Του Νίκου Αναγνωστάτου
Εντείνονται τα πολιτικά παιχνίδια εν όψει εκλογών. Παρωχημένες ιδεολογικές έννοιες που έδρασαν περασμένους αιώνες, ανασύρονται από σκονισμένες βιβλιοθήκες, σε μια προσπάθεια προσεταιρισμού ψηφοφόρων, με ωραιοποιημένες έννοιες και προσδοκίες, κενού περιεχομένου πολλές φορές.
Η υφήλιος όλη εξελίχτηκε ραγδαία, από την βιομηχανική επανάσταση, στην τεχνική νοημοσύνη, από το τσαπί στο αυτόματο όργωμα ή από τον γαϊδαράκι και το γκαζοζέν στο αεριωθούμενο και τον πύραυλο.
Εμείς εδώ εξακολουθούμε να μιλάμε για δεξιούς και αριστερούς, για δημοκρατικούς, σοσιαλιστές, για «προοδευτικούς» κττ., χωρίς ποτέ κανένας να μας έχει εξηγήσει πειστικά τι ακριβώς σημαίνουν όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί, πέραν του να τους επικαλούνται οι πολιτικοί για να επηρεάσουν πολίτες ότι αυτοί είναι οι καλλίτεροι να τους φροντίσουν.
Το Κ.Κ.Ε. είναι το μόνο ξεκάθαρο κόμμα και τούτο διότι από της ιδρύσεώς του στις 18/11/1918, ως Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.), με μαρξιστικές -λενινιστικές σκέψεις και ιδέες, είναι ακόμη αγκυλωμένο στις τότε ωραιοποιημένες ιδεατές αρχές και θέσεις. Οι λεγόμενοι «Σοσιαλιστές», θεωρητικά τουλάχιστον, δεν διαφέρουν και πολύ από τους κομμουνθστές.
Οι μεν κομμουνιστές πρεσβεύουν ότι «έκαστος προσφέρει κατά τις δυνατότητές του και αμείβεται κατά τις ανάγκες του», ενώ κατά τους σοσιαλιστές «αμείβεται ανάλογα με την προσφορά του». Αμφότεροι σε ένα κρατικό σύστημα κατευθυνόμενης οικονομίας. Πουθενά και ποτέ δεν πέτυχε κανένα εκ των δύο αυτών συστημάτων, διότι το κράτος δεν ξέρει και δεν μπορεί να ενεργήσει ως επιχειρηματίας.
Για να εννοήσουμε την βαθύτερη σκέψη και πρόθεση των ιθυνόντων των δύο αυτών συστημάτων, να υπενθυμίσουμε ότι τόσο ο Χίτλερ, όσο και ο Μουσολίνι, προερχόταν από σοσιαλιστικά κόμματα. Ακόμη και ο Στάλιν παρίστανε τον σοσιαλιστή.
Κατά τη δική μου απλή, αν όχι απλοϊκή ανάλυση, οι νεότεροι πολιτικοί ηγέτες, αυτό που προσπαθούν να πετύχουν μέσα από τους παρωχημένους αυτούς ιδεολογικούς ορισμούς, όπως ο «σοσιαλισμός», δεν είναι τίποτε περισσότερο από το πόσο επιθυμούν να πείσουν τους πολίτες, ότι θα φροντίσουν περισσότερο τους πιο αδύναμους, χαρακτηρίζοντας αυτήν τους την πρόθεση σε «κοινωνική πολιτική».
Η πρόθεση αυτή ασφαλώς είναι τόσο θεμιτή όσο και επιθυμητή. Το μόνο που δεν μας λέγουν, είτε διότι δεν το ξέρουν, είτε διότι διστάζουν να το εκφράσουν, είναι πώς θα το πετύχουν, δεδομένου ότι η «κοινωνική πολιτική» χρειάζεται χρήματα και δη χρήματα προερχόμενα από υγιή πλεονάσματα και όχι από ανορθόδοξες αφαιμάξεις συμπολιτών μας, ποσώ δε μάλλον από δανεικά.
Ένα πρώτο λοιπόν συμπέρασμα, από την μέχρις ώρας πολιτική ανάλυση, είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει σήμερα σοσιαλιστκό κόμμα, τουλάχιστον με την θεμελιώδη του έννοια, πλησιέστερα της οποίας είναι σήμερα το ΚΚΕ. Μια δεύτερη έννοια που ακούγεται κατά κόρον και χρήζει ειλικρινούς ερμηνείας, είναι ο «προοδευτισμός». «Εμείς οι προοδευτικοί» ακούγεται, ή ακόμη «πολιτική με προοδευτικό πρόσημα». Είναι τουλάχιστον θράσος, αν όχι πολιτική ανοησία, οι καινοφανείς αυτοί χαρακτηρισμοί, τελείως κενού περιεχομένου.
Τα μόνα κόμματα ή πολιτικοί σχηματισμοί οι οποίοι απέχουν από «προοδευτισμό», είναι αυτά της ολοκληρωτικής διακυβέρνησης κόμματα, όπως είναι στο ένα άκρο ο «μαύρος φασισμός» και στο άλλο ο «κόκκινος φασισμός». Και τα δύο αυτά άκρα, ιστορικά πλέον αποδεδειγμένα, δεν αποτελούν μέρος της δημοκρατικής διακυβέρνησης και επομένως δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε με αυτά.
Ας δούμε τώρα ποιο κόμμα και με ποιον τρόπο περιλαμβάνει στο σκεπτικό του την κοινωνική πολιτική, την οποία πράγματι χρειάζεται η κοινωνία μας. Δεν θα ήταν υπερβολή να έλεγα ότι σε όλα τα δημοκρατικά κόμματα περιλαμβάνεται η «κοινωνική πολιτική», την οποία επικαλούνται όσα θέλουν να χαρακτηρίζονται αριστερά. Απλά δεν είναι βέβαιο αν όλα τα κόμματα μπορούν ή ακόμη και γνωρίζουν πως θα το πετύχουν. Τα εμφανιζόμενα ως «σοσιαλιστικά», είναι τα μόνα που δεν μπορούν και δεν ξέρουν πώς να το πετύχουν.
Τούτο διότι είναι συγχρόνως και «αριστερίζοντα», επιτρέψτε μου την έννοια, ήτοι κρατικίστικα ή σεμικρατικίστικα κόμματα, δηλαδή κατευθυνόμενη ή ημικατευθυνόμενη οικονομία. Το κράτος επιχειρηματίας όμως, έχει ιστορικά επιβεβαιωθεί ότι έχουν αποτύχει παταγωδώς σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας, αποτυχία κυρίως οικονομική, άρα αδυναμία άσκησης κοινωνικής πολιτικής, ελλείψει χρημάτων.
Ο φιλελευθερισμός, ή η ελεύθερη οικονομία, είναι το μόνο σύστημα που παράγει πλούτο και ανάπτυξη της οικονομίας, και τούτο ιστορικά αποδεδειγμένο, κάτι που εξασφαλίζει εργασίες και ευημερία των πολιτών. Ο φιλελευθερισμός κατοχύρωσε την αυτονομία του ατόμου ως συστατικού παράγοντα του κοινωνικού συνόλου.
Για το λόγο τούτο προικοδοτεί το άτομο με απαράγραπτα και αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα που καθορίζουν την ίδια τη φύση και την υπόστασή του. Η φιλελεύθερη ιδεολογία θεμελιώθηκε πάνω στη βάση της διαρκούς άμυνας του ανθρώπου κατά της αυθαίρετης επέμβασης της κρατικής εξουσίας στο χώρο άσκησης των απαράγραπτων θεμελιωδών δικαιωμάτων και κυρίως της ιδιοκτησίας, και την αποτροπή κάθε μορφή καταχρηστικής συμπεριφοράς της κρατικής εξουσίας.
Η πλήρης ανάλυση του φιλελευθερισμού και την τεκμηρίωση των πλεονεκτημάτων του, απαιτεί πολύ χώρο που δεν υπάρχει στα πλαίσια αυτού του σημειώματος. Να επισημάνω όμως το γεγονός ότι ο φιλελευθερισμός δεν αρνείται a priori την κρατική παρέμβαση την οποία προσδιορίζει ως προς τα όριά της και ως προς τον σκοπό της, στο μέτρο που αποσκοπεί στις συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης και ασφάλειας και διασφαλίζει την ακώλυτη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου κατά της κρατικής αυθαιρεσίας.
Οφείλουμε όμως να ομολογήσουμε ότι από μόνος του ο φιλελευθερισμός, ως πρότυπο οργάνωσης, εξασφαλίζει μεν την πρόοδο, την αύξηση της οικονομίας και κατ’ επέκταση την ευημερία των εργαζομένων και των εργοδοτών, αλλά δεν ασχολείται με ιδιαίτερη έμφαση με την αδύναμη πλευρά της κοινωνίας, την κοινωνική πρόνοια όσο χρειάζεται.
Επομένως ο συνδυασμός του φιλελευθερισμού με την κοινωνική πρόνοια, όπως αυτό που εισήγαγε στην ελληνική κοινωνία ο αείμνηστος Κων/νος Καραμανλής τον «κοινωνικό φιλελευθερισμό», είναι ενδεχομένως το αποτελεσματικότερο πολιτικό σύστημα σήμερα. Ο λεγόμενος νεοφιλελευθερισμός τον οποίο πολλοί επικαλούνται, ως έναν σκληρό φιλελευθερισμό είναι τελείως λάθος.
Είναι απλά ένα άλλο πρότυπο οργάνωσης της πολιτικής εξουσίας, πολύ δικαιότερο του φιλελευθερισμού, αλλά κάπως πολύπλοκο στην εφαρμογή του, διότι χρειάζεται εξειδικευμένα στελέχη καλούς γνώστες της διαδικασίας.
Ώρα λοιπόν τα κόμματα να εγκαταλείψουν τους μεγαλόστομους τίτλους, όπως δεξιά-αριστερά, σοσιαλιστής ή το πιο περίεργο προοδευτικός, τα οποία όπως πιο πάνω αναλύσαμε, είναι άνευ περιεχομένου και ουσίας και απλά να μας πουν ειλικρινά και έντιμα πόσο «Κοινωνικό» πρόσωπο υπόσχονται και πως θα το πετύχουν με υγιείς για την οικονομία μεθόδους.
