Στο πλαίσιο του συνεδρίου «Οικονομική Ανάπτυξη & Επενδύσεις» που διοργάνωσε το Επιμελητήριο Μαγνησίας και ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Κεντρικής Ελλάδος είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον κ. Θάνο Νιφόρο, οικονομολόγο και σύμβουλο επενδύσεων έργων και εταιρειών.
EBR : Ποια είναι τα κίνητρα για να προσελκύσουμε επενδύσεις στη χώρα και ποιοι είναι οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό;
Μείωση της Φορολογίας : Η φορολογία των επιχειρήσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στις λήψεις επενδυτικών αποφάσεων και, ως εκ τούτου, είναι πολύτιμο αναπτυξιακό εργαλείο. Και τούτο διότι αυτού του τύπου η φορολογία μπορεί να επηρεάσει και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ceteris paribus, στον βαθμό φυσικά που άλλες χώρες προχωρήσουν σε ανταγωνιστικές μειώσεις φορολογικών συντελεστών.
Οι φόροι που πληρώνονται από μία επιχείρηση αποτελούν μία εκροή η οποία υπάρχει μόνο σε περίπτωση κερδοφορίας (δηλαδή, όταν η επιχείρηση εμφανίζει ζημία δεν πληρώνει φόρους -μάλιστα, μπορεί να μεταφέρει τη ζημία αυτή σε μελλοντικές περιόδους και να τη συμψηφίσει με τυχόν κέρδη). Οι φόροι αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος της επιχείρησης, το ύψος του οποίου καθορίζεται από την αντίστοιχη νομοθεσία.
Το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη στον πρωτογενή και μεταποιητικό τομέα. Θεωρώ δε ότι επιπλέον χρειάζεται να θεσμοθετηθεί ενιαίος φορολογικός συντελεστής για τα εισοδήματα, καθώς και ένας ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ για να παταχθεί η φοροδιαφυγή και να τονωθεί η ζήτηση.
Χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα φορολογικό σύστημα συνταγματικά κατοχυρωμένο, το οποίο θα αποτελέσει μοχλό για την επανεκκίνηση της οικονομίας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ώστε να μειωθεί σταδιακά η ανεργία και η εξαγωγή ανθρώπινου κεφαλαίου και να διασωθούν ελληνικές επιχειρήσεις.
Άλλωστε, με την αριστοποίηση του φορολογικού συντελεστή, η μειωμένη φορολογία μπορεί, μετά τη σχετική περίοδο μετάβασης, να αποδώσει μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα, αφού η μείωση του συντελεστή φορολογίας μπορεί να οδηγήσει σε ποσοτική και ποιοτική αύξηση της φορολογικής βάσης.
Αν, δηλαδή, οι εταιρείες, τρέχουσες και μελλοντικές, αφεθούν να αναπτυχθούν, να επεκταθούν, να προσλάβουν περισσότερους εργαζομένους και να δαπανήσουν περισσότερα κεφάλαια στις περιοχές που λειτουργούν, η φορολογία επί των κερδών τους αλλά και ο πολλαπλασιαστής του εισοδήματος των φυσικών προσώπων θα φέρει πολλαπλάσια έσοδα στο κράτος.
Προσέλκυση Καταθέσεων : Επίσης, η διεύρυνση το πεδίο χορήγησης του καθεστώτος της Χρυσής Βίζας σε πολίτες τρίτων χωρών και σε άυλες επενδύσεις (μετοχές, ομόλογα, προθεσμιακές καταθέσεις) με υψηλότερο ύψος κεφαλαίων από το ελάχιστο των 250 χλδ Ευρώ θα ενισχύσει σε βάθος χρόνου τις άμεσες και έμμεσες ξένες επενδύσεις μέσω του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών και την Ελληνική αγορά ομολόγων αλλά και τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου σε νέες επιχειρήσεις αλλά και σε υφιστάμενες οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και ανάπτυξης.
Η πλήρης άρση των Capital Controls, η χορήγηση στοχευμένων κινήτρων για επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη η μείωση της γραφειοκρατίας μέσω της ταχύτητας και των λύσεων που μας προσφέρουν οι εφαρμογές του διαδικτύου η μείωση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και η επιτάχυνση του χρόνου απονομής του δικαιοσύνης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για να κάνουμε τη χώρα μας ακόμα ποιο ελκυστική για άμεσες ξένες επενδύσεις και για να επιστραφούν κεφάλαια στην Ελληνική οικονομία.
Ενίσχυση της Βιομηχανίας : Σχετικά με τις μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες για τη βιομηχανία σήμερα στη χώρα μας είναι η επένδυση στη βιομηχανία της γνώσης και στη δύναμη της τεχνολογίας που έχει τη δύναμη να μεταμορφώσει τη χώρα σε ένα διεθνές κέντρο έρευνας και ανάπτυξης και να αυξήσει τη προστιθέμενη αξία των βιομηχανικών προϊόντων εκτός της στρατηγικής της γεωγραφικής και γεωπολιτική της θέσης για επενδύσεις σε δίκτυα μεταφορών και ενέργειας.
Μεγάλης σημασίας είναι και η μείωση των εισαγωγών μέσω της οποίας στα τρόφιμα, το ετήσιο κέρδος σε συνάλλαγμα μπορεί να ξεπεράσει το €1.5 δις και οι επενδύσεις σε συνέργειες και αλυσίδες αξίας και η σύνδεση υποδομών και παραγωγής.
Η προώθηση της παραθεριστικής κατοικίας με διαμονή και υπηρεσίες για όλες τις ηλικίες και οι επενδύσεις στη ελληνική φαρμακοβιομηχανία ως δεύτερος κλάδος στις εξαγωγές παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες βρίσκονται στην Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων & Ποτών η οποία αποτελεί έναν κλάδο δυναμικό, ανταγωνιστικό και εξωστρεφή ο οποίος κατέχει το 27% του συνόλου της μεταποίησης, με πωλήσεις που ξεπερνούν τα €16δις με εξαγωγές άνω των €4,2 δισ.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι για να εξασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη είναι σαφές ότι το γραμμικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης στο οποίο βασιστήκαμε κατά το παρελθόν δεν είναι πλέον κατάλληλο για τις σημερινές ανάγκες των σύγχρονων κοινωνιών σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Το μοντέλο «λήψης-κατασκευής-απόρριψης» είναι πεπερασμένο και οφείλουμε να εφαρμόσουμε για τις επόμενες γενιές περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμο τρόπο χρήσης τους. Το οικονομικό συμφέρον των επιχειρήσεων από την καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων τους μέσω της πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων, ο οικολογικός σχεδιασμός, η επαναχρησιμοποίηση και παρόμοια μέτρα θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντική εξοικονόμηση.
Η βιομηχανία είναι η καρδιά της οικονομίας και η κυκλική οικονομία μέσω της έρευνας και καινοτομίας είναι μια μεγάλη ευκαιρία βιώσιμης ανάπτυξης και μετασχηματισμού της, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της διαχρονικά, σε περισσότερες εξαγωγές, πολλές, καλές και σταθερές δουλειές και δημιουργώντας επιχειρηματικές ευκαιρίες που θα προσελκύσουν και την ιδιωτική χρηματοδότηση.
Ενίσχυση της Εξωστρέφειας: Οι ελληνικές ΜμΕ παρουσιάζουν σημαντικό κενό εξωστρέφειας συγκριτικά με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, καθώς εξάγουν μόλις το 11% των πωλήσεών τους (έναντι 18% κ.μ.ο. στην ΕΕ) με τους «στρατηγικούς εξαγωγείς» να αποτελούν το 12% των ΜμΕ (καλύπτοντας το 21% των πωλήσεων του τομέα).
Xαρακτηρίζονται επίσης από δύο στοιχεία: έχουν διαχρονικά ως στρατηγική τους προτεραιότητα την κατάκτηση μεριδίων στις αγορές του εξωτερικού, ισχυρή στόχευση στην αποτελεσματική διαχείριση κόστους και στην υιοθέτηση συσκευασίας υψηλής ανταγωνιστικότητας λόγω υψηλών επενδύσεων σε marketing του ελληνικού brand στο εξωτερικό μέσα από καλής ποιότητας διαφοροποιημένα προϊόντα στη σωστή τιμή και η ανάπτυξη νέων, διαφοροποιημένων βιομηχανικών προϊόντων μέσα από συνεργασίες με πανεπιστήμια και άλλες εταιρίες.
Συνεπώς, οι Ελληνικές παραγωγικές εξαγωγικές επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση του διεθνούς ανταγωνισμού σε αναπτυγμένες αγορές Δυτικής Ευρώπης και Αμερικής όπου επιτυγχάνονται υψηλότερα περιθώρια κέρδους, χρειάζονται ειδικές πολιτικές στήριξης που θα αφορούν την μείωση φορολογικών-ασφαλιστικών βαρών, πρόσβαση τους σε χρηματοδοτικά εργαλεία τύπου ΕΚΕΣ αποκλειστικά για την χρηματοδότηση των εισαγωγών-εξαγωγών (Trade Finance Private Equity) και να αξιοποιηθούν και με επιπλέον ενίσχυση τα εργαλεία και η δομή του ΟΑΕΠ.
Συγκεκριμένα, αν λάβουμε υπόψιν τις συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του πρωτογενούς τομέα (δυσκολία εξασφάλισης εγγυήσεων, υψηλές επισφάλειες, δέσμευση παγίων σε υποθήκες, κλείσιμο της ΑΤΕ και πολλών συνεταιριστικών τραπεζών κ.λπ.), το υφιστάμενο χρηματοπιστωτικό σύστημα για τη χρηματοδότηση και διασφάλιση ρευστότητας προϋποθέτει αναθεώρηση με την παροχή κινήτρων και την ενεργοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών μέσων και εργαλείων.
Εξίσου σημαντικό είναι η υλοποίηση πολιτικών που θα δίνουν έμφαση στην αξιοποίηση των δομών clusters και των πλεονεκτημάτων δικτύωσης και συνεργειών που αυτά προσφέρουν. Επίσης να υλοποιηθεί καινοτόμα στρατηγική ανάπτυξης εθνικών δικτύων για την υποστήριξη των Ελληνικών εταιρειών και των τελικών τους προϊόντων πέρα της παραδοσιακής παρουσίας αυτών σε εμπορικές εκθέσεις του εξωτερικού και εμβληματικές μητροπόλεις
EBR : Ποια είναι η εικόνα της Ελλάδος προς τους διεθνείς χρηματοδότες και επενδυτές;
Η χώρα βρίσκεται σαφώς -και δεν χωράει ουδεμία αμφισβήτηση- στον διεθνή επενδυτικό χάρτη και αυτό αποδεικνύεται τόσο:
α) από την ψήφο εμπιστοσύνης που δίνουν τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία παρακολουθούν στενά τη μακροοικονομική σταθερότητα και τοποθετούνται σταδιακά η έχουν εκφράσει ρητώς την επιθυμία τους να τοποθετηθούν προεξοφλώντας ότι η επόμενη κυβέρνηση της της Νέας Δημοκρατίας θα υποστηρίξει και θα ενισχύσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, και
β) από το γεγονός ότι θεωρούν τη χώρα ελκυστική λόγω του τεράστιου συγκριτικού της πλεονεκτήματος που είναι το φυσικό της περιβάλλον και η πολιτιστική της κληρονομία, αλλά και ως έναν σημαντικό κόμβο για επενδύσεις με σημαντικό χώρο ανάπτυξης σε μία σειρά οικονομικών κλάδων, όπως οι μεταφορές, τα δίκτυα και η ψηφιακή οικονομία, το διαμετακομιστικό εμπόριο, η παραδοσιακή αλλά και η εναλλακτική ενέργεια, η κυκλική οικονομία, η αγροτική παραγωγή και μεταποίηση καθώς και ο τουρισμός και η αξιοποίηση ακινήτων.
Ωστόσο, αν και η έκδοση του 10 έτους Ομολόγου είναι ένα θετικό νέο για την δημιουργία μακροπρόθεσμης επενδυτικής ορατότητάς, η έξοδος αυτή είχε καθαρά συμβολικό χαρακτήρα και όχι στόχο τη χρηματοδότηση. Η σημερινή εικόνα (Μάρτιος 2019) των ελληνικών κρατικών τίτλων είναι πως η Ελλάδα παραμένει ευάλωτη και ενέχει ρίσκο, για αυτό και βρίσκεται ακόμη μακριά από την κατηγορία του «επενδυτικού βαθμού» ακόμα και μετά το «δώρο» της Moody’s.
Επιπλέον, πέρα και από τις μακροοικονομικές εξελίξεις και τη φορολογική μεταχείριση των επενδυτών, το σημαντικότερο ίσως από όλα είναι η εξάλειψη της αοριστίας του θεσμικού πλαισίου και η επιτάχυνση των διαδικασιών στην αδειοδότηση.
Η διασφάλιση στη παροχή ωφελειών για την υλοποίηση της επένδυσης από μία ξεκάθαρη και ορατή αδειοδοτική διαδικασία με δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα, τόσο από τη διοίκηση όσο και από τον επενδυτή, ώστε να διασφαλιστεί και από τα δύο μέρη μία ομαλή ροή υλοποίησης της επένδυσης, αλλά και παρακολούθησης μετά την ολοκλήρωσή της, και να επιλύονται στοχευμένα τα προβλήματα που ενδέχεται να ανακύπτουν σε οποιοδήποτε στάδιο της αδειοδότησης-υλοποίησης.
Για τους επενδυτές σε μία χώρα, η σταθερότητα στη νομοθεσία και τη φορολογία, η «θεσμική μνήμη», σημαίνει τη διαφορά μεταξύ του κέρδους και της ζημίας, συνεπώς και την απόφαση για το αν ο επενδυτής θα επιλέξει μία χώρα για την επένδυσή του. Αν υπάρχει η σταθερότητα, ή τουλάχιστον η ευλόγως προσδοκώμενη σταθερότητα, οι επενδυτές μπορούν να σχεδιάσουν τη μελλοντική εξέλιξη της επένδυσής τους απερίσπαστοι.
*O κος Θάνος Νιφόρος είναι οικονομολόγος και σύμβουλος επενδύσεων έργων και εταιρειών, συνεργάζεται με Διεθνείς Οργανισμούς και έχει διατελέσει σύμβουλος υπουργών και βουλευτών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό καθώς και στέλεχος επενδυτικής και ιδιωτικής τραπεζικής και συνεργάτης της Αναπτυξιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, OPIC.
