της Σοφίας Κουνενάκη Εφραίμογλου*
Στη χώρα μας σημειώνεται σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, όσον αφορά την προώθηση της καινοτομίας, ωστόσο είναι ανάγκη τα βήματα να επιταχυνθούν, ώστε η Ελλάδα και οι επιχειρήσεις της να μπορέσουν να συμβαδίσουν με τον ευρωπαϊκό και διεθνή ανταγωνισμό.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της χώρας είναι το ανθρώπινο δυναμικό της, που αποτελεί έναν από τους βασικούς πόρους καινοτομίας. Σύμφωνα με τον Global Innovation Index 2023 η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των 30 κορυφαίων χωρών, ως προς το ανθρώπινο κεφάλαιο, διαθέτοντας μεγάλο αριθμό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό. Ωστόσο, υστερεί ακόμη σημαντικά όσον αφορά τη διασύνδεση πανεπιστημίων και επιχειρηματικότητας, καθώς και στο ευρύτερο θεσμικό και ρυθμιστικό περιβάλλον.
Πρόκειται για αδυναμίες που εξακολουθούν να δημιουργούν εμπόδια στη διάχυση της γνώσης και στην προσπάθεια των ελληνικών επιχειρήσεων να καινοτομήσουν. Παρά τα θετικά βήματα, οι αιτήσεις για κατοχύρωση εμπορικών σημάτων και για ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ σε χαμηλά συγκριτικά επίπεδα παραμένει και η συμμετοχή των προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στις συνολικές εξαγωγές της χώρας. Εξίσου σημαντική επίπτωση, είναι η μέχρι τώρα υπο-αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου στο εσωτερικό της χώρας, με αποτέλεσμα τη διαρροή υψηλά καταρτισμένων ανθρώπων στο εξωτερικό.
Χρειάζεται, επομένως, να εστιάσουμε στην υπέρβαση αυτών των εμποδίων, με στοχευμένες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις, όπως είναι η διευκόλυνση της συνεργασίας του ερευνητικού προσωπικού με τον ιδιωτικό τομέα, η δημιουργία γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας στα πανεπιστήμια, καθώς και η απλοποίηση των διαδικασιών χρηματοδότησης ερευνητικών προσπαθειών, μέσω των ειδικών λογαριασμών κονδυλίων έρευνας των πανεπιστημίων. Για την ενθάρρυνση της καινοτομίας απαιτείται, επίσης, η περαιτέρω ενίσχυση προγραμμάτων όπως το «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ», η παροχή φορολογικών και άλλων κινήτρων για την κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η υιοθέτηση λειτουργικών προδιαγραφών σε κάθε είδους προμήθειες, ώστε να υποστηριχθεί η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων από την πλευρά της προσφοράς.
Ιδιαίτερη έμφαση, τέλος, θα πρέπει να δοθεί στην υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσω της δημιουργίας κόμβων καινοτομίας, περιφερειακών συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας και κέντρων ικανοτήτων, καθώς και στην περαιτέρω στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως «επιταχυντής» καινοτομίας για την ελληνική οικονομία. Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών δραστηριοποιείται ενεργά, εδώ και μια δεκαετία, με στόχο την ανάπτυξη της καινοτομίας και της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να μη μείνει η χώρα και οι επιχειρήσεις πίσω, σε ένα κρίσιμο για το μέλλον τους πεδίο.
Μέχρι τώρα το ΕΒΕΑ έχει δημιουργήσει αποτελεσματικές δομές υποστήριξης, προωθεί προτάσεις για την ενίσχυση της χρηματοδότησης της έρευνας και τη στενότερη διασύνδεση των αποτελεσμάτων της με τον κόσμο της παραγωγής, στηρίζει τη διεθνοποίηση του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας, μέσω της δικτύωσης και της συνεργασίας τους με φορείς καινοτομίας παγκόσμιας εμβέλειας, συμπράττει με επιμελητήρια σε όλη τη χώρα, για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την υποστήριξη τοπικών δομών, πρωταγωνιστεί στην ενδυνάμωση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας των γυναικών.
Τα αποτελέσματα αυτών των δράσεων δικαιώνουν τη θεσμική προσπάθεια και την πίστη στο ελληνικό επιχειρηματικό και ανθρώπινο δυναμικό. Αξίζει και οφείλουμε να συνεχίσουμε, ώστε η καινοτομία να βρεθεί στο επίκεντρο ενός ενάρετου κύκλου επενδύσεων, ανάπτυξης, ποιοτικών θέσεων εργασίας και ευημερίας.
*πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (EBEA), πρόεδρος του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών (ΕΕΔΕΓΕ), εκτελεστική αντιπρόεδρος Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού
**πρώτη δημοσίευση: Οικονομικός Ταχυδρόμος
