Του Δημήτρη Στεργίου
Αν η αυριανή κυβέρνηση θα έχει εθνική στρατηγική και οικονομική λογική, αν πετύχει τους αντίστοιχους δείκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αποδοτικότητα στη συλλογή φόρων και σε περιορισμό της παραοικονομίας και αν σταματήσει την ενίσχυση της αγαστής συμμαχίας μεταξύ φοροφυγάδων και φορολογουμένων, όχι μόνο θα καλύψει τη δαπάνη επιστροφής των συντάξεων, αλλά θα περισσεύσουν και 20 δις. ευρώ!
Επίσης, θα καταδείξει πήγαν χαμένα στο διάστημα αυτό πάνω από 300 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι θα είχαν αποφευχθεί το δεύτερο και τρίτο Μνημόνιο και η λεηλασία της ελληνικής οικονομίας και των νοικοκυριών, αν στείλει μόνο για μιαν εβδομάδα τον υφυπουργό Οικονομικών σε κάποια χώρα Κουτόφραγκων που έχουν κατορθώσει να έχουν χαμηλούς δείκτες φοροδιαφυγής και παραοικονομία!
Ας πάει στη Γερμανία, για παράδειγμα, όπου, όπως διάβασα πριν από τριάντα χρόνια στο Δελτίο Τύπου (Δεκέμβριος 1989) της πρεσβείας της τότε Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα, υπήρχαν μόνο 300 υπάλληλοι, οι οποίοι δεν εισέπρατταν απλώς, αλλά και έλεγχαν και τις δαπάνες … 600 δις. μάρκων ή 60 περίπου τρις. δραχμών, των υπουργείων, των σιδηροδρόμων, των ταχυδρομείων, της κοινωνικής ασφάλισης και άλλων οργανισμών και την προσήκουσα αποτελεσματικότητα και οικονομικότητα, τη σωστή σχέση ανάμεσα στο κόστος και στην απόδοση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συμβούλευαν μάλιστα να γίνει προσπάθεια για χαμηλότερο κόστος!
Όταν το διάβασα αυτό τότε, πριν από τριάντα χρόνια, με μελαγχολία και απογοήτευση, έκανα σε σχετικό άρθρο μου το ακόλουθο σχόλιο: «Αυτά συμβαίνουν εις Γερμανίαν, ενώ στην Ελλάδα, όπου απασχολούνται μόνο για την είσπραξη φορολογικών εσόδων χιλιάδες υπάλληλοι (εφοριακοί, ταμίες κλπ), παρέμεναν ανείσπρακτοι φόροι 1 τρις. δραχμών (όπως κατήγγελλαν οι ίδιοι οι εφοριακοί!). Θα μου πείτε, οι Γερμανοί είναι «κουτόφραγκοι»…»
Διαφορετικά, θα καταδειχθεί, για μιαν ακόμα φορά, ότι τα εφιαλτικά παθήματα των τριών Μνημονίων έχουν γίνει μαθήματα και ότι, όπως και στο πρώτο, στο δεύτερο και το τρίτο Μνημόνιο, η νέα φορολογία και νέες επιβαρύνσεις των Ελλήνων αποτελούν βολικό ή εύκολο «φάρμακον δια «πάσαν νόσον»!
Αυτή τη μόνιμη πια τακτική παροτρύνουν εμμέσως να εφαρμόσει και η νέα κυβέρνηση που θα προέλθει από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου για την κάλυψη της δαπάνης της αναδρομής επιστροφής των περικοπών που έγιναν στις συντάξεις το 2012. Αυτή τη δαπάνη των 2,5 δις. ευρώ, των 5 ή 10 ή 12 δις. ευρώ πολλοί σχολιαστές και αναλυτές την περιγράφουν ως «βόμβα» ή «μεγάλο κίνδυνο» για τον κρατικό προϋπολογισμό, επικαλούμενοι τη φθινοπωρινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θεωρώντας ότι τα μόνα «ισοδύναμε μέτρα» είναι η επιβολή νέων και η αύξηση παλαιών φόρων.
Αλλά, η τακτική αυτή της επιβολής νέων ή αύξησης παλαιών φόρων, η οποία ήταν απαγορευτική για τη χώρα μας ήδη από τα τέλη του 1990, αφού δεν υπήρχαν περιθώρια και αφού μαινόταν και τότε στην Ευρώπη ο φορολογικός ανταγωνισμός, εφαρμόσθηκε από το πρώτο και το δεύτερο κιόλας Μνημόνιο, με δύο μάλιστα λεηλασίες: εκείνη του «κουρέματος» και εκείνη της άγριας μείωσης των συντάξεων.
Διότι, κάθε φορά που έρχονταν οι εκπρόσωποι των δανειστών για τον έλεγχο των προαπαιτούμενων, που είχαν υπογράψει φαρδιά – πλατιά οι ελληνικές κυβερνήσεις, εντόπιζαν τα γνωστά «δημοσιονομικά κενά» από την απροθυμία ή αδυναμία τους να προωθήσουν τις συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Κι έτσι ζητούσαν τη λήψη «ισοδύναμων μέτρων». Αυτά τα «ισοδύναμα μέτρα» τις είχαν έτοιμες στο τσεπάκι τους: Νέα φορολογία και περικοπές!
Αν όμως εφάρμοζαν οι κυβερνήσεις τα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις που πρότειναν οι δανειστές και που πρόθυμα υπέγραφαν για να πάρουν τις δόσεις, δεν θα χρειάζονταν δεύτερο και τρίτο Μνημόνιο και, το κυριότερο, η άγρια λεηλασία της ιδιωτικής περιουσίας («κούρεμα») και των συντάξεων. Το «αν» δεν είναι δικό μου, ούτε του Κίπλινγκ, ούτε του Καραγκιόζη.
Το «αν» είναι των διεθνών οργανισμών και ιδιαίτερα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος εγκαίρως, από την εφαρμογή του πρώτου, κιόλας, μνημονίου, είχε παραθέσει μερικές προσομοιώσεις , παρουσιάζοντας τα τεράστια ποσά που δεν πάνε στον κρατικό προϋπολογισμό αλλά σε υπόγειους «αγωγούς» εξαιτίας της ανικανότητας των ελληνικών κυβερνήσεων να λειτουργήσει η ελληνική οικονομία ως ευρωπαϊκή και να επιτύχει την προσέγγιση του μέσου όρου, τουλάχιστον, των αντίστοιχων δεικτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ.
Η ανικανότητα, απροθυμία, αδυναμία και η απίθανη ευρηματικότητα των κυβερνήσεων και της εκάστοτε αξιωματικής αντιπολίτευσης περιορίζονταν μόνο σε ψηφοθηρικά ή ιδεοληπτικά συνθήματα, σε υποσχέσεις για κατάργηση της λιτότητας, για «έκρηξη» ανάπτυξης και άλλα ηχηρά ψέματα. Κι όταν ανέρχονταν στην εξουσία έκαναν τα ακριβώς αντίθετα ως προς τα «ισοδύναμα» μέτρα και το ίδιο έγκλημα ως προς την ανάγκη να λειτουργήσει η ελληνική οικονομία ως ευρωπαϊκή ή σύμφωνα με τους φιλέκδικους οικονομικούς νόμους.
Ιδού, λοιπόν, τα «διαρκή» εγκλήματα που έκαναν όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις και που έχουν οδηγήσει τη χώρα στην υπερχρέωση έως το 2048 ή 2060 ή στην πληθυσμιακή της εξαφάνιση το 2081!
-Αν η Ελλάδα πετύχαινε τη μέση αποδοτικότητα των χωρών του ΟΟΣΑ, δηλαδή 0,71, τότε θα είχε υψηλότερες ετήσιες εισπράξεις ΦΠΑ ύψους περίπου 9,8 δις. ευρώ ή 4,6% του ΑΕΠ για τα οποία συνεχώς όλα τα επόμενα χρόνια έως σήμερα, επειδή είμαστε ανίκανοι να εισπράττουμε ΦΠΑ, γίνονται περικοπές μισθών και συντάξεων χωρίς κανένα θετικό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία και το χρέος! Σημειώστε, λοιπόν! 9,8 δις. ευρώ το χρόνο!
- Από εμπειρικές μελέτες του ΟΟΣΑ προκύπτει ότι, αν η Ελλάδα προωθούσε τις μεταρρυθμίσεις που υπόσχονταν με τα Μνημόνια, σε βάθος δεκαετίας η χώρα μας θα εξασφάλιζε αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 18% και μια σημαντική συνεισφορά στη μεταβολή του χρέους προς το ΑΕΠ για την περίοδο 2010 – 2013 γύρω στο 62% του ΑΕΠ και στη επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος από το επόμενο έτος. Σημειώστε κι αυτό: Τη δεκαετία αυτή το χρέος αυξήθηκε κατά 51 εκατοστιαίες μονάδες και το ΑΕΠ συνετρίβη!
-Α η Ελλάδα εφάρμοζε με συνέπεια το πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μπορούσε να αποκλιμακωθεί κατά τουλάχιστον 20 εκατοστιαίες μονάδες! Ξαναδιαβάστε την προηγούμενη σημείωση για να αγανακτήσετε ακόμα περισσότερο!
-Ενώ το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις και γίνεται μείζον εθνικό, οι οικογένειες με παιδιά τιμωρούνται στην Ελλάδα! Αυτό προκύπτει από τη μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τη φορολογία σε οικογένεια στην οποία εργάζεται ο ένας γονιός με δύο παιδιά, όπου διαπιστώνονται οι υψηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις μεταξύ των 34 χωρών του Οργανισμού. Αυτή η διαπίστωση ισχύει ήδη από το 1992!
-Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του ΟΟΣΑ, όπου η φορολογική επιβάρυνση μιας οικογένειας με παιδιά είναι υψηλότερη κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τα φορολογικά βάρη που επωμίζεται ένας άγαμος εργαζόμενος χωρίς παιδιά, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κράτη του ΟΟΣΑ, όπου η φορολογική επιβάρυνση των νοικοκυριών με δύο παιδιά είναι κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη σε σχέση με τον άγαμο εργαζόμενο χωρίς παιδιά.
-Στην Ελλάδα, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης εργαζομένων και εργοδοτών αντιπροσωπεύουν το 83% της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης σε σύγκριση με το 63% του συνολικού μέσου όρου του ΟΟΣΑ. Αν με όλα αυτά περιμένουμε ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας και άμεση αντιμετώπιση του εφιαλτικού δημογραφικού προβλήματος, είμαστε βαθιά νυχτωμένοι…
-Οι εισφορές και οι φόροι είναι από τους υψηλότερους (60%) τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), με οδυνηρές συνέπειες στις επενδύσεις και την προώθηση της ανάπτυξης.
-Ούτε το φορολογικό σύστημα της χώρας ούτε οι φορολογικοί συντελεστές διαφέρουν σημαντικά από τα αντίστοιχα συστήματα και τους συντελεστές στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, τα έσοδα του ευρύτερου κυβερνητικού τομέα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, υπολείπονται του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά 8 εκατοστιαίες μονάδες, λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής , η οποία στη χώρα πάει σύννεφο, σε πείσμα της ψήφισης πάνω από 3.500 νόμους από την ελληνική Βουλή και της έκδοσης πάνω από 115.000 υπουργικές αποφάσεις μετά το 1975. Δηλαδή, το ελληνικό Δημόσιο χάνει κάθε χρόνο έως και 16 δις. ευρώ (21 δις. ευρώ κατά τον Γιώργο Αλογοσκούφη!), τα οποία θα υπερκάλυπταν τις ετήσιες δαπάνες για μισθούς και συντάξεις στον τομέα αυτό! Σημειώστε κι αυτό: Πάνω από 16 δις. ευρώ το χρόνο από την παραοικονομία!
-Το μέγεθος της παραοικονομίας άγγιξε το 21% του ΑΕΠ το 2018, τη στιγμή που στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος όρος ήταν 12,8%, ενώ χάνονται 6 δισεκατομμύρια ευρώ από την αποφυγή ΦΠΑ.
-Για να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή και να συρρικνωθεί στα επίπεδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να είχαν γίνει πρό ετών, όπως προτείνει συνεχώς η Τράπεζα της Ελλάδος, μερικά «ενοχλητικά» πράγματα: Πρώτον, να δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση στον έλεγχο των δημόσιων δαπανών.
Δεύτερον, να εξασφαλιστεί ουσιαστικός έλεγχος των δαπανών όλων των εκτός κρατικού προϋπολογισμού φορέων του δημόσιου τομέα, για να μειωθούν τα ελλείμματά τους και η επιβάρυνση του προϋπολογισμού με επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο τμήμα των συνολικών δαπανών.
Τρίτον, να γίνει μεγαλύτερη πρόοδος στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων του δημόσιου τομέα, για να δημιουργηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις προς επίτευξη υψηλότερων μακροοικονομικών επιδόσεων, ιδιαίτερα όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση. Πέμπτον, να σταματήσει η ενίσχυση της μεγάλης συμμαχίας μεταξύ φορολογουμένων και φοροφυγάδων με την έκπτωση όλων των δαπανών των νοικοκυριών από το εισόδημα.
Δεν χρειάζεται να το κρύψωμεν άλλωστε: Πόσες φορές ο φοροφυγάς δεν θέτει τον πελάτη του προ του διλήμματος: Με τιμολόγιο 300 ευρώ ή χωρίς τιμολόγιο 200 ευρώ; Και, φυσικά, επιλέγει το δεύτερο σκέλος του διλήμματος, διότι και η φιλοπατρία έχει όρια!
Τα εφιαλτικά αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα από την ανικανότητα, την αδυναμία και τις ιδεοληπτικές αγκυλώσεις των ελληνικών κυβερνήσεων είναι εφιαλτικά. Πέρα από τις λεηλασίες που ήδη προαναφέρθηκαν, υπάρχουν και οι ακόλουθες παράπλευρες αντιοικονομικές, αντικοινωνικές και αντιαναπτυξιακές συνέπειες:
-Ενώ από μελέτη πάλι του ΟΟΣΑ προέκυπτε ήδη από το 2011 ότι η ύφεση, η μείωση των αποδοχών, η μείωση της απασχόλησης, η αύξηση της ανεργίας επέδρασαν αρνητικά στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, με αποτέλεσμα να απαιτούνται πρόσθετες κρατικές ενισχύσεις, συνεχίζονταν και συνεχίζονται τα μέτρα λεηλασίας του οικογενειακού εισοδήματος και ο φορομπηχτισμός για να καλύπτονται οι σπατάλες!
-Με την υψηλή φορολογία, μετά τα νοικοκυριά, εξοντώθηκε όλη η οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα, με την ύφεση να «τσακίζει κόκαλα» και τα «περήφανα γερατειά» να εξωθούνται συνεχώς στο περιθώριο.
-Από τις αρχές ήδη της δεκαετίας του 1990 δεν υπήρχαν περιθώρια για επιβολή νέων φόρων ή αύξηση υφισταμένων, αλλά, δυστυχώς, συνεχώς έως και σήμερα τα φοροεισπρακτικά μέτρα «πάνε σύννεφο», γονατίζοντας έτσι οικονομία και νοικοκυριά.
-Το 2014 οι ομολογουμένως αντικοινωνικοί και αντιλαϊκοί έμμεσοι φόροι ήταν 1,15 φορές περισσότεροι από τους άμεσους φόρους, ενώ τα επόμενη έτη έως το 2018 (πρόβλεψη) η σχέση αυτή γίνεται συνεχώς δυσμενέστερη (1,19 φορές, 1,21 φορές, 1,30 φορές και 1,32 φορές το 2015, το 2016, το 2017 και το 2018 αντίστοιχα).
-Το 2017 και το 2018 οι, ομολογουμένως, επαναλαμβάνουμε, αντικοινωνικοί και αντιλαϊκοί έμμεσοι φόροι αντιπροσώπευαν το 57% των συνολικών φορολογικών εσόδων, έναντι 54% το 2014.
-Περίπου 5,1 εκατομμύρια φορολογούμενοι δήλωσαν ετήσιο εισόδημα έως 8.000 ευρώ, με συνέπεια να πληρώσουν ουσιαστικά μηδενικό φόρο εισοδήματος. Στον αντίποδα περίπου 1 εκατομμύριο φορολογούμενοι συνεισφέρουν το 92% των εσόδων.
-Περισσότεροι από εννέα στους δέκα αγρότες και επτά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δήλωσαν εισόδημα κάτω του αφορολόγητου ορίου. Παράλληλα, στην κατηγορία των μισθωτών το ποσοστό δηλώσεων έως 9.000 ευρώ ανήλθε στο 47%, αυξημένο κατά 14 μονάδες σε βάθος τεσσάρων ετών και αποτελούν τα υποζύγια ενός ολοένα αυξανόμενου φορολογικού βάρους
-Η σχέση μεταξύ των «δίκαιων» άμεσων φόρων και των «αντιλαϊκών και «αντικοινωνικών» έμμεσων σημείωσε αύξηση ρεκόρ το 2018!
-Θύματα της οικονομικής κρίσης είναι μόνο εκατοντάδες χιλιάδες ιδιωτικοί υπάλληλοι, ιδιωτικές επιχειρήσεις και νέοι επιστήμονες, οι οποίοι έφυγαν από τη χώρα η οποία δαπάνησε τεράστιους φόρους για την εκπαίδευσή τους!
Ας κάνουμε τώρα κι έναν λογαριασμό, ο οποίος κανονικά θα έπρεπε να είχε οδηγήσει όλους στη φυλακή:
-Ετήσια απώλεια εσόδων από ΦΠΑ λόγω ανικανότητας και μη προσέγγισης του μέσου δείκτη αποδοτικότητας του ΟΟΣΑ: 10 δις. ευρώ χ 10=100 δις. ευρώ!
-Ετήσια απώλεια εσόδων από παραοικονομία: 20χ10=200 δις. ευρώ!!!
Δηλαδή, όχι μόνο έφταναν για να μη μπούμε σε δεύτερο και τρίτο Μνημόνιο και να μη γινόταν η δεκαετής λεηλασία της οικονομίας και των νοικοκυριών, θα περίσσευαν κιόλας τουλάχιστον 300 δις. ευρώ, με τη σημείωση ότι θα ήταν περισσότερα, αφού η οικονομία θα αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς και η ευημερία των Ελλήνων θα ήταν μόνιμα εξασφαλισμένη…
Και το «όνειρο» του Καραγκιόζη
Διευκρίνισα από την αρχή ότι τα «αν» που απαρίθμησα δεν είναι του Καραγκιόζη, αλλά διεθνών οργανισμών και της Τράπεζας της Ελλάδος. Για το λόγο αυτό συγχωρήστε με την απαισιοδοξία ότι δεν θα γίνει τίποτε από αυτά τα «μπακάλικα», που μού θυμίζουν το όνειρο του Καραγκιόζη με τη «σάλτσα». Μια φορά, λοιπόν, ο Καραγκιόζης πήγε σε ένα εστιατόριο και παρήγγειλε μια μερίδα μακαρονάδα. Όταν την έφερε ο σερβιτόρος, παρατήρησε ότι στον πελάτη στο διπλανό τραπέζι έφερε μακαρονάδα με μπόλικη σάλτσα.
Και ρώτησε τον σερβιτόρο: Μπορείς να μού βάλεις και στη δική μου μακαρονάδα λίγη σάλτσα; Βεβαίως, απάντησε ο σερβιτόρος και πήρε το πιάτο με τη μακαρονάδα να πάει στην κουζίνα. Τη στιγμή όμως αυτή ακούστηκε ένα δυνατός θόρυβος και ο Καραγκιόζης ξύπνησε, φωνάζοντας με παράπονο: Τι την ήθελα τη … σάλτσα, τι την ήθελα τη σάλτσα…
Κάπως έτσι τελειώνει και το δικό μου «όνειρο» για περιορισμό της φοροδιαφυγής και παραοικονομίας στη χώρα μας.
Στη Γερμανία 300 υπάλληλοι έλεγχαν δαπάνες 60 τρις. δραχμών!
Μια φορά κι έναν καιρό, πριν από 24 χρόνια, διαβάσαμε στο Δελτίο Τύπου (Δεκέμβριος 1989) της πρεσβείας της τότε Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα μια διαπίστωση και κυριευθήκαμε από αγανάκτηση, απελπισία, μελαγχολία.
Τότε, λοιπόν, διαβάσαμε ότι στη Γερμανία υπήρχαν μόνο 300 υπάλληλοι, οι οποίοι δεν έλεγχαν μόνο τις εισπράξεις και τις δαπάνες 600 δις. μάρκων ή 60 περίπου τρις. δραχμών, των υπουργείων, των σιδηροδρόμων, των ταχυδρομείων, της κοινωνικής ασφάλισης και άλλων οργανισμών και την προσήκουσα αποτελεσματικότητα και οικονομικότητα, τη σωστή σχέση ανάμεσα στο κόστος και στην απόδοση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συμβουλεύουν μάλιστα να γίνει προσπάθεια για χαμηλότερο κόστος!
Τότε, λοιπόν, στην Ελλάδα, όπου απασχολούνταν μόνο για την είσπραξη εσόδων χιλιάδες υπάλληλοι (εφοριακοί, ταμίες κλπ), παρέμεναν ανείσπρακτοι φόροι 1 τρις. δραχμών (όπως κατήγγελλαν οι ίδιοι οι εφοριακοί!).Θα μου πείτε, οι Γερμανοί είναι «κουτόφραγκοι»…
