάνωσης, με αντάλλαγμα τα 3/4 των αγώνων να γίνουν στη Σαουδική Αραβία -πράγμα ελάχιστα πειστικό ή δελεαστικό, δεδομένου ότι η χώρα μας έχει τέσσερα τετράστερα γήπεδα (και άλλο ένα υπό κατασκευή) κι οι αθλητικές υποδομές γενικά δεν είναι κάτι που μας λείπει.

Και, βέβαια, δεν ξέρω ποιος θα θεωρούσε δέλεαρ τη διεξαγωγή δέκα αγώνων Παγκοσμίου Κυπέλλου σε μια χώρα που έχει διοργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες σχετικά πρόσφατα. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς το κόστος.

Γιατί το κόστος θα ήταν ιλιγγιώδες. Φανταστείτε για λίγο το μέγεθος και τον όγκο και τη διάρκεια της αρνητικής δημοσιότητας που θα δεχόταν η χώρα μας από αυτή την ιστορία -στα όρια του διασυρμού- για τους μήνες της διαδικασίας επιλογής. Και μάλιστα μια αρνητική δημοσιότητα στοχευμένη ακριβώς στα δυτικά κοινά από τα οποία υποτίθεται ότι προσελκύουμε τουρίστες, “digital nomads”, επενδυτές και δανειστές.

Είδαμε μόλις το διασυρμό που υπέστη το Κατάρ -ποιος θα ήθελε να εμπλακεί η δικιά μας χώρα από μόνη της, σε έναν άλλο τέτοιο γύρο διασυρμού;

Η απόφαση για το πού θα γίνει το Μουντιάλ του 2030 θα ληφθεί εντός του 2024. Ήδη έχουν ανακοινωθεί υποψηφιότητες από τη Νότια Αμερική (Αργεντική, Ουρουγουάη, Παραγουάη και Χιλή μαζί), την Ευρώπη (Ισπανία, Πορτογαλία και Ουκρανία μαζί) και το Μαρόκο, ενώ ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει και άλλες χώρες.

Όλες μοιάζουν πιο σοβαρές υποψηφιότητες από της Σαουδικής Αραβίας (τα δάχτυλά μου αρνούνται να πληκτρολογήσουν “τη δικιά μας”), η οποία με τους τρέχοντες κανονισμούς ούτως ή άλλως δεν έχει τύχη, καθότι δεν επιτρέπεται να ξαναπάει Μουντιάλ στην Ασία τόσο σύντομα μετά το Κατάρ. Αλλά βέβαια, οι κανόνες αλλάζουν και είναι πια γνωστός ο τρόπος με τον οποίο η FIFA παίρνει αυτές τις αποφάσεις. Οπότε όλα είναι πιθανά.

Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να έχει καμία εμπλοκή σε αυτή την ιστορία. Δεν γνωρίζω την ωριμότητα αυτής της ιδέας, και το βαθμό της στήριξής της από την ελληνική ποδοσφαιρική ομοσπονδία και την ελληνική κυβέρνηση αυτή τη στιγμή -και εύχομαι να μη χρειαστεί να μάθω.

Γιατί εύχομαι η υποψηφιότητα αυτή να “πνιγεί” με συνοπτικές διαδικασίες, εγκαίρως, πολύ πριν αρχίσει η επίσημη διαδικασία στη FIFA αργότερα το 2023, και ξεκινήσει η καταιγίδα των δημοσιευμάτων. Αν αυτό δε γίνει, δεν βλέπω άλλη επιλογή για την αποφυγή του διασυρμού της χώρας μας: αγώνας, ακτιβισμός και δράση.

*πρώτη δημοσίευση: kathimerini.gr